Od ślimaka do robaka. Co jedzą jeże i czym je karmić?
Oprac.: Jacek Waśkiel
Jeże coraz częściej pojawiają się w naszych ogrodach, stając się naturalnymi sprzymierzeńcami w walce ze szkodnikami. Te niewielkie ssaki, znane z łowienia ślimaków i owadów, potrafią także unieszkodliwić jadowite węże, takie jak żmije. Ich obecność nie powinna budzić obaw, lecz radość, gdyż przyczyniają się do utrzymania równowagi w ekosystemie ogrodowym.
Co jedzą jeże?
Jeże to zwierzęta wszystkożerne, które dzięki swojej zróżnicowanej diecie odgrywają istotną rolę w ekosystemie. Ich menu składa się głównie z owadów, takich jak muchy, mrówki i pająki. W okresie letnim, gdy dostępność owadów jest największa, jeże skupiają się na polowaniu na chrząszcze, gąsienice i larwy, które stanowią większość ich diety. Wiosną i jesienią jeże nie wahają się sięgnąć po bardziej niekonwencjonalne źródła pożywienia, takie jak małe gryzonie, żaby, a nawet ptasie jaja. Co więcej, jeże są znane z wyjątkowej odwagi i umiejętności polowania na jadowite węże, takie jak żmije. Dzięki swojej naturalnej odporności oraz kolcom jeż potrafi skutecznie bronić się i unieszkodliwić groźnych przeciwników.
Młode jeże, zaraz po narodzinach, odżywiają się wyłącznie mlekiem matki. W sytuacji, gdy opiekę nad młodymi jeżami przejmuje człowiek, ważne jest, aby unikać podawania im mleka krowiego, które jest dla nich szkodliwe. Zamiast tego, należy korzystać z weterynaryjnych produktów zastępczych, które są dostosowane do ich specyficznych potrzeb.
Chociaż zwierzęta te są przede wszystkim mięsożerne, ich dieta może być urozmaicona owocami i warzywami, które stanowią dla nich zdrową przekąskę, zwłaszcza latem. Maliny, truskawki, borówki, a także marchew i buraki, to atrakcyjne dodatki w ich menu, jednak spożywają je w tak małych ilościach, że nie zagrażają uprawom. Dzięki temu obecność jeży w ogrodach nie tylko nie wyrządza szkód, ale przynosi korzyści, pomagając w naturalnym zwalczaniu szkodników.
Przeczytaj też: Czarny wąż w Polsce. Budzi strach, a jest zupełnie nieszkodliwy
Czy można go dokarmiać jeża w ogrodzie?
Jeże coraz częściej spotyka się na obszarach zamieszkanych przez ludzi. Szczególnie w miejscach takich jak parki, ogrody i osiedla. Dzięki swojej zdolności do przystosowywania się do różnych warunków te małe ssaki odnajdują się w miejskiej dżungli, gdzie z powodzeniem znajdują pożywienie i schronienie. W miastach i na działkach jeże korzystają z różnych kryjówek, takich jak sterty liści, pryzmy kompostowe, czy nawet przestrzenie pod budynkami. Choć obecność jeży na obszarach zurbanizowanych może wydawać się zaskakująca, te zwierzęta doskonale wpisują się w ekosystemy miejskie, pomagając w naturalny sposób kontrolować populację szkodników.
Ssaki te są niezwykle pożytecznymi mieszkańcami ogrodów. Skutecznie zwalczają ślimaki, dżdżownice, czy małe gryzonie. Ich obecność w ogrodzie nie powinna budzić niepokoju, wręcz przeciwnie - warto stworzyć im sprzyjające warunki do zamieszkania. Aby zachęcić jeże do pozostania w naszej okolicy, dobrze jest zapewnić im odpowiednie schronienie, na przykład w postaci domku dla jeża, ukrytego w zacisznym miejscu ogrodu. Alternatywnie, sterta liści lub gałęzi również może stać się idealnym miejscem na nocleg dla tego małego ssaka.
Jeżeli spotkamy jeża w naszym ogrodzie, nie powinniśmy go przeganiać. Zamiast tego, warto pozwolić mu na swobodne poruszanie się i korzystanie z zasobów, jakie oferuje nasze otoczenie. Dzikie jeże, jako gatunek chroniony, nie mogą być trzymane w domach, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby stworzyć im przyjazne środowisko na wolności.
Choć jeże są wdzięcznymi i pożytecznymi mieszkańcami naszych ogrodów, najlepiej jest nie ingerować w ich naturalny tryb życia, w tym również unikać ich dokarmiania. Jeże są w stanie samodzielnie znaleźć pożywienie, które najlepiej odpowiada ich potrzebom żywieniowym i porom roku. Podawanie im niewłaściwego pokarmu, nawet w dobrej wierze, może prowadzić do problemów zdrowotnych. W przypadku spotkania rannego jeża należy jak najszybciej skontaktować się z ośrodkiem zajmującym się pomocą dzikim zwierzętom, aby zapewnić mu niezbędną opiekę. Wykaz takich podmiotów znajdziemy na stronie https://www.gov.pl/web/gdos/wykaz-osrodkow-rehabilitacji-zwierzat.
Jakie jeże występują w Polsce?
W Polsce spotkać można dwa gatunki jeży: jeża wschodniego (Erinaceus concolor) oraz jeża zachodniego, znanego również jako jeż europejski (Erinaceus europaeus). Jeż wschodni jest bardziej powszechny i występuje na terenie niemal całego kraju, natomiast jeża zachodniego możemy spotkać najczęściej na Śląsku, Ziemi Lubuskiej oraz Pomorzu Szczecińskim.
Jeż wschodni jest nieco mniejszy i lżejszy od swojego zachodniego kuzyna, ale oba gatunki łączy wiele wspólnych cech, takich jak charakterystyczne kolce, które są zmodyfikowanymi włosami. Kolce te są kluczowym elementem obronnym, pozwalającym jeżowi zwijać się w kulkę i chronić się przed drapieżnikami. Ciekawostką jest, że młode jeże zaraz po urodzeniu mają kolce miękkie i białe, które dopiero z czasem twardnieją i przybierają ciemniejszą barwę. Jeże wschodnie mają białą sierść na brzuchu, natomiast u jeży zachodnich w tym miejscu występuje ubarwienie brązowe.
Oba gatunki są objęte częściową ochroną gatunkową, co oznacza, że są prawnie chronione przed bezpośrednią ingerencją człowieka, taką jak ich chwytanie, przemieszczanie czy zabijanie. Ochrona ta ma na celu zapewnienie im przetrwania, szczególnie w obliczu zagrożeń, jakie niesie dla nich współczesny świat, takich jak ruch drogowy czy niszczenie naturalnych siedlisk.
Przeczytaj też:
