Pajęczyny jak radary. Pająki słyszą owady dzięki swoim sieciom
Pajęczyny mogą działać jak najbardziej wrażliwe „uszy” w znanym świecie przyrody. Najnowsze badanie wykazało, że pająki krzyżaki wykorzystują swoje sieci do wykrywania dźwięków wydawanych przez przelatujące w pobliżu owady. Dzięki temu mogą przygotować się na posiłek.
Larinioides sclopetarius, czyli krzyżak gromadny, to pająk powszechnie występujący także w naszym kraju. Często można je spotkać w pobliżu wody. Sieci budują na przykład na mostach. Mają doskonały wzrok i zmysł dotyku, ale nie posiadają uszu. Przynajmniej nie takich, jakie mamy my.
Badanie naukowców z Argonne National Laboratory w amerykańskim stanie Illinois wykazało, że sieci tych pająków są czymś więcej, niż tylko lepkimi pułapkami na owady. Pająki wykorzystują je jako anteny akustyczne, wychwytujące i wzmacniające napływające dźwięki. Są tak czułe, że mogą stanowić jedne z najdoskonalszych "bębenków usznych" w przyrodzie.
Test "słuchu" pająków
Zespół pod kierownictwem Jian Zhou umieścił 60 pająków w szklanych komorach zawierających drewniane ramy, na których zwierzęta mogły swobodnie tkać sieci. Następnie zespół odtwarzał dźwięki o częstotliwości 200 Hz, przypominające odgłosy wydawane przez lecące owady, z głośników oddalonych o 3 metry od sieci. 90 proc. pająków zareagowało poprzez kucanie, kładzenie się lub unoszenie przednich odnóży, co sugeruje, że wykryły dźwięk.
Zobacz również:
Aby wykluczyć możliwość, że pająki wykryły dźwięki przy użyciu nieznanych nam wcześniej organów, naukowcy wykorzystali maleńki głośnik, aby skierować dźwięk tylko na jeden mały obszar sieci każdego pająka, z dala od miejsca, w którym pająk siedział. Dźwięki te były na tyle słabe, że były niewykrywalne w powietrzu po dotarciu do ciała pająka, ale jedna trzecia pająków nadal kucała w odpowiedzi na wibracje, co sugeruje, że usłyszały je za pośrednictwem sieci.
Odtwarzając dźwięki z różnych stron, zespół ustalił, że pająki potrafiły dokładnie wyczuć to, z której strony nadchodziły.
Najuważniejsi słuchacze
Korzystając z lasera, naukowcy zmierzyli następnie nanoruchy sieci pod wpływem fal dźwiękowych. Ustalili, że nitki pajęczego jedwabiu są w stanie przenosić dźwięki o częstotliwości od 100 do 10 tys. Hz. To sprawia, że są o wiele czulszymi receptorami dźwięku od wszelkich znanych w świecie zwierząt narządów słuchu. Pająki mogą "słuchać" wychwytywanych przez sieci odgłosów dotykając je odnóżami i wyczuwając ich wibracje.
Skamieniałość pokazuje świat sprzed 16 mln lat. Doskonale zachowany pająk pochodzi z pradawnych dżungli AustraliiZespół spekuluje, że krzyżaki i inne gatunki pająków mogą nawet dobierać wzór sieci tak, by odfiltrować lokalne szumy tła, takie jak wiatr - chociaż potrzebne byłyby dalsze badania, aby to ustalić.
