Czym dokarmiać ptaki i zwierzęta leśne, gdy jest zimno?
Zima to wymagający okres dla wielu gatunków zwierząt, kiedy dostęp do pożywienia jest znacznie utrudniony przez niskie temperatury i pokrywę śnieżną. Wiele osób zastanawia się, jak pomóc ptakom i innym mieszkańcom lasu przetrwać ten trudny czas. Przedstawiamy sprawdzone metody dokarmiania oraz wskazówki, jak robić to odpowiedzialnie i zgodnie z przepisami.
Spis treści:
Karmniki dla ptaków: rodzaje, budowa, umiejscowienie
Karmniki dla ptaków są nieocenionym wsparciem w zimowych miesiącach, a ich odpowiedni wybór może znacząco wpłynąć na efektywność dokarmiania. Istnieje kilka typów karmników, z których najpopularniejsze to konstrukcje typu domek, automatyczne oraz parkowe. Karmniki typu domek, choć najpowszechniejsze, nie zawsze zapewniają optymalną ochronę przed warunkami atmosferycznymi, dlatego warto zwrócić uwagę na materiał, z którego zostały wykonane. Najlepiej, gdy są zrobione z solidnego drewna, z dobrze dopasowanym daszkiem i osłonami chroniącymi pokarm przed deszczem oraz śniegiem, co zapewnia trwałość i skuteczną ochronę karmy przed wilgocią.
Z kolei karmniki automatyczne umożliwiają uzupełnianie pokarmu w miarę jego spożywania, co jest idealne dla osób, które nie mają zbyt wiele czasu. Dzięki takiemu mechanizmowi ptaki mają stały dostęp do świeżego pożywienia, co minimalizuje ryzyko jego zepsucia oraz zapewnia regularność dokarmiania, szczególnie w niesprzyjających warunkach pogodowych. Karmniki parkowe to duże konstrukcje przeznaczone do dokarmiania większej liczby ptaków jednocześnie. Ze względu na swoje rozmiary i pojemność, są one często umieszczane w miejscach publicznych, takich jak parki czy ogrody botaniczne, gdzie wiele osób może uczestniczyć w ich uzupełnianiu.
Przy wyborze miejsca na umieszczenie karmnika warto pamiętać o bezpieczeństwie zarówno ptaków, jak i ludzi. Karmnik powinien być umieszczony w miejscu trudno dostępnym dla drapieżników, takich jak koty, a jednocześnie łatwo dostępnym dla ptaków. Dobrym rozwiązaniem jest montaż karmnika na wysokości co najmniej 1,5 metra nad ziemią oraz w pobliżu krzewów lub drzew, które mogą służyć ptakom za schronienie. Należy również unikać miejsc narażonych na silne wiatry czy bezpośrednie działanie opadów, aby karma pozostawała sucha i świeża.
Przeczytaj też: Wielki problem dla ogromnych ptaków. Nie są w stanie latać
Karma dla ptaków: co można, a czego nie wolno podawać?
Kluczowym elementem skutecznego dokarmiania ptaków jest wybór odpowiedniego pożywienia, które dostarczy im niezbędnych składników odżywczych. Do najbezpieczniejszych i najbardziej wartościowych pokarmów należą różnego rodzaju nasiona, takie jak słonecznik, proso czy konopie, a także orzechy i suszone owoce. Warto również pamiętać o tłuszczach zwierzęcych, takich jak niesolona słonina czy łój, które są szczególnie cenne w okresie niskich temperatur. Ziarna i nasiona można łączyć, tworząc mieszanki dostosowane do preferencji różnych gatunków ptaków.
Zdecydowanie należy unikać podawania ptakom pokarmów przetworzonych, solonych lub zepsutych, które mogą im zaszkodzić. Pieczywo, zwłaszcza świeże i wilgotne, pęcznieje w przewodzie pokarmowym ptaków, co może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Spleśniałe ziarna czy orzechy również stanowią zagrożenie ze względu na obecność toksyn. Ważne jest również, aby nie podawać ptakom resztek kuchennych, które mogą zawierać przyprawy lub inne dodatki nieodpowiednie dla ich układu pokarmowego.
Świetnym pomysłem jest dostosowanie pokarmu do potrzeb konkretnych gatunków, które zamierzamy dokarmiać. Na przykład sikory chętnie spożywają niesoloną słoninę i nasiona słonecznika, podczas gdy wróble i mazurki preferują drobne nasiona i ziarna zbóż. Dla kosów i kwiczołów warto wystawić pokrojone jabłka czy owoce jarzębiny. Pamiętajmy, że różnorodność pokarmu przyciągnie więcej gatunków i zapewni im lepsze wsparcie w trudnym zimowym okresie.
