Jeż

Środa, 25 października 2023 (14:54) Aktualizacja Wtorek, 31 października 2023 (12:14)
Jeże (Erinaceus) są małymi ssakami z rodziny Erinaceidae, zamieszkującymi różnorodne środowiska, od terenów leśnych po miejskie ogrody. Charakteryzują się wyjątkowym pancerzem z kolców, które stanowią skuteczną obronę przed drapieżnikami. Ich dieta jest różnorodna; zjadają owady, ślimaki, małe gryzonie czy owoce. W ciągu dnia jeże śpią, a aktywność zaczynają o zmierzchu. Pełnią ważną rolę w ekosystemie.
Jeż Rośliny i zwierzęta - najważniejsze informacje
Grzbiet i boki jeża pokryte są kolcami o długości mniej więcej dwudziestu pięciu milimetrów, a na dorosłym jeżu jest ich od pięciu do siedmiu tysięcy. /123RF/PICSEL

Jeż - najważniejsze informacje

  • Rodzina:

    jeżowate

  • Rząd:

    owadożery

  • Gromada:

    ssaki

  • Typ:

    strunowce / kręgowce

  • Królestwo:

    zwierzęta

Jeże — występowanie i środowisko

Jeże (Erinaceus) występują w różnych częściach świata, zależnie od gatunku, a jest ich ponad 20 odmian. Najbardziej rozpowszechnione są w Europie, Azji i Afryce. Zwierzęta te zamieszkują zróżnicowane środowiska. Jednak najczęściej można je spotkać w krzewach i zaroślach, w których mogą się łatwo schronić. Nierzadko pojawiają się także w przydomowych ogrodach.

Jeże — tryb życia i zachowanie

Jeże to zwierzęta nocne, dlatego stają się aktywne głównie po zachodzie słońca. W ciągu dnia zazwyczaj ukrywają się w schronieniach, odpoczywają i śpią. Prowadzą samotny tryb życia, a dobrze rozwinięte węch i słuch pomagają im w wykrywaniu pożywienia oraz w unikaniu drapieżników.

Zwierzęta te ze względu na słaby wzrok, wykorzystują w terenie zmysł smaku. Zatem gdy jeż natknie się na jakiś przedmiot, który nie jest mu znany, sprawdza, czy jest on jadalny, przez skubanie go.

Jeże są owadożerne i polują głównie na insekty, takie jak chrząszcze, motyle, gąsienice, dżdżownice i ślimaki. Ich dieta może być uzupełniana przez małe kręgowce, jaja ptaków, padlinę oraz różne owoce, w tym między innymi jagody. 

Co ciekawe, żerując na terenach zamieszkałych przez człowieka, często podkradają karmę domowych zwierząt. Wybierany przez jeże pokarm zależy głównie od pory roku.

Zimą jeże wpadają w sen zimowy, co pozwala im przetrwać trudne warunki i mocno ograniczony dostęp do pożywienia. Kryjówkami w tym okresie często są nory wykopane w ziemi.

Jeże — anatomia

Charakterystyczną cechą jeży, która wyróżnia je na tle pozostałych zwierząt, są liczne keratynowe kolce na grzbiecie. Stanowią one główny mechanizm obronny. Gdy zwierzę czuje się zagrożone, zwija w kulkę i w takim stanie może tkwić nawet przez kilka godzin. Takie zachowanie znacznie utrudnia atak drapieżnikowi. Ponadto swoją zwiniętą pozycję jeże wykorzystują, gdy chcą się sturlać z wysokości, gdyż kolce skutecznie amortyzują uderzenie o ziemię.

Ciało jeża wraz z głową osiąga długość do 30 cm, a jego waga wynosi od 800 do 1200 g.

Jeż ma kolor brunatny i jest pokryte gęstym, ale krótkim futrem. Na grzbiecie i po bokach znajdują się kolce z keratyny. Jest to okrywa, która powstała z przekształconych włosów. Kolce mają jasny i ciemny kolor, są ułożone naprzemiennie.

Głowa jeża ma lekko wydłużony pysk, małe oczy i krótkie, zaokrąglone uszy. 

Młode jeże mają około 3500 kolców, a dorosłe nawet 7000 – zwierzęta wymieniają je sukcesywnie co półtora roku.

Jeże mają niewielką mózgoczaszkę, a niej znajduje się równie mały mózg. Oczy jeży odbierają obraz w monochromatycznych barwach, przez co świat wydaje im się pozbawiony kolorów. 

Ciało jeża zakończone jest krótkim i słabo widocznym ogonem. W przeciwieństwie do wielu innych zwierząt jeże stawiają na podłożu całe stopy, a przednie ich łapy są krótsze niż tylne.

Ochrona i zagrożenia dla jeży

Wszystkie gatunki jeży podlegają częściowej ochronie. Podobnie jak wiele innych zwierząt zagrożonych wyginięciem. Z tego względu ustanowiono szereg zakazów, w tym przetrzymywania i pochwytywania tych zwierząt, a także niszczenia lub likwidowania ich kryjówek.

Niestety na jeże czyha wiele zagrożeń, szczególnie na osobniki mieszkające w pobliżu miast. Wśród nich można wymienić:
  • przypadkowe wybudzenie z zimowego snu, które może prowadzić do śmierci z głodu z uwagi na problem ze znalezieniem pożywienia w tym okresie,
  • ruch samochodowy, który również stanowi śmiertelne zagrożenie dla jeży przechodzących przez jezdnię,
  • wypalanie traw bądź spalanie w prywatnych ogrodach liści i gałęzi,
  • niezabezpieczone wykopy i studzienki, w których jeże mogą utknąć bez możliwości uwolnienia się.
Ponadto jeże najczęściej w środowisku naturalnym padają ofiarą kotów, psów, borsuków, lisów czy sów.

Warto wiedzieć, że w każdej sytuacji, gdy znajdzie się rannego jeża lub przechadzającego się w okresie zimowym, należy skontaktować się z ośrodkiem specjalizującym się w pomocy dzikim zwierzętom.

Ciekawostki o jeżach

  • Jeże w żaden sposób nie zagrażają człowiekowi, a nawet są w stanie się z nim zaprzyjaźnić.
  • Populacja jeży z roku na rok znacznie zmniejsza się przez szkodliwą działalność człowieka.
  • Jeż zapada w sen zimowy, gdy temperatura za oknem spada do 10°C.
  • Każdy dorosły jeż ma od 5000 do 7000 kolców.
  • Ciąża u samicy jeża trwa do 6 tygodni, a na świat przychodzi do 5 młodych, które otwierają oczy w 3. tygodniu życia.
  • Jeże są w stanie biegać z prędkością ok. 5-6 km/h.
  • Niektóre gatunki jeży są hodowane w domach.
  • Jeże na wolności żyją od 4 do 7 lat.
  • Jeże przesypiają większą część dnia, śpiąc nawet 18 godzin w ciągu doby.
  • Zwierzęta te nie lubią wody, choć są doskonałymi pływakami.
  • Pchły lubią atakować jeże, dlatego o na ich ciele może występować ponad kilkaset insektów.
  • Nie powinno się podawać jeżom mleka, gdyż ich organizm nie toleruje laktozy.

Temat Jeż znajdziesz również w serwisie:

Powiązane z tematem Jeż

  • Ssaki

    Ssaki

    Ssaki — występowanie i środowiskoCechą charakterystyczną większości ssaków jest stałocieplność. Zwierzęta potrafią utrzymać taką samą temperaturę w różnych warunkach. To sprawia, że mogą...

Jeż - Wiadomości

Jeż - Wideo

Reklama
Reklama
Reklama