Jak pył z opon wpływa na zwierzęta? Badają to naukowcy z Polski
Jak pył z opon, obecny w pobliżu autostrad, wpływa na życie wybranych bezkręgowców? Sprawdzają to naukowcy z Polski, Litwy, Włoch i Francji. Badania będą prowadzone na mącznikach młynarkach, dżdżownicach i rozwielitkach. Polski zespół zajmie się badaniami toksykologicznymi i zbieraniem próbek.
partner merytoryczny
Autostrada dla wielu zwierząt to praktycznie niekończący się i nieprzekraczalny pas oddzielający od siebie dwa obszary. Są wprawdzie wydzielone specjalne przejścia, lecz zostają one przygotowane głównie w miejscach, które przecinały szlaki migracji dzikich zwierząt.
Choć dla wielu gatunków autostrada staje się drogą nie do przecięcia, środowisko z czasem się stabilizuje i pojawiają się takie zwierzęta, które w inteligentny sposób wykorzystują nowe możliwości. Na przykład niektóre drapieżne ptaki lubią przesiadywać w pobliżu autostrad, czekając cierpliwie na zwierzęce ofiary ruchu drogowego.
Zobacz również: Papier z recyklingu opon. Polacy odkryli przełomowy sposób
Jak zanieczyszczenia z autostrad wpływają na zwierzęta?
Taka infrastruktura niesie za sobą jednak inne uciążliwości. Należą do nich: hałas i drgania powierzchni, a także różnego rodzaju zanieczyszczenia.
- Nie rozmawiamy tylko o wpływie ruchu samochodowego na gazowe zanieczyszczenie powietrza, lecz również o pyłach, które dostają się do środowiska w wyniku eksploatacji pojazdów. Może to być pył powstający na skutek ścierania się różnych, plastikowych, metalowych czy gumowych części samochodów - wylicza prof. Agnieszka Babczyńska z Uniwersytetu Śląskiego. - W naszym międzynarodowym zespole badawczym postanowiliśmy sprawdzić, jakie są skutki narażenia wybranych bezkręgowców, żyjących w pobliżu autostrad, na pył z opon - dodaje.
W przypadku pyłów w okolicach autostrad mówimy o mocno zróżnicowanej mieszaninie różnych związków chemicznych. Powstają w efekcie ścierania się różnych elementów samochodów, takich jak: klocki czy tarcze hamulcowe, opony, łańcuchy, pasy, sprężyny, amortyzatory.
Zasięg rozprzestrzeniania się tych pyłów również jest różny. Innego typu zanieczyszczenia będą obserwowane na roślinach rosnących tuż przy drodze, inne na liściach drzew znajdujących się już w pewnym oddaleniu od niej. Wiele zależy od tego, jaki jest krajobraz wokół autostrady, czy są tam płaskie powierzchnie, trawy, łąki, czy też górzyste, pokryte lasem. Inaczej sytuacja wygląda latem, inaczej zimą. Na zasięg osiadania pyłów ma też wpływ pogoda.
Choć naukowcy będą chcieli wziąć pod uwagę jak najwięcej zmiennych, w ramach projektu rozpoczną badania od wpływu pyłu z opon na życie wybranych roślinożernych bezkręgowców. Prof. Babczyńska wyjaśnia jednak, że problematyczne jest już określenie składu mieszanek opon używanych w samochodach. Różnią się one nie tylko materiałami, ale reagują inaczej także w zależności od pory roku czy zużycia.
Próbki z Polski powędrują do innych państw
Do badań wybrano dwa miejsca w Polsce: jedno ze skrzyżowań w Czeladzi oraz fragment trasy z Katowic do Tychów. - Cele, które sobie wyznaczyliśmy, miały oczywiście wpływ na poszukiwanie partnerów projektu. Stworzyliśmy świetny, międzynarodowy zespół reprezentujący łącznie sześć jednostek naukowych z Polski, Litwy, Włoch i Francji - mówi badaczka.
Zespół z Uniwersytetu Śląskiego prowadzi badania toksykologiczne. Dysponuje w swoich zbiorach kilkoma gatunkami modelowymi, które są bardzo dobrze poznane. Jednym z nich, który został wybrany do badań w ramach prezentowanego projektu, jest mącznik młynarek. Partnerzy z Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie zaproponowali dwa dodatkowe gatunki modelowe, tj. dżdżownicę oraz dafnię (rozwielitkę). - Przesłaliśmy im już ważącą ponad 40 kg paczkę z materiałem do dalszych badań - komentuje biolożka.
Zobacz również: Nie tylko smog. Samochody zatruwają również wodę
Następnie odpowiednio przygotowane do analizy zwierzęta zostaną wysłane z Litwy do Włoch, gdzie zespół z Uniwersytetu w Trieście oraz Uniwersytetu w Kalabrii zajmą się identyfikacją cząstek pochodzących z pyłów z opon, które skumulowały się w organizmach, na przykład w przewodzie pokarmowym.
Prócz tego w Polsce pozyskany zostanie również sam pył przeznaczony do wysyłki do partnerów z Uniwersytetu Grenoble Alpes. Tam zespół geochemików scharakteryzuje otrzymany materiał, który pozyskiwany jest przede wszystkim z liści znajdujących się przy badanych drogach. Dodatkowo grupa z Uniwersytetu Śląskiego przygotowuje materiał referencyjny, ścierając fragmenty różnych opon w laboratorium, aby mieć pewność, że pozostali partnerzy sprawdzą wpływ tego rodzaju zanieczyszczeń, który ich interesuje w projekcie.
