Meduza
Meduzy to bezkręgowce o przezroczystym, galaretowanym ciele, przypominającym rozłożony parasol z charakterystycznymi czułkami. Występują w wodach morskich i oceanicznych na całym świecie. Niektóre gatunki przystosowały się także do życia w wodach słodkich.
Meduza - najważniejsze informacje
Meduza — występowanie i środowisko
Idealnym środowiskiem dla meduz są dość płytkie wody i nieduże głębokości, dlatego często można spotkać je przy brzegach.
Jednak niektóre gatunki preferują także głębiny morskie, a najlepiej czują się w czystych i dobrze natlenionych wodach słonych w tropikalnych obszarach.
Co ciekawe, ich zasięg występowania obejmuje także arktyczne i antarktyczne tereny, gdyż przystosowały się do życia również w takich warunkach.
Meduza — tryb życia i zachowanie
Meduzy żyją samotnie lub tworzą kolonie. Dzielą się na ok. 9000 różnych gatunków, a wszystkie należą do grupy zwierząt mięsożernych. Gatunek ten porusza się odrzutowym ruchem i prowadzi osiadły tryb życia.
Meduzy pływają w toni wodnej, gdzie mogą swobodnie poruszać się wraz z prądami morskimi i oceanicznymi. To gatunek, który jest drapieżny i żywi się głównie planktonem, żywymi rybami, skorupiakami, a także małymi meduzami. Zwierzęta te wykorzystują do łowienia parzydełka, które pozwalają im obezwładnić ofiarę. Ponadto używają ich w celach obronnych.
Gatunek ten rozmnaża się płciowo poprzez uwolnienie komórek rozrodczych (gamet). Łączą się one ze sobą i dochodzi do zewnętrznego zapłodnienia. W pierwszym stadium powstaje orzęsiona larwa (planula), a następnie osiadły polip, który przypomina łodygę rosnącą na dnie wodnych akwenów. W kolejnym etapie przeobraża się on w efyrę, która zmienia się w młodą meduzę, by na koniec stać się dorosłym osobnikiem.
Meduza — anatomia
Ciało meduz ma parasolowaty lub dzwonkowy kształt i charakteryzuje się promienistą symetrią. Pokryte jest dwoma warstwami nabłonka – zewnętrzną, ektodermalną i wewnętrzną, entodermalną. Ponadto w ciele meduzy znajduje się jama gastralna, a pośrodku mieści się otwór gębowy, który także spełnia funkcję wydalniczą.
Z tego względu pokarm wprowadzany jest przez jamę gębową, następnie dochodzi do jego trawienia za pomocą odpowiedzialnych za ten proces enzymów. Niestrawione resztki są usuwane z powrotem tą samą drogą.
- Ciało meduz otoczone jest motorycznymi i sensorycznymi pierścieniami nerwowymi.
- Meduzy nie mają serca, krwi ani mózgu, gdyż nie mają układu nerwowego i krążeniowego.
- Komórki nabłonkowo-mięśniowe u meduz zastępują wykształcone mięśnie.
- Ich ciało wyposażone jest w parzydełka, które zapewniają obronę i jednocześnie pozwalają zdobywać pokarm.
- Meduzy mają w swoim ciele statocysty, które odpowiadają za koordynację ruchów i pomagają utrzymać zwierzęciu równowagę w wodzie.
- Ciało meduz jest przezroczyste i składa się w 98% z wody.
- Najmniejsza meduza ma średnicę ok. 1 mm, a największa może osiągnąć nawet 2 m.
Ochrona i zagrożenia dla meduz
Meduzy nie należą do gatunków chronionych, a największym zagrożeniem dla nich są inne drapieżniki bytujące w tym samym środowisku. Mowa między innymi o żółwiach, drapieżnych rybach morskich (np. mieczniki i łososie pacyficzne). Ponadto dużym zagrożeniem są zanieczyszczenia wód, zmiany klimatyczne czy też niekontrolowane połowy ryb.
Co ważne, meduzy są dużym zagrożeniem dla ludzi. Bezpośredni kontakt z nimi może prowadzić do bolesnego podrażnienia skóry, a nawet dotkliwych oparzeń. W skrajnych przypadkach może dojść do tachykardii bądź obrzęku płuc. Z tego względu, gdy dojdzie do poparzenia, należy jak najszybciej opuścić wodę, a jeżeli odczuwany ból zacznie się nasilać, koniecznie poszukać pomocy medycznej.
Do najniebezpieczniejszych meduz należy osa morska (kostkomeduza śmiercionośna), której poparzenie może doprowadzić do śmierci.
Ciekawostki o meduzach
- Meduzy są doskonałymi pływakami.
- Ze względu na fakt, że ciało meduz składa się w większości z wody, zwierzęta mogą wyparować na skutek bezpośredniego działania promieni słonecznych na ciało.
- Długość życia meduzy wynosi zaledwie kilka miesięcy, jednak gatunek Turritopsis nutricula ma zdolność do pełnej regeneracji swojego ciała i powrotu do stadium polipa po osiągnięciu pełnej dojrzałości. Przez to jest uznawana za nieśmiertelny, gdyż ginie wyłącznie po zjedzeniu przez drapieżnika.
- Meduza nie ma serca, mózgu, płuc, kości czy krwi.
- Niektóre meduzy świecą w ciemności, za co odpowiada zjawisko bioluminescencji, w którym dochodzi do przemian chemicznych w organizmie.
- Pierwsze meduzy pojawiły się ponad 600 milionów lat temu.
- Ciało meduz jest przezroczyste, przez co niekiedy trudno je dostrzec gołym okiem.
- Meduzy są uznawane za przysmak w niektórych krajach azjatyckich.
