Czy powrót do korzeni i natury może zastąpić przemysłowe rolnictwo?

Rolnictwo uprzemysłowione powstało w XX w. w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na tanią żywność i ciągle zwiększającą się populację. Takie rolnictwo charakteryzuje się masową skalą produkcji, mechanizacją, czyli wykorzystaniem maszyn i ujednoliceniem produktów - warzywa powinny mieć "idealny" kształt i kolor i powinny wyglądać jednakowo. 

Rolnictwo na taką skalę uprawia się zwłaszcza w Ameryce Północnej i Europie Zachodniej. W Azji masowo uprawia się niektóre z roślin, takie jak ryż, bawełnę, kawę czy pszenicę, ale uprawy często mają charakter nieprzemysłowy. Rolnictwo masowe konkuruje z rolnictwem ekologicznym i są to dwa różne typy. 

Plusy rolnictwa przemysłowego

Niestety, rolnictwo przemysłowe ma jednocześnie (o) wiele (więcej) wad.

Wady rolnictwa przemysłowego

Czy rolnictwo ekologiczne jest rozwiązaniem na te problemy?

To idealny moment na wdrożenie rolnictwa ekologicznego na dużą skalę. Może rzec, że w świetle zanieczyszczeń środowiska, zaniku dobrostanu zwierząt i postępujących zmian klimatu, to najlepszy czas. 

W rolnictwie ekologicznym dominują metody nastawione nie na jak najwyższe zbiory, a te, dążące do produkcji zdrowej żywności “bez chemii". Pod tym hasłem kryje się np. zakaz stosowania syntetycznych pestycydów i zastępowania ich naturalnymi alternatywami. Ekologiczne uprawy mają mieć też najlepiej neutralny lub korzystny wpływ na gleby i całe środowisko. Ta forma ma służyć także:

Ponadto przepisy dotyczące rolnictwa ekologicznego zachęcają do przestrzegania wysokich standardów dobrostanu zwierząt i wymagają od rolników zaspokojenia konkretnych potrzeb behawioralnych zwierząt. Oznacza to, że w ekologicznym rolnictwie zwierzę nie jest traktowane jak rzecz, nie spędza całego życia w klatce bez dostępu do światła i możliwości poruszania się. W związku z ustaleniami na szczeblu europejskim epoka klatkowa ma zakończyć się w 2027 r. 

Przepisy Unii Europejskiej dotyczące rolnictwa ekologicznego określają też jasno struktury produkcji towarów ekologicznych w całej UE. Celem jest zaspokojenie popytu na prawdziwe produkty ekologiczne, przy jednoczesnym zapewnieniu uczciwego rynku producentom, dystrybutorom i sprzedawcom.

Ekologiczna żywność nie jest nowym trendem, który pojawił się nagle i zniknie szybko. To realna szansa na rozwiązanie globalnych problemów społecznych; gospodarczych i żywnościowych. Sektor ekologicznego rolnictwa rozwija się coraz szybciej i nie dotyczy już tylko odpowiednio certyfikowanych produktów. Ważne jest uprawianie organicznej i wolnej odchemii żywności. Mniejsze gospodarstwa czy rdzenne ludności robią to już od lat - nie są nastawieni na jak największy zysk niskim kosztem, a na uprawy w zgodzie z naturą. To właśnie z tradycyjnych, zrównoważonych praktyk, jakie stosowali nasi przodkowie jeszcze przed epoką przemysłową, powinniśmy brać przykład. 

Jakie są inne zrównoważone formy rolnictwa?

Permakultura - to rodzaj ekologicznego projektowania środowiska, w którym systemy rolnicze regulują się samodzielnie na wzór naturalnych ekosystemów. Np. jeśli zasadzimy obok siebie tzw. trzy siostry, czyli dynię, kukurydzę i pnącą fasolę, stworzymy ekosystem, który wspiera się naturalnie. Założeniem permakultury jest troska o ziemię (glebę), ludzi i niemarnowanie nadmiaru, jaki podarowała nam natura. Permakultura dąży do równowagi pomiędzy potrzebami człowieka a naturą. 

Jej celem jest uczynienie ludzi bardziej samowystarczalnymi oraz odpowiedzialnymi zarówno za swój ogród, jak i cały ekosystem. Permakultura to także powrót do korzeni w użytkowaniu ziemi, a zarazem przeciwieństwo  rolnictwa przemysłowego.

Farmy miejskie i kooperatywy - to zazwyczaj oddolnie organizowane przedsięwzięcia, których głównym celem jest dostarczanie i dzielenie się świeżymi, organicznymi produktami, głównie jarzynami i owocami. Agrihood, czyli farma w środku miasta, ma ułatwić dostęp do dobrych jakościowo produktów mieszkańcom miast. Nie znaczy to, że farma miejska zloklizowana jest w samym centrum miasta. Zazwyczaj takiej pola uprawne znajdują się na obrzeżach miast, a następnie plony są przewożone do kooperatyw, które rozdzielają/sprzedają jedzenie. Plusem idei farm miejskich jest opcja skorzystania z barteru - w zamian za pracę, otrzymujesz porcję warzyw.

Hydroponika - jest jedną z form ekologicznego i minimalistycznego rolnictwa. Ta zrównoważona metoda nie wymaga użycia gleby, a jedynie mineralnego roztworu ze składnikami odżywczymi, wody oraz specjalnych naczyń. Uprawy hydroponiczne stają się coraz bardziej popularne w miejscach, w których korzysta się z energii odnawialnej, ponieważ doświetlanie roślin wymaga zużycia energii. W ten bezglebowy sposób można wyhodować zioła, warzywa i kwiaty.

Rolnictwo biodynamicze - bazuje na zasadach biodynamiki i wykorzystuje techniki zgodne z naturalnymi cyklami w przyrodzie. Ten rodzaj rolnictwa ma być bezpieczny dla środowiska i zarazem dobrym dla zdrowia. Biodynamika w rolnictwie czerpie też z prastarej wiedzy, rytuałów i minimalistycznych rozwiązań. Rolnictwo biodynamiczne nie powinno ingerować w naturę, a wspierać ją. W ogrodzie biodynamicznym wykorzystuje się naturalne metody nawożenia i ochrony roślinności. 

Przeciwieństwem rolnictwa biodynamicznego jest przemysłowa uprawa roślin nastawiona na jak największe plony (np. hodowla palm oleistych) i wykorzystująca synetyczne środki ochrony roślin.