Owady podobne do osy. Często pożyteczne i niegroźne dla człowieka
Osy mają złą sławę wśród ludzi ze względu na agresywny charakter i bardzo bolesne użądlenia. Nic dziwnego, że reagujemy strachem na każdego żółto-czarnego owada. W przyrodzie jednak podobne ubarwienie do os przybiera wiele innych owadów, które nie są tak agresywne, jak osy i w ogóle lub rzadko żądlą człowieka. Oto jedne z wielu owadów podobnych do os.
Owady podobne do osy
Osy pochodzą z rodziny Vespoidea. Są owadami drapieżnymi żywiącymi siebie i swoje larwy innymi owadami. Dorosłe osobniki po wykarmieniu młodych często sięgają po łatwiej dostępne pożywienie w formie nektaru i soków roślinnych. Z tego właśnie powodu pod koniec lata często wpadają do soków pozostawionych na zewnątrz czy obsiadają słodkie wypieki.
Osy mają bardzo złą sławę wśród ludzi ze względu na swój agresywny charakter. Często atakują stadnie, gdy ich gniazdo jest zagrożone. Mogą żądlić wielokrotnie, a ich jad powoduje miejscową opuchliznę i piekący ból. Użądlenia os są wyjątkowo niebezpieczne dla osób uczulonych na jad tych owadów.
Osy mają żółto-czarne pasy na odwłoku, przez co wszystkie owady w tych kolorach zwykle wkładamy do jednego worka. Jak się jednak okazuje, w przyrodzie wiele owadów ma podobne ubarwienie. Niektóre specjalnie przybierają te kolory, aby upodobnić się do drapieżnych os.
Klecanka pospolita Polistes dominula należy do rodziny osowatych Vespidae, jednak w porównaniu do os jest znacznie mniej agresywna w stosunku do człowieka. Zasiedla miejsca ciepłe i słoneczne. W Polsce jest pospolita. Ma żółto-czarny odwłok, żółte odnóża i czułki, przez co można ją pomylić z osą.
Bardzo dużo gatunków z rodziny bzygowatych Syrphidae przybiera ubarwienie podobne do os. Jest to celowe działanie. Mimikra ma upodobnić ich do drapieżnych owadów, choć w rzeczywistości są nieagresywne i pozbawione żądła. W Polsce występują m.in. bzyg pospolity Syrphus ribesii, mierzwica osowata Spilomyia diophthalma czy morsznica osowata Temnostoma vespiforme. Wszystkie mają czarno-żółte ubarwienie. Dorosłe osobniki bzygowatych zapylają kwiaty i żywią się nektarem oraz spadzią. Z kolei ich larwy są drapieżne - żywią się np. mszycami.
Czarne owady podobne do osy
W Polsce można odnaleźć gatunki, których odwłok jest czarny z delikatnymi żółtymi plamami lub zupełnie czarny, jednak kształtem przypominają osy. Czarne owady podobne do os również sieją postrach wśród ludzi, choć często są to gatunki zupełnie nieszkodliwe jak choćby biegowiec osowaty Clytus arietis. Jest gatunkiem chrząszcza z rodziny kózkowatych. Jego odwłok jest czarny z delikatnymi żółtymi pasami, które upodobniają go do osy i chronią przed drapieżnikami. Zamieszkuje przede wszystkim lasy, gdzie można go zobaczyć na kwiatach głogów, kalin i dereni. Jest bardzo płochliwy.
Kolejnym czarnym owadem podobnym do osy jest smukwa kosmata Scolia hirta z rodziny smukwowatych Scoliidae. W Polsce występuje rzadko. Jest to czarny owad z dwoma żółtymi plamkami na odwłoku. Zamieszkuje tereny suche i słoneczne. Samica tego owada składa jaja w ciele innego, często żuków, którego najpierw paraliżuje. Owad jest pożywieniem dla larw.
Z osami często mylone są trzmiele ogrodowe Bombus hortorum. Mają czarne, owłosione ciało z poprzecznymi żółtymi pasami i białą końcówką. Trzmiele są bardzo pożytecznymi zapylaczami. Mają żądło, jednak atakują bardzo rzadko, zazwyczaj w obronie własnej.
Do trzmiela niezwykle podobny jest Pocota personata - duży bzyg. Najczęściej można zobaczyć go w lasach liściastych i mieszanych, gdzie samica składa jaja w dziuplach i próchniejących drzewach np. dębach, bukach czy jesionach.
Owady podobne do osy, które żyją w ziemi
Czy zdarzyło ci się kopać w ziemi i wykopać osę? Prawdopodobnie nie była to osa a owad z rodziny grzebaczkowatych. Są niezwykle podobne do os. W ziemi składają jaja, z których wylęgają się larwy. Dorosłe osobniki polują na inne owady, które częściowo paraliżują i zanoszą do gniazda w ziemi jako pokarm dla larw. Do tej rodziny należą występujące w Polsce taszczyny pszczele Philanthus triangulum, zwane wilkami pszczelimi, które do złudzenia przypominają osy. Polują przede wszystkim na pszczoły.
Do rodziny grzebaczkowatych należy również miodwa łąkowa Mellinus arvensis. Poluje przede wszystkim na muchówki z rodziny bzygowatych, muchowatych i plujkowatych. Dorosłe osobniki żywią się nektarem roślin. Kolejnym przedstawicielem grzebaczkowatych jest niestylak czarnowargi Gorytes quinquecinctus. Ten owad podobny do osy jest pospolity w Polsce.
Z osą mylony jest także gliniarz naścienny Sceliphron destillatorium należący do rodziny grzebaczkowatych. Dorosłe owady polują przede wszystkim na pająki i nie wykazują agresji w stosunku do człowieka.
