Koty są tak gibkie, że trzeba je traktować jak ciecz. Badania potwierdzają
Oprac.: Wojciech Brzeziński
Koty są tak elastyczne, że opublikowane w 2014 r. badanie pół żartem sugerowało, że małe drapieżniki można traktować w zasadzie jako ciecz. Tamta praca w 2017 r. została uhonorowana Ig Noblem, ale najnowsze eksperymenty, przeprowadzone przez Pétera Pongrácza z Uniwersytetu Loránda Eötvösa w Budapeszcie potwierdzają, że koty nie tylko wykazują cechy płynów, ale także posiadają doskonałą świadomość własnych rozmiarów.
W przeprowadzonym przez węgierskiego badacza eksperymencie wzięło udział 30 z 38 wybranych kotów domowych. Badanie odbywało się w ich naturalnym środowisku – w domach właścicieli w Budapeszcie. "Chcieliśmy zapewnić kotom komfortowe warunki, aby ich zachowanie było jak najbardziej naturalne" – wyjaśnia dr Pongrácz.
Koty były testowane z wykorzystaniem paneli z otworami o różnej wielkości. W pierwszej serii otwory miały taką samą wysokość, ale różniły się szerokością, natomiast w drugiej serii otwory miały taką samą szerokość, ale różną wysokość. Otwory stopniowo zmniejszano, aby sprawdzić, jak koty reagują na coraz mniejsze przestrzenie.
Koty przepływają przez wąskie otwory
W przypadku otworów o tej samej wysokości, ale zmniejszającej się szerokości, koty bez wahania przechodziły przez otwory, nawet jeśli ich szerokość stanowiła połowę szerokości klatki piersiowej zwierzęcia. "Koty nie wykazywały znaczących oznak wahania przed podejściem do wąskich otworów" – zauważa dr Pongrácz. "To sugeruje, że są pewne swojej zdolności do przeciskania się przez wąskie przestrzenie".
Średnia szerokość klatki piersiowej badanych kotów wynosiła 11,48 cm (odchylenie standardowe 2,56 cm), podczas gdy najwęższy otwór miał zaledwie 5 cm szerokości. Pomimo to koty podejmowały próbę przejścia przez tak wąskie otwory, często bez wcześniejszego zatrzymania się czy oceny sytuacji.
Wysokość otworu ma znaczenie
Inaczej sytuacja wyglądała w przypadku otworów o zmniejszającej się wysokości. Gdy wysokość otworu była niższa niż wysokość kłębu kota (średnio 27,97 cm), zwierzęta zaczynały wykazywać oznaki wahania. "Koty zwalniały przed podejściem do niskich otworów, a niektóre z nich szukały alternatywnych rozwiązań, takich jak przeskoczenie nad panelem" – relacjonuje badacz.
Co więcej, wyższe koty częściej unikały przechodzenia przez niskie otwory. "Zaobserwowaliśmy, że wzrost kota ma istotny wpływ na jego decyzję o podjęciu próby przejścia przez niski otwór" – dodaje dr Pongrácz. "Wyższe koty częściej decydowały się na ominięcie przeszkody".
Wyniki badania sugerują, że koty posiadają świadomość własnych rozmiarów, szczególnie jeśli chodzi o wysokość. "Koty zdają się rozróżniać między wąskimi a niskimi otworami" – tłumaczy badacz. "Podczas gdy wąskie otwory nie stanowią dla nich problemu, niskie otwory wywołują u nich wahanie i ostrożność".
Jest to ważne odkrycie w kontekście badań nad samoświadomością zwierząt. "Świadomość własnego ciała jest kluczowym elementem poznawczym, który pozwala zwierzętom podejmować decyzje w oparciu o ich własne fizyczne ograniczenia" – podkreśla dr Pongrácz.
