Motyle
Motyle (Papiliones) to grupa owadów obejmująca tysiące gatunków szeroko rozprzestrzenionych na całym świecie. Motyle charakteryzują się dwoma parach skrzydeł pokrytych drobnymi łuskami, co nadaje im barwny i często piękny wygląd. Ich skrzydła mogą przybierać różnorodne wzory i kolory, co czyni je atrakcyjnymi dla obserwatorów przyrody.
Motyle - najważniejsze informacje
Motyle żyją na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy. Zasiedlają niemal każdą formację roślinną. Występują w lasach i na łąkach, w ogrodach i w dżunglach, na bagnach i mokradłach, na obszarach trawiastych, w lasach wilgotnych deszczowych, a nawet na pustyniach.
Motyle zasiedlają takie miejsca, w których znajduje się odpowiadający im pokarm – może on różnić się w zależności od gatunku. To także owady, które niekiedy migrują.
Ile żyje motyl?
Motyle żyją zwykle od ok. 2 do 4 tygodni. Wyjątkiem jest latolistek cytrynek, którego życie może trwać do nawet 9 miesięcy.
Co jedzą motyle?
Owady te żywią się nektarem kwiatowym. Są jednak gatunki, które jedzą padlinę i ludzki pot. Zlizują spadź z liści pod koloniami mszyc oraz sok z leżących na ziemi owoców. Gdy jest szczególnie gorąco, piją wodę z kałuż, oczek wodnych, jezior oraz zlizują wilgoć z podłoża.
Jak wygląda motyl?
Wśród motyli występuje dymorfizm płciowy. Zanim dojdzie do zapłodnienia samicy, odbywają się zaloty. Samce wykonują wokół przyszłych partnerek piruety w powietrzu oraz roztaczają swoje feromony.
Samica musi zaakceptować zalotnika, aby ten mógł wprowadzić do jej ciała spermatofor. Jest to tzw. pakiet plemników. Pozostaje on w ciele samicy do czasu, kiedy złoży ona jaja. Jajka z czasem stają się gąsienicami, a następnie poczwarkami. Te natomiast przepoczwarzają się w imago – dorosłe owady.
Ciało motyla składa się ze szkieletu zewnętrznego, do którego są przyczepione wszystkie mięśnie owada. Jest ono podzielone na trzy części:
- głowę – jest ona pokryta oskórkiem tworzącym puszkę głowową. Na głowie znajdują się aparat gębowy (typu ssącego, przystosowany do spożywania i pobierania płynnych pokarmów), duże złożone oczy (składające się z licznych ommatidiów) oraz czułki (czyli wyspecjalizowany narząd dotyku i węchu);
- tułów – składa się z przedtułowia, śródtułowia i zatułowia oraz znajdujących się na nich odnóży. Tułów jest z wierzchu pokryty płytką grzbietową, a od spodu brzuszną;
- odwłok – jest zbudowany z regularnych pierścieni, z których te znajdujące się w tylnej części są przekształcone w narządy płciowe. To w odwłoku są zlokalizowane wszystkie najważniejsze narządy wewnętrzne owada.
Skrzydła motyli są błoniaste i rozpięte na cienkich żyłkach. Znajdują się na nich łuski ułożone jak dachówki – zachodzące na siebie. W zależności od gatunku owadów mogą one zawierać pigment lub substancje zapachowe wabiące płeć przeciwną.
Charakterystyczne „oka”, kręgi na motylich skrzydłach mają funkcję obronną. Przypominają oczy dużych zwierząt, dzięki czemu odstraszają zagrażające motylom osobniki.
Czy motyle są pod ochroną?
Motylom najbardziej zagraża zanieczyszczenie środowiska i niszczenie przez człowieka ich siedlisk – łąk, polan, lasów. Są one również wrażliwe na pestycydy, dlatego groźne jest dla nich stosowanie niektórych środków ochrony roślin przez rolników.
W Polsce wiele gatunków motyli jest objętych ścisłą ochroną. Zagrożone wyginięciem są przeplatka aurinia, czerwończyka fioletka, czerwończyka nieparka, modraszka telejusa i modraszka nausitousa.
Ile jest gatunków motyli? Ciekawostki o motylach
- Na świecie żyje 150 tys. gatunków motyli.
- Stigmella microtheriella to ćma z rodziny Nepticulidae i najmniejszy motyl na świecie. Rozpiętość skrzydeł owada wynosi zaledwie od 3 do 4 mm.
- Największy motyl świata to pawica atlas. Jej skrzydła mają powierzchnię 400 cm2 i rozpiętość do nawet 30 cm!
- Motyle mają receptory smakowe również na swoich odnóżach.
- Każdy gatunek motyla ma inną parę skrzydeł.
- Motyle sówkowate to prawdziwi kanibale. Zjadają one gąsienice swojego gatunku.
- Omacnica z Ameryki Południowej to motyl żyjący w sierści leniwca. Jej gąsienice odżywiają się odchodami tego zwierzęcia.
- Zmierzchnica trupia główka to motyl nocny, który potrafi piszczeć – za pomocą takich odgłosów odstrasza drapieżniki.
- Amerykańskie monarchy to motyle, które potrafią przebyć trasę z Kanady do Meksyku.
