Wielkie rekiny są starsze, niż myśleliśmy. Podręczniki trzeba pisać na nowo
Rekiny to dzisiaj bardzo różnorodna grupa zwierząt, w ramach której mamy gatunki tak wielkie jak rekin wielorybi, ale i nieduże. Kiedy już 400 mln lat temu rekiny pierwszy raz pojawiły się na Ziemi, nie były wcale drapieżnikami szczytowymi, ale raczej niedużymi rybami. Urosły do wielkich rozmiarów znacznie wcześniej, niż myślimy.
W skrócie
- Gigantyczne rekiny lamnokształtne pojawiły się u wybrzeży Australii już 115 milionów lat temu, a nie 100 milionów, jak dotąd sądzono.
- Nowe skamieniałości wykazały, że pradawne rekiny osiągały rozmiary nawet 8 metrów i były porównywalne do największych morskich gadów mezozoiku.
- Rozrost rekinów do olbrzymich rozmiarów był odpowiedzią na konkurencję z innymi dużymi drapieżnikami kredowej epoki.
- Więcej podobnych informacji znajdziesz na stronie głównej serwisu
Dzisiaj największym gatunkiem tych ryb jest rekin wielorybi - niegroźny i łagodny olbrzym żywiący się planktonem i drobnymi żyjątkami morskimi. Ten gigant sięga nawet 17 metrów, ma zatem rzeczywiście rozmiary waleni. Ogromne są też długoszpary i kilka innych planktonożernych rekinów, ale i wśród mięsożernych rekinów znajdziemy gatunki bardzo duże. Żarłacz biały może przekraczać 5 metrów.
Słowem, rekiny kojarzą nam się dzisiaj z rybami dużymi i choćby z tego powodu groźnymi. Nie zawsze jednak tak było. Te pradawne zwierzęta pojawiły się na Ziemi już 400 mln lat temu, chociaż pewne ich szczątki wskazują nawet na 450 mln lat. To czyni je jednymi z najstarszych organizmów jakie istnieją. Setki milionów lat temu jednak rekiny nie były ani duże, ani przerażające, nie należały do drapieżników szczytowych. Dopiero w pewnym momencie swojej ewolucji urosły i wytworzyły imponujące gatunki, takiej jak chociażby megalodon.
"Communications Biology" donosi o badaniach na temat ewolucji pradawnych rekinów, z których wynika, że początek gigantyzmu u rekinów datować trzeba na okres znacznie wcześniejszy, niż myśleliśmy.
Rekiny lamnokształtne należą do największych żyjących ryb i ich historia ewolucyjna sięga 135 milionów lat wstecz. Skamieniałości wskazują na rozrost ich ciał do rozmiarów rzędu 6 metrów i większych oraz awans na pozycję ekologiczną morskich drapieżników szczytowych w środkowej kredzie, czyli ok. 100 mln lat temu. Pojawienie się gigantycznych rekinów lamnokształtnych należy jednak przesunąć o 15 mln lat, do ok. 115 mln lat temu. Ma to związek z odkryciem ogromnych szczątków rekinów w północnej Australii
Wielkie rekiny pojawiły się znacznie wcześniej
Mowa o rekinach z wymarłej już rodziny Cardabiodontidae, której członkowie pływali w mezozoiku w wodach całego świata i których szczątki znajduje się w Ameryce Południowej, Ameryce Północnej, Australii i Europie w osadach z epoki kredy. Z epoki dinozaurów.
Szczątki rekinów nie są łatwe do odnalezienia. To wszak ryby chrzęstnoszkieletowe, których fragmenty ciał zachowują się słabo. Znamy głównie zęby. W wypadku nowego odkrycia w Australii, niedaleko miasta Darwin udało się jednak odkryć kilka kręgów należących do ogromnego rekina lamnokształtnego sprzed 115 mln lat.
Pięć wykopanych kręgów było częściowo zmineralizowanych, co pozwoliło na ich zachowanie w dobrym stanie. Niemal nie różnią się one od kręgów współczesnego żarłacza białego, poza jednym. Kręgi współczesnych dorosłych żarłaczy białych mają średnicę około 8 cm, kręgi kopalnego rekina z Australii miały ponad 12 cm średnicy. To był zatem olbrzym. Mierzył pewnie 8 metrów, ważył 3 tony.
"Te rekiny były ogromne i żyły w płytkich wodach przybrzeżnych" - mówi Mikael Siversson, badacz z Muzeum Australii Zachodniej. Badający znalezisko paleontologowie są zdania, że to przesuwa moment powstania bardzo dużych form rekinów lamnokształtnych o 15 mln lat wstecz. Gigantyzm u nich zaczął się wcześniej i był uzasadniony. Ryby żyły w wodach kredy obfitujących w bardzo wiele dużych i groźnych morskich zwierząt, takich jak pliozaury, mozazaury i inne.
Jeżeli rekiny nie chciały padać ich ofiarami i jeżeli chciały wytrzymać morską konkurencję, również musiały urosnąć. "Były porównywalne z największymi znanymi morskimi gadami mezozoiku, co sugeruje, że lamnokształtne zajmowały nisze drapieżników szczytrowych już na wczesnym etapie swojej adaptacyjnej ewolucji" - czytamy.
Nie tylko "Szczęki". Co wiesz o rekinach? Zanurzmy się tam, gdzie są [QUIZ]
