Odkryli jeża, który nie ma kolców. Ma za to zęby jak wampir

Jeże kojarzą się nam z żyjącymi w Polsce zwierzętami pokrytymi kolcami i zwijającymi się w kulkę w wypadku zaskoczenia. Nie wszystkie jeżowate jednak takie są. Mamy także przedstawicieli tej grupy z kolcami bardzo rzadkimi albo w ogóle pozbawionych kolców.

Wyglądają jak małe myszy czy też raczej ryjówki, skoro mówimy o owadożerach (inaczej owadożernych). To nieduże ssaki o wysokim metabolizmie, których nie należy łączyć z gryzoniami, takimi jak myszy czy nornice chociażby dlatego, że są drapieżne. Jak sama nazwa wskazuje, żywią się bezkręgowcami.

Polskie owadożery to np. jeże, kret, ryjówki, zębiełki czy rzęsorki. Na świecie występuje ich jednak znacznie więcej, wśród nich wyjątkowo okazały gołyszek - zwierzę o wadze nawet półtora kilograma, zatem większy od naszych jeży, z którymi jest spokrewniony.

Znane mieszkańcom Azji z wydzielania wyjątkowego smrodu gołyszki są jednak krewniakami jeży, tyle że pozbawionymi kolców na ciele. Mają co najwyżej sztywne włosy, ale nie kolce.

I właśnie do gołyszków należy zwierzę znalezione na terenie Wietnamu i nazwane Hylomys macarong. Słowo Ma cà rồng w języku wietnamskich oznacza wampira i wzięło się stąd, że ten nieduży ssak ma wyjątkowo okazałe zęby, które wystają mu z pyszczka zupełnie jak kły wampirów. Zapewne pomagają one zwierzętom w łowach na owady i inne bezkręgowce.

Bezkolce to fascynujące ssaki spokrewnione z jeżami i gołyszkami, o ciele pozbawionym kolców. Porastają je jedynie twarde momentami włosy, ale to zdecydowanie nie są kolce. Trudno zatem w takim zwierzątku rozpoznać jeża czy jego krewniaka, a jednak tak właśnie jest.

Te ssaki owadożerne żyją w południowej Azji. Hylomys macarong ogranicza się do okolic Da Lat w południowym Wietnamie, blisko ujścia Mekongu. Inne gatunki bezkolców mieszkają w Indochinach, na Malajach i wyspach Indonezji.

Wiele z nich mieszka na bardzo ograniczonych obszarach, niekiedy niewielkich skrawkach. Bezkolec krótkoogonowy przetrwał np. tylko na wyspie Jawa, Bezkolec drobny jest mieszkańcem jedynie gór zachodniej Sumatry, a bezkolec wielkouchy to mieszkaniec niedużego fragmentu Laosu.

W wypadku bezkolców jednak tak naprawdę wiemy, że nic nie wiemy. Znajomość tych zwierząt, ich zwyczajów i życia jest słaba. Wciąż poznajemy nowe gatunki, a taksonomia bezkolców nadal stanowi przedmiot sporów. Nie jest chociażby jasne, które z nich to odrębne gatunki, a które to tylko podgatunki.

Zwierzęta te prowadzą skryty tryb życia i nie widuje się ich zbyt często. Znalezisko wampirzego bezkolca z Wietnamu wskazuje jednak na to, że w lasach Azji Południowo-Wschodniej kryje się ich więcej, niż myślimy.

Zresztą bogactwo owadożerów w Azji jest bardzo duże, większe niż w Europie. Samych krewnych gołyszków mamy tam całą masę. Należą do nich nie tylko bezkolce, ale także szczurojeże, ryjówkojeżyki, myszojeże i inne.