Dobre sąsiedztwo warzyw. Co obok czego sadzić w ogródku warzywnym?
Każdy ogrodnik wie, że niektóre rośliny wolą sąsiedztwo innych, a niektóre za sobą nie przepadają. Nie inaczej ma się rzecz w przypadku sąsiedztwa warzyw. Planując ich wysiew i rozmieszczenie, możemy wykorzystać pozytywny wpływ, jaki mają na siebie różne warzywa. Możemy też uniknąć błędów, bo - dla przykładu - ziemniaki obok pomidorów to złe połączenie. Na czym polega uprawa współrzędna i co obok czego sadzić w ogródku warzywnym?
Spis treści:
Dobre sąsiedztwo warzyw. Co obok czego sadzić w ogródku?
Sadzenie obok siebie gatunków, które wzajemnie wspomagają swój rozwój, nazywa się fachowo współrzędną uprawą warzyw. Żyjąc w tym samym środowisku, różne rośliny w różny sposób wpływają na swoje otoczenie. Zmiany zachodzą przede wszystkim w składzie gleby, a poszczególne warzywa oddziałują na siebie na podłożu chemicznym. Takie zależności nazywamy allelopatią.
Warzywa mogą na siebie wpływać również fizycznie, zależnie od tego jak kształtuje się ich układ korzeniowy, jak szybko i jak wysokie rosną. Różny może być ich okres wegetacyjny i oczywiście czas zbioru plonów. Istnieją warzywa, jak na przykład czosnek, które dzięki ich właściwościom warto sadzić właściwie wszędzie. Inne potrzebują samotności dla bezpieczeństwa swojego i innych mieszkańców ogródka warzywnego.
Poniżej zamieszczamy kombinacje warzyw uprawianych w ogródkach, które warto posadzić blisko siebie.
- Marchew i cebula — sztandarowy przykład współrzędnej uprawy warzyw. Cebula odstrasza szkodnika groźnego dla marchwi — połyśnicę marchwiankę. Marchewka odwdzięcza się zwalczaniem śmietki cebulanki, niebezpiecznej dla drugiego warzywa w parze.
- Pietruszka i por — w tym zestawie pietruszka chroni por przed miniarką porówką.
- Kukurydza z fasolą lub grochem — oba warzywa strączkowe będą znacznie mniej nękane przez szkodniki, jeżeli w pobliżu będzie rosło choćby kilka sztuk kukurydzy.
- Kapusta i pomidory — pomidory wydzielają substancje, które odstraszają żerujące na główkach gąsienice motyla — tantnisia krzyżowiaczka.
- Marchew i koper ogrodowy lub rzodkiewka — koper i rzodkiewkę można zasiać między rzędami i zebrać jeszcze przed rozrostem marchwi.
- Pietruszka i koper ogrodowy lub rzodkiewka — dokładnie taka sama przyczyna jak powyżej.
To niejedyne pary i całe gromady warzyw, które dobrze czują się w swoim towarzystwie. Z różnych przyczyn inne kombinacje, które sprawdzą się w przydomowym ogródku warzywnym to także:
- pomidor i bazylia;
- pomidor i pietruszka;
- pomidor i seler;
- sałata i por;
- sałata i rzodkiewki lub kalarepa;
- sałata i seler;
- kapusta i fasola karłowa;
- czosnek i wszystkie inne warzywa;
- kapusta i burak — seler;
- dynia i fasola;
- ogórki i koper;
Warto też pamiętać o uniwersalnych zasadach pomagających zdecydować czy dane warzywa będą czuły się ze sobą dobrze. Przede wszystkim ma tu znaczenie wspomniany już system korzeniowy. Różna długość i budowa korzeni poszczególnych warzyw to dobre kryterium, pozwoli warzywom na lepsze wykorzystanie składników pokarmowych, znajdujących się w podłożu.
Złe sąsiedztwo. Jakich warzyw nie sadzić obok siebie?
Każdy medal ma dwie strony, tyczy się to także współrzędnej uprawy warzyw. Jedne gatunki wspomagają się wzajemnie, gdy inne walczą ze sobą o substancje odżywcze i światło słoneczne. Niefortunne posadzenie obok dwóch roślin, które się nie tolerują, może spowodować, że jedna lub obie nie będą wzrastać prawidłowo i dadzą słabe, lub żadne plony. Jakich warzyw nie powinno się sadzić blisko siebie? Istnieją ogólne zasady i konkretne przykłady takich par — poniżej najważniejsze z nich.
Planując rozmieszczenie warzyw na grządkach, dobrze jest znać zapotrzebowanie na wodę i składniki pokarmowe różnych gatunków. Nie należy sadzić w pobliżu dużych ilości dwóch roślin, które będą wzajemnie konkurowały ze sobą o substancje odżywcze, wyjaławiając przy tym glebę. Przydaje się też orientacja w pokrewieństwie poszczególnych warzyw.
Paradoksalnie, często lepiej nie sadzić obok siebie warzyw podobnych, należących do jednej rodziny — np. pomidorów, papryki i ziemniaków (wszystkie należą do rodziny psiankowatych).
Przechodząc do konkretów, fasoli nie należy sadzić w pobliżu roślin, których plony wzrastają pod ziemią, np. cebuli, czosnku, buraków, ale również przyziemnej kapusty. Fasola pobiera z gleby bardzo duże ilości substancji odżywczych, co uniemożliwia prawidłowy wzrost większości roślin obok siebie. Z tego samego powodu obok fasoli nie powinno się sadzić innych warzyw strączkowych, np. grochu.
Warto unikać współrzędnej uprawy gatunków narażonych na te same choroby i szkodniki. Takie zestawienia to trio pomidor, papryka i ogórek, a także pomidor i ziemniak. Pomidor może mieć też kłopoty w sąsiedztwie kapusty i rzodkiewki — uwalniane przez nie związki chemiczne opóźniają kwitnienie i zawiązywanie się czerwonych owoców. Inne pary, które nie czują się dobrze w swoim towarzystwie to także: sałata i pietruszka, koper włoski i pomidor czy ziemniak i słonecznik.
Plan sadzenia warzyw. Kiedy siać?
Oprócz tego gdzie ważne jest także wiedzieć, kiedy i co siać. Aby ułatwić kompleksowe zaplanowanie wszystkich wiosennych prac w ogródku warzywnym, zamieszczamy listę miesięcy i warzyw, których sadzeniem należy zająć się w danym momencie. Niektóre z nich sadzimy prosto do ziemi w ogródku, niektóre pierwsze tygodnie spędzają w domu, zanim wysadzimy je do gruntu.
Różny może być też dokładny termin wysiewu poszczególnych odmian warzywa (np. sałaty czy marchwi). Szczegółowe instrukcje sadzenia, pielęgnacji i tajników uprawy poszczególnych gatunków znajdziesz w linkach umieszczonych w treści. Kiedy wysiewać warzywa w ogrodzie? Lista kolejnych miesięcy:
maj/czerwiec: rzodkiewka, fasola, dynia, cukinia, ogórki, koper, pomidory z rozsady
Sałatę, rzodkiewkę, a także szpinak, przy odrobinie szczęścia do pogody, możemy wysiewać ponownie w sierpniu z dużą szansą na zbiory na jesień. W przypadku sałaty i rzodkiewki zadanie jest ułatwione — oba te warzywa przepadają za swoim towarzystwem i świetnie nadają się do współrzędnej uprawy na przydomowych grządkach.
Czytaj także:
