Szczur
Szczur (Rattus) są jednymi z najbardziej rozpowszechnionych i znanych gatunków gryzoni na świecie. Ze względu na ich zdolność do przystosowania się do różnorodnych środowisk, szczury mogą być znalezione niemal w każdym środowisku - od wiejskich obszarów po gęsto zaludnione miasta. Są to zwierzęta o wysokiej inteligencji i zdolnościach do nauki, co czyni je ważnymi obiektami badań w psychologii i medycynie, a ich społeczne zachowania i skomplikowane struktury hierarchii społecznej są przedmiotem wielu naukowych zainteresowań. Szczury są również znane jako wektory chorób i szkodniki, przyczyniające się do znacznych strat w uprawach rolnych i infrastrukturze miejskiej.
Szczur - najważniejsze informacje
Szczury można spotkać na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy. Do ich rozprzestrzenienia się przyczynili się ludzie. Dzięki wyprawom morskim na statkach zwierzęta dotarły nawet na małe wyspy i archipelagi.
Szczury najczęściej przebywają w pobliżu człowieka. Zazwyczaj mieszkają na strychach, poddaszach, w piwnicach, magazynach (np. zbożowych i portowych) oraz w zabudowaniach gospodarczych. Wiele gatunków potrafi się wspinać i nie ma problemów z wejściem na wysokie budynki.
Istnieją szczury hodowlane, które trzyma się jako zwierzęta domowe. Mieszkają w specjalnie przygotowanych klatkach.
Gdzie żyją szczury i czego się boją?
Większość szczurów prowadzi raczej nocny tryb życia. Dotyczy to zarówno gatunków dzikich, jak i domowych. Zwierzęta spędzają większość czasu na lądzie, mogą zbliżać się do wody lub nawet pływać. Gatunki, które potrafią się wspinać, chętnie przebywają także na drzewach.
Szczury są wszystkożerne. Jednak w zależności od gatunku mogą preferować żywność roślinną (np. szczur śniady) lub pokarm zwierzęcy (np. szczur wędrowny). Drugi rodzaj może atakować nawet znacznie większe zwierzęta od siebie, np. prosięta, a nawet ludzkie dzieci.
Szczury komunikują się ze sobą za pomocą dźwięków, np. pisków, gwizdów czy stukania i zgrzytania zębami. Wiele gatunków pozostawia również sygnały zapachowe. Zwierzęta mają bardzo dobry węch, więc z łatwością są w stanie rozpoznać inne osobniki.
Szczury boją się ludzi. Dlatego też próbują uciekać przed nimi. Jeśli nie mogą znaleźć drogi, mogą stawać się agresywne i bronić się poprzez rzucanie się na atakującego. Niektóre z nich potrafią skoczyć nawet na wysokość 70-80 cm.
Jak wyglądają szczury?
Wielkość, a także zewnętrzny wygląd szczura w dużej mierze zależą od gatunku.
- Szczur wędrowny może ważyć od 140 do 500 g i mierzyć od 20-30 cm. Jego ogon może mieć od 15 do 23 cm. Szczur śniady jest mniejszy. Jego wag może wynieść od 120 do 200 g. Może mierzyć od 16-24 cm. Ma bardzo długi ogon od 18 do 26 cm.
- Ciało szczurów jest smukłe, dzięki czemu mogą się przeciskać przez różne szpary. Uszy i ogon są nieowłosione u wszystkich gatunków. Powierzchnia ciała szczurów (oprócz uszu i ogona) jest pokryta szorstkim futrem. Może mieć biały, szary, brązowy, a nawet czarny kolor.
- Szczury mogą się rozmnażać przez cały rok, choć szczyt przypada na ciepłe miesiące. Ruja u samicy szczura wędrownego trwa ok. 6 godzin. W tym czasie może się połączyć z samcami nawet 500 razy. Ciąża trwa od 21 do 29 dni w zależności od gatunku. Jeden miot może liczyć do 8 młodych, które rodzą się ślepe i nieowłosione. W pierwszych dniach wymagają intensywnej opieki. Ssą mleko przez ok. 3-4 tygodnie i opuszczają gniazdo.
- Długość życia szczurów zależy od gatunku. Np. szczur śniady umiera zazwyczaj po roku, maksymalnie dwóch latach. Z kolei szczur wędrowny może dożyć nawet do 4 lat.
Szczury są uznawane za szkodniki
Szczury powodują wiele strat w żywności. Są także nosicielami licznych groźnych chorób czy pasożytów, mogą zabijać domowe zwierzęta, a także niszczyć mienie. Nie są objęte ochroną. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody określiła szczury (zwłaszcza wędrowne) za gatunek najmniejszej troski.
Jednocześnie szczury pełnią wiele ważnych funkcji. Niektóre gatunki zostały udomowione i są traktowane jako domowe pupile. Część z nich bierze udział w badaniach laboratoryjnych. Dzięki temu zwierzęta przyczyniły się do znacznego postępu w biologii i medycynie.
Zagrożeniami dla szczurów są pasożyty skóry, np. wszoły, pchły czy świerzbowce. Powodują one bolesne zmiany na skórze. Często pojawiają się na niej zaczerwienienia, drobne rany. Zdarza się także, że zwierzęta tracą sierść.
Wśród innych schorzeń, na które cierpią szczury, można wymienić np. chorobę płuc, kichanie, czy przechylenie głowy w jedną stronę. Mogą im towarzyszyć duszności, świszczący oddech i spadek masy ciała.
Ile gatunków szczurów istnieje na świecie?
Na świecie istnieje 56 gatunków szczurów, które są obecnie znane i opisane.
Jaki jest największy szczur na świecie?
Największy szczur na świecie to wielkoszczur południowy, który jest zaliczany do nadrodziny myszowatych. Żyje w Afryce Wschodniej i Środkowej. Ma 41 cm długości, a jego ogon 44 cm! Może ważyć nawet do 2,8 kg.