Anatomiczne predyspozycje kotów
Koty są wyjątkowo zwinne i elastyczne, co zawdzięczają swojej specyficznej budowie anatomicznej. Brak obojczyków pozwala im na przeciskanie się przez bardzo wąskie przestrzenie. "Ich ciało jest przystosowane do wspinaczki, skakania i unikania niebezpieczeństw związanych z upadkami z dużych wysokości" – wyjaśnia badacz. "To tłumaczy, dlaczego nie wykazują wahania przed wąskimi otworami – wiedzą, że ich ciało jest w stanie się dostosować".
Jednak konieczność schylania się i obniżania pozycji ciała przy przechodzeniu przez niskie otwory może wywoływać u nich uczucie podatności na zagrożenia. "Koty mogą czuć się bardziej narażone, gdy muszą się znacznie schylić, co tłumaczy ich ostrożność" – dodaje dr Pongrácz.
Badanie to wpisuje się w szerszy kontekst badań nad świadomością własnego ciała u zwierząt. Wcześniejsze eksperymenty wykazały, że psy wykazują większą ostrożność przed podejściem do zbyt małych otworów, co sugeruje, że dokonują oceny sytuacji przed podjęciem działania. "Psy zwalniają i wykazują wahanie przed podejściem do zbyt wąskich otworów, podczas gdy koty zdają się polegać na metodzie prób i błędów" – porównuje badacz.
Podobne badania przeprowadzono także na ptakach krukowatych. "Wrona siwa wykazywała preferencję dla wyższych otworów, unikając tych zbyt niskich" – zauważa dr Pongrácz. "To pokazuje, że różne gatunki mogą wykorzystywać różne strategie w zależności od ich budowy anatomicznej i ekologii".
Koty polują z zasadzki. Muszą się skradać
Zrozumienie, jak koty postrzegają swoje ciało w przestrzeni, ma istotne znaczenie dla ich adaptacji do środowiska. "Koty są drapieżnikami polującymi z zasadzki, które często poruszają się powoli i ostrożnie, korzystając z osłoniętych kryjówek i wysoko położonych punktów obserwacyjnych" – tłumaczy badacz. "Ich zdolność do przeciskania się przez wąskie szczeliny jest kluczowa dla ich strategii łowieckich".
Jednocześnie świadomość własnych ograniczeń, szczególnie w kontekście wysokości, może chronić je przed potencjalnymi zagrożeniami. "Unikanie zbyt niskich otworów może być mechanizmem obronnym, chroniącym przed utknięciem czy utratą mobilności" – dodaje dr Pongrácz.
Badanie dostarcza nowych informacji na temat poznawczych zdolności kotów i ich świadomości własnego ciała. "Nasze wyniki sugerują, że koty mogą polegać na świadomości własnego ciała w sytuacjach, które tego wymagają, ale w innych przypadkach mogą korzystać z innych strategii, takich jak metoda prób i błędów" – podsumowuje dr Péter Pongrácz.
Naukowcy planują kontynuować badania nad świadomością własnego ciała u kotów, szczególnie w kontekście innych wyzwań przestrzennych. "Chcielibyśmy zbadać, czy koty wykorzystują świadomość własnego ciężaru w sytuacjach, które tego wymagają, na przykład przy przechodzeniu po cienkich powierzchniach" – zapowiada badacz.
Zrozumienie sposobu, w jaki koty postrzegają swoje ciało, może mieć praktyczne zastosowanie w opiece nad tymi zwierzętami. "Wiedza ta może pomóc w tworzeniu bardziej przyjaznych środowisk dla kotów, uwzględniających ich naturalne zachowania i potrzeby" – sugeruje dr Pongrácz.
Może to być szczególnie istotne w kontekście projektowania kocich mebli, zabawek czy przestrzeni mieszkalnych. "Uwzględnienie preferencji kotów w zakresie wysokości i szerokości przejść może zwiększyć ich komfort i poczucie bezpieczeństwa" – dodaje badacz.