Jak szybko kurczą się zasoby wodne Polski?

Na pewno dobrze wiesz, że twój organizm składa się w większej części z wody (ok. 50-65%). Jednak czy zdajesz sobie sprawę, za jakie procesy ona odpowiada i dlaczego jest tak ważna?

Woda jest niezbędna w detoksykacji organizmu, jest budulcem śliny oraz płynów trawiennych, a także:

Ludzki mózg składa się z aż 70% wody, podobnie jak ciało dziecka. Nie jesteśmy w stanie bez niej przeżyć dłużej niż tydzień (oczywiście w zależności od warunków pogodowych)[1]. Jej niedobór może prowadzić do pojawiania się zaburzeń pracy układów organizmu. Braki wody w ciele, czyli odwodnienie, mogą skutkować między innymi ogólnym osłabieniem, poczuciem niepokoju, omdleniami, rozregulowaniem rytmu serca, chronicznym zmęczeniem, bólami głowy i kłopotami z widzeniem bądź bolesnymi zaparciami[2].

Wartość wody jest więc nie do przecenienia. Tymczasem jej deficyt dotyka coraz większe obszary świata. Znaczna część ludzi ma coraz trudniejszy dostęp do źródeł świeżej wody. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że już w 2025 roku dla połowy mieszkańców naszego globu stanie się to ogromnym problemem[3]. Rosnące ograniczenie dostępu do czystej wody może być katastrofalne w skutkach.

Sytuacja hydrologiczna w Polsce przedstawia się niepokojąco. Jako kraj znajdujemy się w grupie obszarów mających niewielkie odnawialne zasoby wody pitnej. Na jednego mieszkańca w ciągu roku przypada jedynie ok. 1600 m³ wody. Jest to alarmujące, ponieważ jesteśmy stale zagrożeni jej deficytem (granica wynosi 1700 m³). Podobny problem dotyczy także wielu innych krajów europejskich - z niskimi zasobami wody zmagają się m.in. Malta, Czechy, Cypr czy Belgia[4].

W Polsce najlepszej jakości woda pitna pochodzi z obszarów podziemnych. Z wód powierzchniowych w większej części korzysta się w przemyśle. Jednak jedynie 30% zasobów wodnych Polski to wody podziemne, a ich niedobór występuje w wielu regionach naszego kraju.

Jakie części Polski są narażone na największy deficyt wody?
Największy niedobór wód powierzchniowych występuje na Lubelszczyźnie, Mazowszu, w województwie wielkopolskim oraz w niewielkiej części Pojezierza Mazurskiego[5].

Niedobory wód podziemnych występują okresowo w niemal całej Polsce. W październiku 2022 roku w aż 9 województwach obowiązywał stan zagrożenia hydrogeologicznego[6]. Już teraz zdarza się, że niektórzy mieszkańcy naszego kraju mają dłuższe przerwy w dostawie wody. Przykładem może być głośna sytuacja ze Skierniewic - w czerwcu 2019 r. w niektórych rejonach miasta i okolic w ogóle nie było wody, a mieszkańcy musieli korzystać z podstawionych beczkowozów[7].

>>> Czy w Polsce zabraknie wody? Przeczytaj pełen raport stworzony przez SodaStream - pobierz i dowiedz się więcej.

Kryzys wodny w Polsce - co go pogłębia?

Jednym z czynników, które wpływają na kiepski stan wód w Polsce są okresowe susze, które występują u nas coraz częściej. Jakie są tego przyczyny? Do głównych można zaliczyć:

Osuszanie torfowisk i mokradeł rowami melioracyjnymi, prostowanie i pogłębianie rzek, przyspieszające spływ wody, stawianie tam i zapór ograniczających swobodny przepływ wody czy w końcu tworzenie dużych zbiorników retencyjnych, które przyspieszają parowanie, to tylko wycinek tego, co pogłębia kryzys wodny w Polsce[9].

Nadmierny konsumpcjonizm - na co zużywamy najwięcej wody?

