Dramatyczne dane na temat bocianów. Coraz więcej martwych piskląt

Badania w tej sprawie publikuje "Ecological Indicators", gdzie naukowcy z University of East Anglia przy współpracy z zespołami z Uniwersytetu Montpellier we Francji i Universytetu w Lizbonie zbadali zwyczaje pokarmowe bocianów białych, coraz liczniejszych w Europie Zachodniej. Przypomnijmy, że jeszcze nie tak dawno ptak ten był związany głównie z Europą Środkową i w krajach takich jak Polska gniazdowało najwięcej bocianów. Teraz już tak nie jest, a palmę pierwszeństwa pod względem liczby bocianich par przejęła od Polski Hiszpania. Ptaki wróciły także do Francji, Niemiec, Danii i południowej Szwecji, do państw Beneluksu i są przywracane także na Wyspach Brytyjskich i w Irlandii. To przełom.

Zdaniem naukowców, przyczyniło się do tego to, że na terenie Półwyspu Iberyjskiego bociany bardzo często stają się osiadłe albo pół-osiadłe i wiąże się to z dostępnością pokarmu na wysypiskach śmieci. W Hiszpanii i Portugalii to już powoli norma.

- I u nas w niektórych miejscach jest podobnie - mówi prof. Piotr Tryjanowski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, który bociany białe bada od lat. Jako przykład podaje zachodnią Polskę, gdzie ptaki te trzymają się blisko wysypisk śmieci. - W Gorzowie w ich pobliżu zakładają nawet gniazda, zupełnie jak w Hiszpanii - dodaje.

Zresztą Polacy także przeprowadzali badania na temat zawartości wypluwek bocianów białych. Jak pisaliśmy już w Zielonej Interii, zaskakujące wyniki w tej sprawie, które ujawnili badacze z Technical University of Munich i Czech University of Life Sciences Prague, Uniwersytetu Zielonogórskiego, Towarzystw Ornitologicznych: Małopolskiego i Śląskiego oraz Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu opublikowano w czasopiśmie "Environmental Science and Pollution Research". Zaskakujące, bo także pokazały wzrost liczby śmieci i odpadków w wypluwkach bocianów.

Potwierdził to zresztą badacz bocianów dr. Marcin Tobółka z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu podczas piątkowej porannej rozmowy w TOK FM, w której wspominał o istotnej zmianie w zachowaniach pokarmowych bocianów w związku ze śmieciami i wysypiskami odpadków. Z kolei "Gazeta Wyborcza" dwa dni temu doniosła o bocianie, który trafił do azylu w Redzikowie w województwie pomorskim i który był w fatalnej kondycji fizycznej. Ratownicy początkowo nie wiedzieli, co mu jest, po czym ptak zaczął intensywnie wymiotować. Wyrzucił z siebie masę śmieci, w tym potłuczone szkło, gumki recepturki, druciki, fragmenty silikonu, a nawet trzy smoczki dziecięce.

Teraz zaś naukowcy z Anglii, Francji i Portugalii publikujący wstrząsające badania w ""Ecological Indicators" zbadali pod tym kątem 568 gniazd z 32 kolonii w portugalskich regionach Alentejo i Algarve. 91 procent z tych gniazd zawierało śmieci i odpadki. głównie plastik. 91 procent - to porażający odsetek!

Już na tym etapie przynoszenia plastiku i innych śmieci do gniazd pojawił się poważny problem związany z tym, że ptaki i ich pisklęta zaplątywały się w folie, paski i skrawki, torby plastikowe, a także w sznurki - te są prawdziwa plagą w gniazdach iberyjskich bocianów. To głównie sznury i wiązania rolnicze, używane do związywania bel słomy czy snopów. Bywa jednak, że zwierzęta korzystają z innych linek i taśm, także z placów budowy - warto o tym pamiętać, gdy wyrzuca się takie rzeczy. Z Ukrainy pochodzą nawet informacje, że bociany użyły w gniazdach... przewodów od dronów wojskowych!

W połowie badanych lęgowisk były sznurki i w połowie było ryzyko związane ze śmiercią zwierząt z tego powodu. Naukowcy oszacowali, że tylko w Portugalii bociany tracą tylko z powodu sznurków i linek co najmniej 12 procent piskląt.

W innych państwach Europy jest podobnie, w Polsce także, chociaż u nas bociany jeszcze relatywnie rzadziej wybierają wysypiska, gdyż mają dostęp do swego naturalnego pokarmu, jakim są zwłaszcza bezkręgowce. Bociany białe zjadają zwłaszcza sporo prostoskrzydłych takich jak koniki polne, turkucie podjadki czy szarańcza, jak również żuki. Bardzo ważne są dla nich dżdżownice, ale w skład diety wchodzą także gryzonie, ryjówki, krety, a także węże. Na dalszych miejscach są żaby, które również bociany jedzą, ale nie aż tak często jak myślimy. Widziano także bociany pożerające zające.

Do tego dochodzi zjadanie masy zwłaszcza drobnych śmieci. Obecność torebek foliowych, drucików, nawet smoczków dla dzieci w żołądkach ptaków to dowód na to, że bociany połykają podobne przedmioty i giną także z tego powodu.

Ta sytuacja jest już dramatyczna i wymaga pilnych działań. Wielkich wysypisk śmieci nie da się zabezpieczyć przed niekiedy chmarami żerujących tam bocianów, ale odpowiednie sortowanie śmieci może pomóc w tym, by zwierzęta nie połykały odpadków dla siebie niebezpiecznych. Naukowcy postulują także pilne ograniczenie stosowanie linek, sznurków i plastikowych taśm do wiązania " Identyfikujemy wszystkie przedmioty groźne dla bocianów i ich piskląt, aby domagać się następnie ich wycofania z produkcji" - podkreśla profesor Aldina Franco z Uniwersytetu East Anglia. - "W przeciwnym razie będziemy tracić bociany, które wróciły dopiero co do zachodniej Europy".