Pajęczaki

Czwartek, 18 stycznia 2024 (16:02) Aktualizacja Wtorek, 23 kwietnia 2024 (12:02)
Pajęczaki (Arachnida) to gromada stawonogów, która obejmuje ponad 110 tysięcy gatunków. W Polsce występuje około 800 gatunków pajęczaków.
Pajęczaki Rośliny i zwierzęta - najważniejsze informacje
Zaleszczotek jest nazywany niekiedy molem książkowym. To jeden z pajęczaków żyjących w Polsce. /Adam Opioła /Wikimedia

Pajęczaki - najważniejsze informacje

  • Gromada:

    pajęczaki

  • Typ:

    stawonogi

  • Królestwo:

    zwierzęta

Co to są pajęczaki?

Te stawonogi głównie zamieszkują lądy, natomiast są także rodziny przystosowane do życia w zbiornikach słodko- i słonowodnych. 
Pajęczaki można podzielić na: 
  • pająki,
  • skorpiony,
  • tępoodwłokowce,
  • mechowce,
  • żukowce,
  • kosarze,
  • zaleszczotki,
  • roztocze,
  • kleszcze.
Pajęczaki żyją w różnych środowiskach: na pustyni, w szczelinach skalnych, ściółce leśnej, w roślinach. 

W Polsce występuje ponad 800 gatunków pajęczaków (głównie pająków, zaleszczotek, kosarzy, roztoczy i kleszczy). 

Pajęczaki – tryb życia i zachowanie

Ze względu na dużą różnorodność gatunków pajęczaków należy mieć na uwadze, że wykazują one odmienne zachowania. Jednak w większości są to zwierzęta drapieżne, które chętnie polują na owady. W tej gromadzie można zaobserwować także kanibalizm, np. wiele samic zjada samca po kopulacji. Niektóre gatunki pajęczaków odżywiają się pasożytniczo na zwierzętach i roślinach – taki sposób żerowania wybierają np. kleszcz czy mechowiec.
Zwykle zwierzęta z tej gromady prowadzą nocny tryb życia, gdyż ich oczy są wrażliwe, a jasne światło może powodować ból. Dlatego zazwyczaj chronią się w szczelinach, zaroślach czy mocno zaciemnionych miejscach. Co ciekawe, wiele pajęczaków lubi zamieszkiwać ludzkie domostwa, doskonałym przykładem będzie najliczniejszy w Polsce pająk – kątnik domowy. 
Pajęczaki zajmują się swoimi młodymi, karmią je i chronią. Natomiast rozród występuje – w zależności od gatunku – jajorodnie lub żyworodnie. 

Pajęczaki – anatomia

Większość pajęczaków ma szkielet zewnętrzny w postaci chitynowego oskórka, który może być cyklicznie zrzucany. Ciało tych stawonogów dzieli na głowotułów i odwłok – segmentowany lub szypułowaty. Pajęczaki mają 6 par odnóży, które pełnią różne funkcje:
  • szczękoczułki są używane przy żerowaniu i obronie,
  • nogogłaszczki lub szczypce – pełnią funkcje przy odżywianiu, nawigacji i rozrodzie,
  • odnóża kroczne – pozwalają na poruszanie się.
Ciekawostką jest, że jad może się pojawić zarówno w szczękoczułkach, nogogłaszczkach, jak i w odwłoku. Część pajęczaków ma kądziołki przędne, które pozwalają na wytwarzanie i budowę sieci. 
U tych zwierząt można zaobserwować dymorfizm płciowy. Samice zwykle są większe i bardziej agresywne. Dochodzi także do zjawiska kanibalizmu płciowego. Wielkość pajęczaków jest silnie zróżnicowana – są gatunki, które nie osiągają 1 mm rozpiętości lub są zbyt małe, aby ludzkie oko je zobaczyło – to np. roztocza. Istnieją też osobniki duże, których odnóża mierzą nawet 20 cm. 

Ochrona i zagrożenia dla pajęczaków 

W Polsce niektóre gatunki pajęczaków są objęte ścisłą ochroną:
  • gryziel zachodni,
  • gryziel stepowy,
  • gryziel tapetnik,
  • strojniś nadobny,
  • Agroeca dentigera,
  • Lepthyphantes pulcher.
Ponadto wyróżnia się gatunki objęte ochroną częściową. To np. poskocz krasny czy zaleszczotek Neobisium polonicum. 
Do naturalnych wrogów pajęczaków należą przede wszystkim ludzie. Człowiek swoją działalnością odbiera środowisko do życia tym stawonogom. Ponadto na pajęczaki polują jaszczurki, ptaki drapieżne, żaby i węże. 

Ciekawostki o pajęczakach

  • Czy są jadowite pajęczaki w Polsce?
W Polsce istnieje wiele jadowitych gatunków pajęczaków, natomiast nie są one groźne dla życia człowieka. 
  • Jak długo pajęczaki mogą przeżyć bez pożywienia?
Skorpiony mają zdolność przeżycia nawet 12 miesięcy bez pożywienia. 

Więcej na temat Pajęczaki

Powiązane z tematem Pajęczaki

  • Stawonogi

    Stawonogi

    Co to są stawonogi? Stawonogi są najliczniejszym typem zwierząt. Mogą zamieszkiwać środowisko lądowe i wodne, na różnych wysokościach i głębokościach. Do stawonogów należą następujące...

Pajęczaki - Wiadomości

Pajęczaki - Wideo

  • Przemysław Białkowski podcast: Pająki

    Przemysław Białkowski podcast: Pająki

    Środa, 17 stycznia 2024 (13:55)
    Na całym świecie żyje ponad 50 tys. gatunków pająków. Tylko w Polsce jest ich aż 800. W większości mają bardzo czarny PR, choć wcale nie muszą być groźne dla człowieka. O ich zwyczajach w...
Reklama
Reklama
Reklama