Z jednej strony mamy coraz mniej wody, z drugiej - wciąż nadmiernie ją eksploatujemy. Najwięcej zasobów wody wykorzystuje się w przemyśle (70%), na który mamy tylko pośredni wpływ. Ogromne ilości wody pochłania zwłaszcza nasz przemysł węglowy[10]. Co 3 minuty elektrownia węglowa zużywa do chłodzenia tyle wody, ile mieści się w basenie olimpijskim![11]

Na co jeszcze ogólna gospodarka potrzebuje ogromnych ilości wody? Wykorzystuje się ją między innymi do produkcji najpopularniejszych towarów, jak wieprzowina (5 988 l/kg), chleb (462 l/szt.) czy mleko (1 000 l/l).

Do ograniczania zasobów wody jako kraj przyczyniamy się zarówno produkując towary, jak i importując je (sprowadzanie artykułów wykorzystuje zasoby wodne z innych części świata)[12]. Nietrudno zgadnąć, że kupowanie niepotrzebnych rzeczy (w tym również jedzenia) przyczynia się do pogłębienia kryzysu wodnego - zarówno w skali lokalnej, jak i globalnej.

A jak to wygląda w przeliczeniu na jednostki? Przeciętnie każdy z nas zużywa ok. 150 litrów wody dziennie. Tyle, ile potrzeba do napełnienia dużego akwarium o wymiarach 110 x 35 x 40 cm! To dużo, a zużycie ciągle rośnie, z powodu wzrostu liczby ludności, rosnących potrzeb higienicznych i chęci posiadania większej ilości dóbr[13].

>>> Pobierz raport SodaStream i dowiedz się, na co zużywamy najwięcej wody.

H2: Co możemy robić? Jak oszczędzać wodę? Może jednostkowo nie wpłyniemy na stale postępujące zmiany klimatu czy nie zahamujemy wzrostu liczby ludności na świecie, ale nawet bez tego możemy spowolnić postępujący kryzys wodny w Polsce i na świecie. Możemy działać małymi krokami, zmieniając nawyki. Drobne zmiany wprowadzone przez miliony osób, mogą dawać olbrzymie efekty. Jak oszczędzać wodę? To proste - mądrze nią gospodarować.

Dlaczego warto i jak ograniczyć zużycie wody? Sposoby oszczędzania wody

Jeśli na całym świecie rozpoczniemy redukowanie zużycia wody nawet o połowę, znacząco zmniejszymy ryzyko pojawienia się jej deficytów.

Zacznij od zmian w swoim domu:

Twoja świadomość ma znaczenie. Zauważ, że powyższe zmiany nie są ani trudne do wprowadzenia, ani nie oznaczają dużych ograniczeń w życiu. Mają jednak realny wpływ na wielkość zasobów wody w przyszłości, zwłaszcza jeśli wprowadzimy je wszyscy. Podziel się tą wiedzą z przyjaciółmi i wspólnie dbajmy o wodę.

[1] https://www.usgs.gov/special-topics/water-science-school/science/water-you-water-and-human-body

[2] https://www.medicalnewstoday.com/articles/325174#effects

[3] https://www.afro.who.int/health-topics/water

[4] http://zpe.gov.pl/pdf/P19Q8SZRp

[5] http://zpe.gov.pl/pdf/P19Q8SZRp

[6] https://www.pgi.gov.pl/psh/materialy-informacyjne-psh/aktualna-sytuacja-hydrogeologiczna.html

[7] https://www.wody.gov.pl/aktualnosci/1017-wody-pitnej-nam-nie-braknie

[8] https://www.national-geographic.pl/artykul/polska-jest -jednym-z-najubozszych-w-wode-krajow-europejskich -pustynnieje-na-naszych-oczach

[9] Tamże.

[10] https://www.gramwzielone.pl/trendy/22345/greenpeace-elektrownie-weglowe-zuzywaja-70-proc-wody-w-polsce

[11] https://elektrowniakozienice.com/elektrownia-a-woda

[12] https://www.pah.org.pl/app/uploads/2017/10/2017_kampania_studnia_dla_poludnia_publikacja_prawo_do_wody.pdf

[13] https://zpe.gov.pl/a/zasoby-wody-i-ich-ochrona/D7npMF5Lo

[14] https://www.forbes.pl/wiadomosci/kapiacy-kran-to-strata-nawet-5-tys-litrow-rocznie/nyg8kz1