Wspaniałe odkrycie na Polesiu. Ornitolodzy zachwyceni
Aż 47 gniazd żurawi odkryli w Poleskim Parku Narodowym działacze Fundacji dla Przyrody w ramach przedsięwzięcia „Wędrówki lubelskich żurawi”. Do obserwacji życia i przelotów tych ptaków przyrodnicy wykorzystują nadajniki GPS, fotopułapki i dron z kamerą termowizyjną.
Przedsięwzięcie „Wędrówki lubelskich żurawi” realizowane jest od 2021 r. we współpracy z poleskim parkiem. Przy użyciu dronów z kamerami można obserwować ptaki z dużej wysokości bez płoszenia.
„Co roku rozbudowujemy projekt, wprowadzamy innowacyjną technologię, wykorzystując ją do ochrony przyrody i monitoringu. Takim przykładem w tym roku jest użycie drona z kamerą termowizyjną. Dzięki tej technologii zlokalizowaliśmy nowe gniazda w bardzo trudnym terenie” – powiedział PAP Kamil Stepuch z Fundacji dla Przyrody.
Obserwacje żurawi obejmują siedliska w obrębie Poleskiego Parku Narodowego i jego otuliny. W latach 2022–2024 monitorowano łącznie 49 terytoriów lęgowych żurawia, na których znaleziono 47 gniazd.
Żurawie w Poleskim Parku Narodowym
Większość żurawich par gniazduje w lasach, na obniżonych terenach z niewysychającym podczas całego sezonu lęgowego lustrem wody. Zbyt niski poziom wody wokół gniazd powoduje, że drapieżniki mają łatwiejszy dostęp do gniazd i zjadają jaja. Lęgom żurawi zagrażają m.in. kuna leśna, puchacz, kruk, błotniak stawowy i lis rudy.
W 2022 r. w badanej populacji żurawia stwierdzono niski sukces lęgowy (odsetek gniazd z odchowanym co najmniej jednym młodym) – na poziomie 43 proc. W 2023 r. sukces lęgowy był już wyższy – na poziomie około 70 proc.
Dyrektor parku Jarosław Szymański podkreśla, że metody badawcze stosowane w PPN pozwalają uzyskać coraz pełniejszy obraz polskiej populacji żurawi.
Przyrodnicy prowadzą też obserwacje tras przelotów żurawi dzięki zakładanym im nadajnikom GPS. Urządzenia z panelami słonecznymi ptaki mają przyczepiane do nogi. Dotychczas żurawiom założono w różnym okresie w sumie 11 takich nadajników, z czego 4 przestały nadawać sygnał, co może świadczyć o śmierci ptaków. W tym roku prześledzono wędrówki 7 żurawi.
Gdzie wędrują żurawie?
Ptaki wybierały różne miejsca zimowania, wędrówka każdego z nich wygląda inaczej.Np. żuraw Polesia podczas swojej pierwszej podróży dotarł do Włoch, w drugim roku zimę spędził w Hiszpanii, a w trzecim – we Francji.
Cztery inne żurawie – Roskoszna, Poleszuk, Bystry i Żdżarek – które otrzymały nadajniki w 2023 r., też zimowały w różnych krajach. Bystry i Poleszuk dolecieli na zimę do Francji, Żdżarek zimował w Rumunii i na Węgrzech, a rekordzistką okazała się Roskoszna, która poleciała najdalej – do Afryki.
Losy i trasy przelotu ptaków z nadajnikami można śledzić m.in. na stronie internetowej projektu „Wędrówki lubelskich żurawi”.
Każdego roku jesienią w Poleskim Parku Narodowym odbywa się liczenie żurawi na wyznaczonych miejscach – o świcie, gdy wyruszają na miejsca żerowania i wieczorem, kiedy z nich wracają. W tym roku żurawie liczono 24 sierpnia.
W tym udało się doliczyć 2900 osobników.
Żuraw bytuje na terenach podmokłych, bagnach i na torfowiskach, które są jednymi z najbardziej zagrożonych środowisk przyrodniczych na świecie. Z tego powodu także żurawiom grozi wymarcie. W Polsce żuraw jest objęty ochroną ścisłą i uznany za gatunek wymagający ochrony.
