Raki
Czwartek, 18 stycznia 2024 (16:09)
Aktualizacja Wtorek, 23 kwietnia 2024 (14:26)
Raki (Astacus) to grupa skorupiaków z rzędu dziesięcionogów, obejmująca wiele różnych gatunków, zarówno słodkowodnych, jak i słonowodnych. Charakteryzują się obecnością twardych pancerzy (skorup), dwóch dużych szczypiec oraz segmentowanego ciała.
Raki - najważniejsze informacje
-
Rodzaj:
astacus
-
Rodzina:
rakowate
-
Rząd:
dziesięcionogi
-
Gromada:
pancerzowce
-
Typ:
stawonogi / skorupiaki
-
Królestwo:
zwierzęta
Najstarsze skamieniałości rakowatych odkryto w Azji. Uważa się, że to właśnie stamtąd skorupiaki te rozprzestrzeniły się na pozostałe kontynenty.
Polskie rodzime gatunki raków (rak błotny, rak szlachetny) żyją tylko w czystych jeziorach, stawach, rzekach i potokach. Natomiast osobniki, które przybyły tu z innych kontynentów, nie mają tak dużych wymagań, jeżeli chodzi o czystość zbiorników wodnych. Raki zamieszkują wody słodkie, słone, a także lądy. Niektóre z nich są ziemnowodne.
Co jedzą raki?
Raki jedzą pokarm roślinny zawierający dużo białka. Są to np. ramienice, rdest wodny i glony. Nie odmawiają sobie także mięczaków, owadów, larw, małżoraczków i padliny (zwłaszcza śniętych ryb).
Raki prowadzą nocny tryb życia. W ciągu dnia chowają się w swoich kryjówkach, aby nie paść ofiarą drapieżnych ryb – np. węgorzy. Dopiero kiedy zapada wieczór, wychodzą na żer.
Okres godowy raków przypada na październik i listopad. Gdy samiec wybierze samicę, siłą przewraca ją na plecy. Zdarza się, że przytrzymując ją szczypcami, łamie jej odnóża. Parzenie się raków może trwać nawet 10 godzin, podczas których samiec przenosi na podbrzusze samicy płyn nasienny.
Jeżeli dojdzie do zapłodnienia, to przyszła mama składa nawet 200 jaj. Młode wykluwają się z nich dopiero po ok. 6 miesiącach. Czas, jaki jest potrzebny, aby młode osobniki przyszły na świat, zależy od temperatury wody. Im jest ona chłodniejsza, tym dojrzewanie embrionów trwa dłużej. Przez pierwszych 10 dni po wykluciu małe raczki trzymają się szczypcami odnóży swojej mamy.
Jak wyglądają raki?
Ciało raków pokrywa pancerz. Jest on zbudowany z chityny i stanowi jednocześnie szkielet tych zwierząt. Co pewien czas skorupiaki te linieją. Tracą wtedy pancerz i są narażone na ataki drapieżników.
Raki mają ciało i organizm zbudowane z:
- głowotułowia (rostrum+carapax), ogona (pleon) i końca ogona (telson);
- pięciu par odnóży, z których te znajdujące się najbliżej wierzchołka głowy są zakończone szczypcami;
- dwóch par czułek;
- skrzeli, które umożliwiają im oddychanie pod wodą;
- rostrum, czyli listew zaocznych, na których końcu znajdują się oczy. Każda z gałek ocznych może patrzeć w dowolną stronę – niezależnie od drugiej;
- półotwartego układu krwionośnego, który jest napędzany przez woreczkowate serce znajdujące się na stronie grzbietowej;
- drabinkowy układ nerwowy ze zwojami głowowymi. Znajdują się w nich centra czynnościowe i endokrynalne regulujące najważniejsze procesy życiowe – m.in. linienie, wzrost i przemianę materii.
Czy raki są pod ochroną?
W Polsce rak szlachetny i rak błotny są pod ochroną oraz znajdują się w Polskiej Czerwonej Księdze gatunków zagrożonych wyginięciem. Do zmniejszenia ich liczebności doprowadziło zanieczyszczenie wód oraz dżuma rakowa, która przybyła z Ameryki wraz z tamtejszymi skorupiakami. Amerykańskie raki są na nią odporne, ale zarażają tą chorobą polskie gatunki rodzime.
Naturalnymi wrogami tych skorupiaków są okoń, miętus i węgorz.
