Ptaki, które przylatują do Polski na zimę. To dla nich ciepły kraj

Sezonowa migracja ptaków w okresie jesienno-zimowym jest wynikiem zmieniających się warunków atmosferycznych, a co za tym idzie również ograniczonej dostępności pożywienia w tym czasie. Ptaki, które nie przystosowały się do opisanych zmian, jesienią odlatują do wybranych zimowisk, potocznie nazywanych "ciepłymi krajami". Z tego właśnie powodu są określane mianem ptaków wędrownych.

Wspomniane zimowiska kojarzą się głównie z krajami śródziemnomorskimi lub tymi, położonymi na innych kontynentach np. w Afryce. Jednak dla niektórych ptaków to właśnie Polska jest ciepłym krajem w czasie zimy. Mowa tutaj o gatunkach charakterystycznych dla północnej Eurazji czy Azji, gdzie zimy są zdecydowanie bardziej srogie. Do Polski przylatują wówczas niespotykane gatunki, takie jak:

• jemiołuszka Bombycilla garrulus;
• zięba jer Fringilla montifringilla;
• bielaczek Mergellus albellus;
• czeczotka Acanthis flammea;
• nur czarnoszyi Gavia arctica;
• myszołów włochaty Buteo lagopus;
• lodówka Clangula hyemalis.

Sezonowe wędrówki ptaków to również swego rodzaju selekcja naturalna, ponieważ do odlotu mogą przystąpić wyłącznie najsilniejsze osobniki, które będą w stanie przeżyć wyczerpujący lot. Ptaki wędrowne, które nie podjęły próby migracji do zimowisk, najprawdopodobniej zostaną w naturalny sposób wyeliminowane z populacji (drapieżniki, choroby, osłabienie). Część z osobników dopuszczonych do lotu zginie również podczas wędrówki. Z zimowisk powrócą jedynie najsilniejsze ptaki, które będą mogły przekazać swoje geny nowemu pokoleniu w czasie wiosennych toków.

Nie wszystkie ptaki podejmują się migracji w tym czasie. Oprócz gatunków wędrownych wyróżnia się również te osiadłe, które nie odlatują jesienią i przeważnie przez cały rok przebywają na tym samym terenie. Ptaki te gniazdują, wyprowadzają lęgi i zimują na danym obszarze. Jednak czasami zdarza się, że w trakcie surowej zimy wybierają się na lokalne wędrówki w poszukiwaniu większej ilości pokarmu. Gatunki osiadłych ptaków w Polsce to m.in.:

• wróbelPasser domesticus;
• sroka zwyczajnaPica pica;
• kos Turdus merula;
• czyż Spinus spinus;
• dzięcioły(wszystkie gatunki z wyjątkiem krętogłowa);
• sójka Garrulus glandarius;
• szczygieł Carduelis carduelis;
• wrona siwaCorvus corone;
• sikory(wszystkie gatunki).

Liczebność niektórych z tych gatunków, m.in. sójki, czyża, wrony siwej i sikor, może się zwiększyć w czasie zimy. Dzieje się tak, ponieważ w Polsce często zimują osobniki z chłodniejszych północnych i wschodnich terenów Europy, gdzie warunki zimowe są zdecydowanie surowsze niż w kraju.

Dokarmianie ptaków to bardzo złożony i niekiedy również kontrowersyjny temat. Przeciwnicy dokarmiania uważają, iż jest to upośledzanie naturalnego instynktu ptaków, związanego z poszukiwaniem pokarmu. Natomiast zwolennicy dokarmiania chcą wspomóc ptaki w przetrwaniu zimy. Należy tutaj podkreślić, że bez pomocy człowieka ptaki są w stanie znaleźć zimą pokarm w ich naturalnym środowisku. Jednak na ubogim terenie i w trakcie silnych mrozów może być to znacznie utrudnione.

W środowiskach miejskich naturalne źródła pokarmu ptaków mogą być ograniczone z uwagi na małą ilość terenów zielonych i zwiększoną konkurencję w tym czasie. W takiej sytuacji dokarmianie może być dla niektórych osobników swoistym "być, albo nie być". Jednak, aby dokarmianie ptaków faktycznie im pomagało, musi zostać przeprowadzone z głową.

Należy wówczas zwrócić szczególną uwagę na jakość podawanej karmy oraz systematykę wykładania pokarmu. Ptaki bardzo szybko przyzwyczajają się do miejsc obfitych w pokarm, więc nagłe zaprzestanie dokarmiania może bardziej im zaszkodzić, niż nierobienie tego wcale. Dzieje się tak, ponieważ zamiast szukać pożywienia, ptaki przylatują do pustego karmnika, zużywając cenną energię na marne.