Trawy
Trawy (Poaceae) występują na całym świecie, dlatego można je znaleźć na każdym kontynencie, również na Antarktydzie. Obecne na danym terenie gatunki różnią się w zależności od panujących tam warunków. Wśród wszystkich formacji roślinnych to właśnie trawy są dominującą grupą, gdyż tworzą zbiorowiska trawiaste w górach, na łąkach, stepach czy sawannach. Są obecne w lasach, a nawet w domowych ogrodach czy przestrzeni miejskiej.
Trawy - najważniejsze informacje
Trawy – morfologia i anatomia
Można wyróżnić niemal 12 tys. gatunków traw, choć wszystkie mają charakterystyczne cechy, które je łączą. Wśród nich można wymienić:
- łodygę, czyli źdźbło (o spłaszczonym lub okrągłym przekroju), składające się z grubszych węzłów, pomiędzy którymi są puste przestrzenie nazywane międzywęźlami,
- liście rosnące naprzemiennie wzdłuż łodygi o równoległym żyłkowaniu obejmują źdźbło, stanowiąc jego ochronę,
- kwiaty z trzema pręcikami w trójkątnym kształcie zebrane w kłosy,
- liczne korzenie o prostej budowie (przekształcone z głównego korzenia), tworzą system korzeniowy,
- merysystem, czyli twórczą tkankę roślinną, która znajduje się w podstawie liści i łodygi, dzięki czemu trawy są w stanie szybko zregenerować się nawet po koszeniu czy obgryzaniu przez zwierzęta ich fragmentów.
Trawy to rośliny pochodzące z rodziny okrytonasiennych, które są zapylane przez wiatr. W przypadku większości gatunków lekki pyłek jest przenoszony przez jego podmuchy, co prowadzi do rozsiewania nasion.
Popularne odmiany traw
Do najpopularniejszych gatunków traw należą:
- kostrzewa czerwona – gatunek wyróżniający się powolnym wzrostem, dużą gęstością i delikatnymi blaszkami liściowymi, które tworzą luźne i niewysokie kępki;
- kostrzewa owcza – gatunek trawy o mocnych i wąskich liściach, który doskonale znosi trudne warunki;
- kostrzewa trzcinowa – ciemnozielona trawa, tworząca kępki; gatunek wyróżniają szerokie i mocne liście;
- wiechlina łąkowa – gatunek trawy, który ma kępkowy wzrost, należy do niższych i gęstych roślin tworzących krzewy trawiaste;
- mietlica pospolita – roślina tworząca równomierną i gęstą darń, charakteryzująca się cienkimi źdźbłami i puchatymi kłosami;
- życica trwała – luźnokępkowa trawa z doskonale rozwiniętym systemem korzeniowym, której kwiaty mają formę łukowatego kłosa.
Wśród traw można także wyróżnić wiele gatunków ozdobnych, które są popularną dekoracją miejskich skwerków czy też prywatnych ogrodów. Należą do nich między innymi trawa pampasowa, turzyca, mozga trzcinowata czy miskant.
Ochrona i zagrożenia dla traw
Problem dotyczący wymierania traw jest związany z licznymi zagrożeniami, wśród których można wymienić:
- niszczenie ekosystemów ze względów urbanizacyjnych,
- zanieczyszczenia środowiska,
- globalne zmiany klimatyczne,
- nadmierne wypasanie zwierząt hodowlanych,
- nielegalne wypalanie traw.
O wpisaniu konkretnych traw na listę gatunków chronionych decyduje kryterium zagrożenia. Do najbardziej zagrożonych należą te rosnące w górach i na morskich wybrzeżach.
Ochrona traw łączy w sobie kilka działań o charakterze edukacyjnym, naukowym i prawnym.
Przede wszystkim ma na celu zapewnienie lepszych warunków gatunkom, które są najbardziej zagrożone, szczególnie ze względu na bezpośrednie wyniszczenie przez człowieka czy też zmniejszenie ryzyka wymarcia z uwagi na zmiany siedliskowe.
Ponadto botanicy prowadzą na bieżąco ścisłe kontrole i monitoring roślinności, zwracając szczególną uwagę na zachowanie różnorodności genetycznej. Co ważne, w ustawie o ochronie przyrody widnieje również zapis o karze aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny wynoszącej 30 000 złotych za usuwanie roślinności, w tym jej wypalanie. Przepisy te również odnoszą się do działań, mających na celu ochronę traw.
Ciekawostki o trawach
- Kostrzewa trzcinowa, czyli jedna z odmian trawy, może mieć bardzo rozwinięty system korzeniowy. Długość jej korzeni może osiągać nawet 2 m.
- Choć trawy należą do rodziny roślin okrytonasiennych i ich pyłek jest rozsiewany przez wiatr, to stanowi on również atrakcyjny pokarm dla niektórych owadów.
- Trawy to jeden z gatunków roślin, które mają największą zdolność do przystosowania się do różnych warunków środowiskowych.
- Wypalanie traw jest prawie zabronione i zgodnie z przepisami proceder ten podlega karze grzywny lub pozbawienia wolności.
- Trawy składają się prawie w 80% z wody. Trawa jest zielona ze względu na obecność chlorofilu w jej liściach.
- Najwyższą na świecie trawą jest miskant olbrzymi, który może osiągnąć nawet 4 m wysokości.
- Niektóre gatunki traw są wykorzystywane do produkcji papieru.
