Krokodyle
Krokodyle to fascynujące gady, które przez miliony lat ewolucji zachowały swoje prymitywne cechy anatomiczne i behawioralne. Żyją w tropikalnych i subtropikalnych wodach słodkich i słonawych. Stanowią istotny element ekosystemu. Ich budowa ciała, doskonałe przystosowanie do środowiska wodnego oraz strategie polowania są przedmiotem licznych badań. Choć krokodyle są często postrzegane jako groźne drapieżniki, mają również kluczowe znaczenie dla równowagi ekologicznej.
Krokodyle - najważniejsze informacje
Krokodyle — występowanie i środowisko
Krokodyle żyją w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Zamieszkują Afrykę włącznie z Madagaskarem, a także Azję, Indonezję, Australię, Amerykę Środkową i Południową oraz południowo-wschodnie wybrzeża Ameryki Północnej.
Krokodyle prowadzą lądowo-wodny tryb życia. Żyją w rzekach, jeziorach, na mokradłach, obszarach zalewowych i w bagnach. Osiedlają się w rzekach, a zwłaszcza przy ich ujściach do morza. Niektóre gatunki zasiedlają wody słone – strefy przybrzeżne oraz laguny.
Krokodyle — tryb życia i zachowanie
Krokodyle prowadzą samotniczy tryb życia. Bronią swojego terytorium oraz miejsca, w którym wygrzewają się na słońcu, wychowują młode i zdobywają pożywienie.
Te zwierzęta to drapieżniki. Młode krokodyle żywią się bezkręgowcami i małymi kręgowcami. Natomiast dorosłe osobniki polują na większe ssaki, ptaki oraz ryby. Największe z nich jedzą ssaki kopytne – np. antylopy. Po jedzeniu krokodyle wypluwają niestrawioną część pokarmu, czyli np. kości i sierść.
Gady te są jajorodne i poligamiczne. Samce kopulują z samicami znajdującymi się na ich terytorium. Kiedy samica jest gotowa na zapłodnienie, wygina ciało w łuk – jej ogon znajduje się pod wodą, a reszta tułowia pozostaje niezanurzona. Jaja składa do wcześniej przygotowanego wgłębienia lub kopca. Pozostają tam one od 2 do 3 miesięcy. Zarówno samiec, jak i samica zwykle są obecni przy wylęgu młodych oraz pomagają im wydostać się na zewnątrz.
Krokodyle — anatomia
Te gady mają niezwykle grubą, twardą, zrogowaciałą skórę pokrytą zachodzącymi na siebie tarczkami rogowymi (łuskami). Powstają one poprzez ciągły proces podziału komórek naskórka. Łuski odpowiadają m.in. za termoregulację organizmów krokodyli. W zależności od gatunku zwierzęta te mogą one osiągać długość od 1,5 do aż 6 m.
Krokodyle mają:
- umięśniony ogon, dzięki któremu sprawnie poruszają się w wodzie;
- krótkie, ale masywne i umięśnione cztery kończyny – tylne mają cztery palce spięte błoną. Natomiast pięciopalczaste kończyny przednie są jej pozbawione;
- w zależności od gatunku wąskie, wydłużone lub szerokie pyski – dzięki znajdującym się przy nich mięśniom krokodyle mają bardzo silny zgryz, a człowiekowi trudno otworzyć zamkniętą paszczę krokodyla;
- stożkowate zęby (tępo lub ostro, igłowato zakończone);
- gruczoły solne na języku pozwalające na usuwanie nadmiaru soli z organizmu;
- prawdopodobnie najbardziej skomplikowany wśród kręgowców układ krążenia z czterokomorowym sercem;
- nozdrza umieszczone u góry czaszki – gdy krokodyl zanurzy się w wodzie, zamykają się one. W ten sposób zwierzę może wytrzymać pod wodą nawet do 20 minut;
- uszy, które są przystosowane do słyszenia pod i nad wodą;
- oczy znajdujące się na czubku głowy
- dwa workowate płuca.
Ochrona i zagrożenia dla krokodyli
Większość gatunków krokodyli jest objęta ochroną. Największym zagrożeniem dla tych gadów jest człowiek i jego działalność.
Krokodyle tracą swoje naturalne siedliska, na skutek ich zagospodarowywania przez ludzi. Poważnym problemem są też nielegalne polowania na te zwierzęta. W samych latach 70. XX wieku sprzedano 2 miliony skór żyjących na wolności krokodyli. Zabijanie zwierząt spowodowało, że liczebność ich populacji drastycznie się zmniejszyła. Na krokodyle poluje się także dla ich mięsa, a nawet po to, aby krzyżować ze sobą osobniki różnych gatunków.
Mimo ochrony tych zwierząt, ich liczebność ciągle spada. W najgorszej sytuacji są krokodyle syjamskie, których pozostało już tylko od ok. 500 do 1000. Szacuje się też, że żyje jedynie 4000 krokodyli kubańskich.
Zagrożone wyginięciem są również m.in. kajman chiński, krokodylowy, szerokopyski i czarny oraz krokodyl amerykański, nilowy, filipiński, syjamski i z Orinoko.
Ciekawostki o krokodylach
- W zależności od gatunku krokodyle mogą żyć nawet do 90 lat. Uważa się też, że krokodyle nilowe dożywają do 100 lat.
- Największy krokodyl zamieszkiwał Australię. Znaleziono tam skamieniałości gada, który miał 6 metrów długości oraz który ważył aż 2 tony!
- Mimo że krokodyl ma rozbudowany układ krwionośny, to kiedy zwierzę pozostaje w bezruchu, jego serce bije tylko 3 razy na minutę.
- Krokodyle potrafią pływać z prędkością do ok. 32 km/h.
- Samica krokodyla składa jednocześnie do ok. 50 jaj. Wyjątkiem są krokodyle nilowe. Samice tego gatunku składają jednorazowo do nawet 95 jaj.
- Krokodyle mogą spać z otwartym jednym okiem.
- Gady te pojawiły się na ziemi już 250 mln lat temu.
- Krokodyle mają słabą przemianę materii. Pozwala im to przetrwać bez pożywienia nawet do kilku miesięcy – przez cały ten czas zwierzę trawi zjedzony pokarm.
- Uważa się, że krew krokodyli może mieć właściwości antybiotyczne.
