Łabędzie
Łabędzie (Cygnus) to duże ptaki wodne z rodziny łabędziowatych. Charakteryzują się długimi szyjami, krótkimi ogonami i mocnymi nogami, zakończonymi błonawatymi stopami. Ich upierzenie może być białe lub szare, mają też charakterystyczne szaroczerwone dzioby. Łabędzie są znane z eleganckiego unoszenia się na wodzie oraz z charakterystycznego syczącego dźwięku, który wydają. W wielu kulturach ptaki symbolizują piękno, elegancję oraz miłość.
Łabędzie - najważniejsze informacje
Gdzie żyją łabędzie?
Łabędzie zamieszkują Europę i Azję. Żyją także w Ameryce Północnej, Australii i Nowej Zelandii, jednak zostały tam sprowadzone z Eurazji.
To ptaki zasiedlające stojące, śródlądowe zbiorniki wodne. Pływają po stawach, jeziorach, gliniankach, starorzeczach. Można je także spotkać na wybrzeżach mórz. Dobrze czują się w wodach z zaroślami.
Czy łabędzie odlatują na zimę?
Łabędzie potrafią pływać, latać i sprawnie poruszają się po lądzie. Jednak na czas pierzenia, kiedy tracą wszystkie lotki, stają się nielotami. Podczas lotu porozumiewają się ze stadem gwizdaniem, parskaniem chrząkaniem i syczeniem. Bronią także swojego terytorium. Kiedy ktoś chce na nie wejść, rozkładają skrzydła, podskakują, a tuż przed atakiem syczą.
To częściowo ptaki wędrowne. Jednak nie zawsze odlatują na zimę do ciepłych krajów. Zimują w zbiornikach śródlądowych i na wybrzeżu Bałtyku.
Ptaki te łączą się w pary na całe życie. Wcześniej odbywają się toki, czyli łabędzie gody. Zaloty polegają na wykonywaniu tańca – czyli na prostowaniu szyi oraz na zanurzaniu i wynurzaniu się z wody. Wiosną samica buduje gniazdo. Ze zniesionych jaj wykluwa się do 9 piskląt.
Co jedzą łabędzie?
Łabędzie jedzą rośliny rosnące w wodzie. Ich dietę uzupełniają także małże, larwy owadów i ślimaki. Matki karmią pisklęta zbutwiałym, rozkładającym się pokarmem roślinnym.
Jak wyglądają łabędzie?
Łabędzie to duże ptaki. Długość ich ciała może wynosić nawet 180 cm, a rozpiętość skrzydeł aż 260 cm. Ich upierzenie może być białe lub czarne. Natomiast pisklęta są pokryte szarym puchem, a ich dziób ma szaroczerwony odcień.
U łabędzi charakterystyczne są:
- długa szyja, która przybiera kształt litery „S”. Jest prosta w locie i wtedy, kiedy ptak zamierza zaatakować;
- twardy, spiczasty i silny dziób – u najliczniej występujących w Polsce łabędzi niemych ma on pomarańczowoczerwony kolor i specyficzną czarną narośl. Powiększa się ona w czasie toków;
- czarne nogi pokryte tarczką rogową. Są one płetwiasto zakończone i mają 4, połączone ze sobą błoną palce – 3 długie i jeden krótki.
Czy łabędzie są pod ochroną?
W Polsce objęte ochroną są łabędź niemy Cygnus olor, łabędź krzykliwy Cygnus cygnus i łabędź czarnodzioby Cygnus columbianus.
Zapewnia im to Dyrektywa Ptasia – Dyrektywa Rady UE 2009/147/WE oraz – rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. poz. 2183).
Dodatkowo łabędź krzykliwy i czarnodzioby podlegają ochronie z tytułu Konwencji Berneńskiej.
Łabędzie giną przez ludzi, którzy wbrew pozorom najczęściej mają dobre intencje. Ptaki zapadają na różne choroby (np. na kwaśnicę żołądka), jeżeli są dokarmiane przez człowieka chlebem. Chcą pomóc im przetrwać zimę, można karmić jej jedynie produktami roślinnymi – np. surowymi i gotowanymi (bez soli) warzywami lub zbożem.
Ptaki te giną również z rąk kłusowników. Zdarza się, że są nimi wędkarze, którym łabędzi przeszkadzają w połowie ryb.
Ciekawostki o łabędziach
- Łabędzie mają doskonałą pamięć i zapamiętują tych, którzy w przeszłości zrobili im krzywdę.
- W dziobach tych ptaków znajdują się zęby, które umożliwiają im jedzenie małych zwierząt wodnych.
- Łabędź w niewoli może dożyć 30 lat. Natomiast w niewoli będzie żył kilkanaście lat.
- Dawniej podczas karnawału polska szlachta zjadała się m.in. pieczonym łabędziem specjalnie ozdobionym piórami.
- Łabędź to ptak narodowy Danii.
- Mięso białego łabędzia jest czarne. Po obróbce termicznej staje się czerwone.
- Łabędź to ważny symbol i motyw tekstów kultury. Symbolizuje wierność, zainspirował do stworzenia dzieła „Jezioro łabędzie” czy filmu „Czarny łabędź”.
