Róża, która nie boi się zimy. Ciemiernik to gwiazda świąt

Ciemierniki to kwiat, który należy do rodziny jaskrowatych i występują naturalnie w rejonach górskich południowej Europy i Azji Mniejszej. Najbardziej znanym gatunkiem jest ciemiernik biały, czyli Helleborus niger, który tradycyjnie kojarzony jest z okresem świąt Bożego Narodzenia. To właśnie on otrzymał miano róży Bożego Narodzenia ze względu na zdumiewającą zdolność kwitnienia zimą, w grudniu. Ciemierniki są wyjątkowo odporne na niskie temperatury i mogą żyć na jednym stanowisku przez wiele lat, co czyni je roślinami długowiecznymi i mało wymagającymi.

Ciemiernik od wieków otaczano szczególną symboliką. W kulturze europejskiej ciemiernik traktowany był jako roślina przynosząca ochronę i odpędzająca zło. Z kolei inna jego odmiana, ciemiernik czarny, miał być wykorzystywany przez starożytnych do wywoływania wizji oraz uchodził za panaceum na szaleństwo. W medycynie ludowej stosowany był jako panaceum na melancholię.

Najpopularniejszy bez wątpienia jest ciemiernik biały, który kwitnie najwcześniej, a białe kwiaty pojawiają się w grudniu. Istnieje jednak wiele odmian o różnorodnej kolorystyce. Spotyka się więc także kwiaty różowe. To w odmianie ciemiernika glandorfskiego HGC Ice N' Roses Rose. Lekko zarumienione kwiaty tej odmiany z czasem stają się coraz mocniej różowe. Odmiana ta kwitnie od stycznia do wiosny.

Jeżeli w naszym domowym ogrodzie liczymy na zachwycający, cytrynowy kolor, warto wybrać ciemiernik wschodni Double Ellen Yellow. Ta odmiana wyróżnia się podwójnymi kwiatami, które mają żółtawy kolor, a płatki ciemiernika zdobią cętki w kontrastującym odcieniu. Ten ciemiernik kwitnie od lutego do maja. Inne gatunki, dokładnie ciemiernik mieszańcowy HGC Spring Promise Conny ma śnieżnobiałe płatki, które z kolei zdobią bordowe cętki. Kwitnienie rozpoczyna się w styczniu i jest pierwszym zwiastunem wiosny.

Inne odmiany ciemiernika to ciemiernik wschodni. Ten cechuje się dużą odpornością, przez co często jest polecany dla początkujących ogrodników. Tworzy ozdobne kępy kwiatów, pojawiających się na przełomie zimy i wiosny. Z kolei ciemiernik cuchnący ma nietuzinkowe, dzwonkowate kwiaty w kolorze zielonym z czerwoną obwódką. Nie należy bać się jego nazwy, ponieważ jego zapach nie jest bardzo odstraszający.

Warto pamiętać o tym, że ciemiernik jest rośliną trującą. Części rośliny zawierają toksyczne glikozydy i alkaloidy, które mogą powodować podrażnienia skóry, a po spożyciu silne zatrucia, objawiające się m.in. nudnościami, wymiotami i bólami brzucha. Podczas pielęgnacji należy zawsze nosić rękawice ochronne, a roślinę należy zabezpieczyć przed dziećmi i zwierzętami.

W uprawie ciemierniki nie są szczególnie wymagające, choć mają pewne preferencje. Najlepiej czują się w półcieniu lub cieniu, gdzie gleba jest żyzna, wilgotna, lecz dobrze przepuszczalna. Ciemierniki doskonale rosną pod drzewami liściastymi, ponieważ zimą dociera do nich więcej światła, a latem są chronione przed upałami.

Ciemierniki nie lubią częstego przesadzania, dlatego najlepiej zapewnić im stałe stanowisko. Wymagają umiarkowanego podlewania oraz nawożenia wiosną i latem, najlepiej kompostem. Wiosną warto też usunąć stare lub uszkodzone liście, co poprawi wygląd rośliny i zmniejszy ryzyko chorób.

Co ważne, ciemiernik nadaje się do uprawy zarówno w gruncie, jak i w donicach. Dzięki temu może stać się ozdobą balkonów, tarasów, werand i ganków w czasie Bożego Narodzenia. Co jednak istotne, do uprawy ciemiernika w donicach należy wybrać dla niego donicę z otworami odpływowymi i stworzyć w niej warstwę drenażu. W bardzo zimne dni trzeba pamiętać o tym, aby chronić bryłę korzeniową przed przemarzaniem.

Jak wspomnieliśmy, ciemiernik świetnie radzi sobie z niskimi temperaturami. To jednocześnie oznacza, że nie jest rośliną typowo domową, dlatego ogrzewanie i wysokie temperatury mogą mu zaszkodzić. Roślina w takich warunkach szybko przekwita, a jej liście tracą jędrność. Warto więc, żeby trafiła w chłodniejsze miejsce.