Jeż

Jeże (Erinaceus)

występują w różnych częściach świata, zależnie od gatunku, a jest ich ponad 20 odmian. Najbardziej rozpowszechnione są w Europie, Azji i Afryce. Zwierzęta te zamieszkują zróżnicowane środowiska. Jednak najczęściej można je spotkać w krzewach i zaroślach, w których mogą się łatwo schronić. Nierzadko pojawiają się także w przydomowych ogrodach.

Jeże to zwierzęta nocne, dlatego stają się aktywne głównie po zachodzie słońca. W ciągu dnia zazwyczaj ukrywają się w schronieniach, odpoczywają i śpią. Prowadzą samotny tryb życia, a dobrze rozwinięte węch i słuch pomagają im w wykrywaniu pożywienia oraz w unikaniu drapieżników.

Zwierzęta te ze względu na słaby wzrok, wykorzystują w terenie zmysł smaku. Zatem gdy jeż natknie się na jakiś przedmiot, który nie jest mu znany, sprawdza, czy jest on jadalny, przez skubanie go.

Jeże są owadożerne i polują głównie na insekty, takie jak chrząszcze, motyle, gąsienice, dżdżownice i ślimaki. Ich dieta może być uzupełniana przez małe kręgowce, jaja ptaków, padlinę oraz różne owoce, w tym między innymi jagody. 

Co ciekawe, żerując na terenach zamieszkałych przez człowieka, często podkradają karmę domowych zwierząt. Wybierany przez jeże pokarm zależy głównie od pory roku.

Zimą jeże wpadają w sen zimowy, co pozwala im przetrwać trudne warunki i mocno ograniczony dostęp do pożywienia. Kryjówkami w tym okresie często są nory wykopane w ziemi.

Charakterystyczną cechą jeży, która wyróżnia je na tle pozostałych zwierząt, są liczne keratynowe kolce na grzbiecie. Stanowią one główny mechanizm obronny. Gdy zwierzę czuje się zagrożone, zwija w kulkę i w takim stanie może tkwić nawet przez kilka godzin. Takie zachowanie znacznie utrudnia atak drapieżnikowi. Ponadto swoją zwiniętą pozycję jeże wykorzystują, gdy chcą się sturlać z wysokości, gdyż kolce skutecznie amortyzują uderzenie o ziemię.

Ciało jeża wraz z głową osiąga długość do 30 cm, a jego waga wynosi od 800 do 1200 g.

Jeż ma kolor brunatny i jest pokryte gęstym, ale krótkim futrem. Na grzbiecie i po bokach znajdują się kolce z keratyny. Jest to okrywa, która powstała z przekształconych włosów. Kolce mają jasny i ciemny kolor, są ułożone naprzemiennie.

Głowa jeża ma lekko wydłużony pysk, małe oczy i krótkie, zaokrąglone uszy. 

Młode jeże mają około 3500 kolców, a dorosłe nawet 7000 – zwierzęta wymieniają je sukcesywnie co półtora roku.

Jeże mają niewielką mózgoczaszkę, a niej znajduje się równie mały mózg. Oczy jeży odbierają obraz w monochromatycznych barwach, przez co świat wydaje im się pozbawiony kolorów. 

Ciało jeża zakończone jest krótkim i słabo widocznym ogonem. W przeciwieństwie do wielu innych zwierząt jeże stawiają na podłożu całe stopy, a przednie ich łapy są krótsze niż tylne.

Wszystkie gatunki jeży podlegają częściowej ochronie. Podobnie jak wiele innych zwierząt zagrożonych wyginięciem. Z tego względu ustanowiono szereg zakazów, w tym przetrzymywania i pochwytywania tych zwierząt, a także niszczenia lub likwidowania ich kryjówek.

Niestety na jeże czyha wiele zagrożeń, szczególnie na osobniki mieszkające w pobliżu miast. Wśród nich można wymienić:

Ponadto jeże najczęściej w środowisku naturalnym padają ofiarą kotów, psów, borsuków, lisów czy sów.

Warto wiedzieć, że w każdej sytuacji, gdy znajdzie się rannego jeża lub przechadzającego się w okresie zimowym, należy skontaktować się z ośrodkiem specjalizującym się w pomocy dzikim zwierzętom.