Różowe skrzydła sowy. Tajemnicza fluorescencja jest mocnym sygnałem
Puszczyk uszaty (Asio otus) to ptak znany ze swojego maskującego upierzenia. Jednak w świetle ultrafioletowym jego skrzydła zaskakująco świecą różowym blaskiem. Naukowcy właśnie zaczynają rozumieć, co może oznaczać ta tajemnicza fluorescencja.
Podczas migracji ptaków przez Upper Peninsula w amerykańskim stanie Michigan, zespół naukowców pod kierownictwem Emily Griffith z Northern Michigan University przebadał skrzydła 99 puszczyków uszatych. Wyniki były nieoczekiwane. Jak opisano w The Wilson Journal of Ornithology (2025), odkryto, że wewnętrzne pióra ich skrzydeł świecą intensywnym różowym światłem, kiedy oświetli się je promieniami UV.
Za to świecenie odpowiadają porfiryny - specjalne barwniki, które rozkładają się pod wpływem światła słonecznego. Ludzie nie widzą światła UV, ale ptaki - tak. To znaczy, że puszczyki mogą zauważać różowe rozbłyski na skrzydłach innych ptaków bez potrzeby używania lamp UV.
Czy świecenie mówi coś o zdrowiu, wieku lub płci ptaków?
Badania pokazały, że starsze ptaki oraz samice z ciemniejszymi piórami mają więcej tych świecących pigmentów niż młodsze osobniki i jasnopióre samce. Emily Griffith i jej zespół zauważyli też, że u jaśniejszych ptaków mocniejszy różowy blask wiązał się z większą masą ciała.
„To sugeruje, że fluorescencja może być oznaką zdrowia i dobrej kondycji ptaka” - podkreślają badacze.
Wiadomo, że inne barwniki w ptasim upierzeniu, jak melaniny czy karotenoidy, mogą informować o wieku, płci czy stanie zdrowia. Teraz istnieją przesłanki, że podobną rolę może pełnić także różowe świecenie widoczne w świetle UV.
Nie tylko ozdoba - możliwa funkcja cieplna
Naukowcy zaproponowali też inną ciekawą teorię. Być może porfiryny nie tylko sygnalizują zdrowie, ale pomagają też ptakom w utrzymaniu ciepła. Wiadomo, że podobne barwniki w skorupkach jajek potrafią odbijać promieniowanie cieplne.
„To by tłumaczyło, dlaczego samice mają więcej tych pigmentów - to one przecież głównie wysiadują jaja, a samce w tym czasie polują” - zauważają Griffith i współautorzy.
Jeśli ta teoria jest prawdziwa, różowe świecenie piór mogłoby pomagać samicom zachować ciepło podczas długiego siedzenia w gnieździe, zwiększając ich szanse na udane wychowanie młodych.
Teraz naukowcy chcą dokładniej sprawdzić, jak szybko zanika różowe świecenie w różnych częściach ciała po pierzeniu się oraz jak dokładnie organizm ptaka produkuje i magazynuje te barwniki.
