Największe zwierzęta, jakie żyły w Europie. 50 ton wagi i długość 30 metrów

Serial ten przedstawia koncepcję lusotytana - ogromnego zauropoda, który zamieszkiwał Europę w późnej jurze, między 151 a 146 mln lat temu. Cząstka "luso" nawiązuje do Luzytanii, pradawnej nazwy ziem dzisiejszej Portugalii, gdyż szczątki tego dinozaura znaleziono właśnie tam.

To formacja Lourinhã w zachodniej Portugalii, na północ od Lizbony. W późnej jurze był to obszar położony nad brzegiem morza, stąd w filmie widzimy lusotytany kroczące plażą i tam toczące siłowe walki o samicę.

Koncepcja BBC zakłada, że rozmiary tego giganta były tak niebywałe, iż sam upadek w czasie takiej walki był dla niego groźny. Portugalski zauropod osiągał bowiem ponad 20 metrów długości i ważył ponad 30 ton. Sama jego kość udowa miała dwa metry.

Rozmiary czyniły go w zasadzie niedostępnym dla ówczesnych drapieżników, a lusotytan żył równolegle z takimi drapieżnymi dinozaurami jak europejski allozaur, lurinianozaur, torwozaur czy ceratozaur.

Żaden z nich - chociaż niektóre z tych drapieżników sięgały nawet 10 metrów - nie byłby w stanie w pojedynkę powalić giganta, ale już młode osobniki, względnie ranne czy w jakikolwiek inny sposób unieruchomione były łakomym kąskiem. Mogły dostarczyć mięsa na wiele dni.

BBC pokazało lusotytana jako zauropoda, który dysponował także nadymanymi workami do pokazów godowych - ta koncepcja pojawiła się już u Davida Attenborough w "Prehistorycznej planecie" i jest coraz powszechniej akceptowana.

Być może wielkie zauropody rzeczywiście dysponowały podobnymi środkami wyrazu, co mogło pomóc w tym, by do starć olbrzymów jednak nie dochodziło. Ich skutki mogły być trudne do przewidzenia.

Trudno sobie wyobrazić, aby jakieś zwierzę mogło przebić giganta z Portugalii. Trudno, aczkolwiek to możliwe, bo oto cała na biało ze swoimi dziesiątkami ton wkracza sąsiadka Portugalii, czyli Hiszpania.

W 2006 r. w Teruel leżącym na południe od Saragossy opisano bowiem znalezionego tam gigantycznego zauropoda nazwanego turiozaurem.

Turiasaurus riodevensis okazał się być największym jak dotąd zwierzęciem przemierzającym Europę. Lewa przednia kończyna, fragmenty czaszki, zęby, kręgi i żebra zostały znalezione w osadach formacji Villar del Arzobispo w Riodeva i pozwoliły oszacować wielkość zwierzęcia na 30 metrów.

Cztery lata później jednak odnaleziono jeszcze jeden, dobrze zachowany okaz i na jego bazie wielkość tego dinozaura została wyliczona na 36 do 39 metrów długości. To gabaryty większe nawet niż długość płetwala błękitnego, największego z wielorybów. Dinozaur nie był jednak tak ciężki, szacuje sięm że ważył do 48 ton. Dyskusje w tej kwestii wciąż trwają.

Anatomia olbrzymiego turiazaura jest zresztą także tematem dyskusji, bowiem naukowcy starają się ustalić, jak tak wielkie zwierzę poruszało się w ogóle po lądzie. Wiemy, że jego głowa była dość mała, miała tylko ok. 70 cm.

Portugalia straciła pierwszeństwo, ale może się upomnieć także o turiazaura. Na terenie portugalskich wykopalisk odnaleziono kość kończyny wielkiego zauropoda, która być może należy właśnie do tego olbrzyma.

Żył on 150 do 140 mln lat temu, co znaczy, że turiazaury mogły się na terenie dzisiejszego Półwyspu Iberyjskiego spotykać z lusotytanami.

Ponadto w sierpniu 2022 r. grupa portugalskich i hiszpańskich paleontologów odnalazła na terenie skalnej formacji Pombal w Portugalii szczątki, które mogą odpowiadać zauropodowi o wysokości ok. 12 metrów i długości 25 metrów, a może i więcej. Kto wie, czy nie jest to kolejny europejski kolos, przemierzający w jurze tereny Półwyspu Iberyjskiego. Trwają badania nad tymi szczątkami.

Do tej pory udało się zebrać skamieniałe kręgi i żebra prawdopodobnego zauropoda z grupy brachiozaurów. Grupa ta składa się z ogromnych gatunków, które żyły od górnej jury do dolnej kredy, około 160 do 100 milionów lat temu, i charakteryzowały się dłuższymi kończynami przednimi niż tylnymi. To nadawało im charakterystycznej sylwetki, z opasłym zadem.