Ciekawostki o rakach
- Raki na wolności żyją do 30 lat.
- Rak nie chodzi tylko wspak – porusza się również do przodu.
- Ubarwienie raka zmienia się wraz z temperaturą i oświetleniem otoczenia.
- Zawartość białka w mięsie z raka wynosi aż 80%.
- Raki były dawniej popularnym elementem jadłospisu Polaków. Jadła je zarówno szlachta, jak i biedota wyławiająca je z jezior.
- Najmniejszy rak na świecie to Gramastacus Lacus, który waży zaledwie 7 g. Długość jego ciała to maksymalnie 22 mm.
Temat Raki znajdziesz również w serwisie:
Raki - Wiadomości
-
W Poznaniu wędkarze włączyli się do walki. Rak toczy miasto
Poniedziałek, 15 stycznia (06:05)Wygląda ładnie i okazale, ale robi wielkie spustoszenie w naszym ekosystemie. To intruz - rak luizjański. Zadomowił się na przykład w jednym z jeziorek na poznańskiej Dębinie. Jego odłowy... -
"Może powodować raka". Na mięsie umieścili etykiety jak te na papierosach
Piątek, 10 listopada 2023 (11:43)Badacze sprawdzili, czy oznakowanie mięsa etykietami podobnymi do tych umieszczanych na wyrobach tytoniowych, miałyby wpływ na zmniejszenie ilości spożywanych produktów odzwierzęcych. -
Amerykański intruz zaatakował stawy w Poznaniu. Inwazja raków luizjańskich
Wtorek, 4 lipca 2023 (12:43)Rak luizjański, jeden z najbardziej inwazyjnych gatunków na świecie, zaatakował stawy w poznańskim Lesie Dębińskim. Będą próby odławiania. -
Wieloryby bronią się przed rakiem. Ich odporne geny mogą pomóc ludziom
Wtorek, 30 maja 2023 (09:44)Naukowcy zbliżają się do rozwiązania jednej z najbardziej zaskakujących zagadek medycyny. Tego, dlaczego wieloryby, mimo ogromnych rozmiarów, wydają się zadziwiająco odporne na nowotwory.... -
Tak słonie unikają nowotworów. Tajemnica zwierząt rozwiązana
Poniedziałek, 18 lipca 2022 (16:27)Najnowsze badania pozwoliły nam uchylić rąbka tajemnicy dotyczącej wyjątkowo niskiego ryzyka występowania nowotworów u słoni. Pomimo olbrzymiej masy i gigantycznej liczby komórek, które... -
Zanieczyszczenia środowiska są przyczyną 10 proc. nowotworów w Europie
Środa, 29 czerwca 2022 (09:28)Zanieczyszczenia są łączone z ponad 10 proc. przypadków zachorowań na raka w Europie. Tak wynika z raportu opublikowanego we wtorek przez Europejską Agencję Ochrony Środowiska (EEA). To... -
Inwazyjne gatunki niszczą ekosystemy w polskich wodach
Czwartek, 3 lutego 2022 (04:00)Gatunek ryby z Morza Czarnego, amerykańskie raki, a nawet kraby – w polskich wodach można napotkać wiele zwierząt, które teoretycznie niewiele mają wspólnego z naszymi ekosystemami. Łączy... -
Inwazyjne gatunki wodne: Nierówna walka o polskie ekosystemy
Czwartek, 12 sierpnia 2021 (13:20)Brak odpowiedzialności czy bezmyślność doprowadza do tego, że w polskich akwenach co roku pojawia się wiele obcych naszej przyrodzie zwierząt. Krzywda dzieje się zarówno im, jak i całemu...
Raki - Wideo
-
Inwazja raków luizjańskich w Poznaniu. Odłowy mogą potrwać latami
Piątek, 12 stycznia (15:28)Wygląda ładnie i okazale, ale robi wielkie spustoszenie w naszym ekosystemie. To intruz - rak luizjański. Zadomowił się na przykład w jednym z jeziorek na poznańskiej Dębinie. Jego odłowy... -
Tysiąc raków trafiło do polskich rzek
Środa, 25 października 2023 (17:59)Są szlachetne, królewskie, niepowtarzalne i zagrożone wyginięciem. Dlatego od kilku lat w rzekach Lubelszczyzny trwa "zaraczanie". To wpuszczanie do wód raków różnych płci, żeby...