Dokarmianie zwierząt leśnych: sarny, dziki, lisy
Mimo najlepszych intencji, dokarmianie dzikich zwierząt leśnych, takich jak sarny, dziki czy lisy, może przynieść więcej szkody niż pożytku. Zwierzęta te są narażone na utratę naturalnego instynktu poszukiwania pożywienia, co prowadzi do zaburzenia ich zachowań. Ponadto, zgodnie z obowiązującymi przepisami, dokarmianie dzików jest zabronione na mocy Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 kwietnia 2024 roku w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń. Naruszenie tego zakazu może skutkować nałożeniem grzywny w wysokości 500 zł, a nawet karą ograniczenia wolności. Choć rozporządzenie dotyczy głównie dzików, osoba pozostawiające resztki pożywienia dla innych zwierząt również naraża się na karę z art. 145 § 1 Kodeksu Wykroczeń, który przewiduje mandat za zanieczyszczanie miejsc publicznych, takich jak ulice, parki czy trawniki.
Odpowiedzialność za dokarmianie zwierzyny leśnej spoczywa na Polskim Związku Łowieckim oraz leśnikach, którzy są zobowiązani do podejmowania odpowiednich działań w tym zakresie. W przypadku napotkania dzikich zwierząt na terenach miejskich lub w pobliżu zabudowań należy skontaktować się z lokalnym kołem łowieckim lub strażą miejską. Samodzielne próby dokarmiania czy odstraszania mogą być niebezpieczne zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt, dlatego ważne jest, aby działać zgodnie z wytycznymi odpowiednich służb.
Sarny, dziki i lisy mają swoje naturalne diety, które zapewniają im niezbędne składniki odżywcze i są dostosowane do ich potrzeb. Sarny żywią się głównie roślinnością, taką jak pędy, liście i kora drzew, dziki preferują pokarm roślinny, ale nie pogardzą też drobnymi bezkręgowcami czy larwami, a lisy są wszystkożerne, z przewagą pokarmu mięsnego. Dokarmianie ich nieodpowiednimi produktami może prowadzić do problemów zdrowotnych i zaburzeń w ekosystemie. Dlatego ważne jest, aby pozostawić opiekę nad tymi zwierzętami specjalistom i nie ingerować w ich naturalne zachowania.
Przeczytaj też: Najpiękniejszy kot na świecie jest z Gdańska. Zdeklasował rywali
Wpływ dokarmiania na ekosystem
Dokarmianie dzikich zwierząt, choć często wynika z chęci niesienia pomocy, może mieć negatywny wpływ na ekosystem. Przede wszystkim, regularne dostarczanie pokarmu zaburza naturalne mechanizmy regulacji populacji, prowadząc do jej nadmiernego wzrostu. To z kolei może skutkować zwiększoną presją na środowisko, w tym na roślinność i inne gatunki zwierząt. Ponadto, zwierzęta przyzwyczajone do łatwego dostępu do pokarmu mogą częściej zbliżać się do ludzkich siedzib, co stwarza ryzyko konfliktów i rozprzestrzeniania chorób.
Kolejnym problemem jest ryzyko przenoszenia patogenów wśród zwierząt, zwłaszcza gdy dokarmianie odbywa się w jednym miejscu, gdzie gromadzi się wiele osobników. Choroby takie jak afrykański pomór świń czy ptasia grypa mogą szybko rozprzestrzeniać się w takich warunkach, stanowiąc zagrożenie nie tylko dla dzikiej fauny, ale także dla hodowli zwierząt gospodarskich. Co więcej, nieodpowiedni pokarm powoduje problemy zdrowotne u zwierząt, prowadząc do niedoborów, zatruć czy zaburzeń metabolicznych.
Zmiany sposobu żerowania mogą również wpływać na inne elementy ekosystemu, takie jak roślinność czy populacje powiązanych gatunków. Na przykład nadmierna liczba dzików z biegiem czasu doprowadzi do niszczenia upraw i terenów zielonych, co wpływa na bioróżnorodność obszaru. Dlatego ważne jest, aby dokarmianie zwierząt odbywało się w sposób kontrolowany i zgodny z wytycznymi specjalistów, a nasza pomoc była świadoma i odpowiedzialna.
