Płazy
Płazy (Amphibia) to wodno-lądowe kręgowce, które przystosowały się do życia niemal w każdym miejscu świata. Są zwierzętami zmiennocieplnymi, które dostosowują się do temperatury otoczenia. Żyją na drzewach, w glebie, a także w słodkich wodach. Najwięcej gatunków płazów pojawia się w lasach tropikalnych. Płazy nie pojawiają się prawie w ogóle na Antarktydzie oraz Arktyce.
Płazy - najważniejsze informacje
Płazy — tryb życia i zachowanie
Jaja płazów pozbawione są skorupek i składane są w wodzie. Ze skrzeku wylęgają się larwy — kijanki. Ich rozwój również następuje w wodnym środowisku.
Płazy są drapieżnikami. Ich pożywieniem są owady, drobne bezkręgowce, a nawet myszy. Różnorodne gatunki płazów potrafią różnie zachowywać się w otoczeniu.
Część z nich żyje pod ziemią, chociaż większość czasu płazy spędzają na terenach wilgotnych i podmokłych. Zwierzęta te świetnie wykształciły w sobie umiejętność przystosowywania się do różnych cech środowiskowych. Ich ciało osiąga różną wielkość w zależności od miejsca występowania, a funkcjonalność ich narządów może dopasowywać się do temperatury środowiska.
Płazy — anatomia
Płazy zostały świetnie przystosowane do tego, aby żyć jednocześnie na lądzie i w wodzie. Posiadają dwie pary kończyn, które umożliwiają im sprawne poruszanie się po lądzie oraz umiejętne pływanie w wodzie.
Skórę płazów pokrywa śluz, który na lądzie nie pozwala skórze płazów wyschnąć, a w wodzie zmniejsza opór w trakcie przemieszczania się zwierząt. Palce kończyn połączone są u płazów błoną. Ta gwarantuje lepsze możliwości pływackie.
Płazy dzielą się na:
- beznogie — ich ciało pokryte jest łuskami, przypominają swoim wyglądem większe dżdżownice i żyją często pod ziemią. Są żyworodne, a jaja rozwijają się w jajowodach.
- ogoniaste — posiadają ogon oraz dwie pary kończyn. Są jajorodne, ale zapłodnienie przebiega wewnątrz. Z jaj tych płazów wylęgają się larwy, które mają skrzela oraz płetwę przy ogonie.
- bezogonowe — są dosyć krępe, mają dwie pary kończyn, z których tylna para jest znacznie dłuższa niż przednia. Ten typ płazów rozwija się najczęściej przy pomocy zapłodnienia zewnętrznego i jajorodności.
Ochrona i zagrożenia dla płazów
Wycinka lasów tropikalnych stała się jednym z większych zagrożeń dla płazów, ze względu na ich duże występowanie w tym środowisku.
Każdego roku płazy wędrują w celu rozmnażania w kierunku wody. To stanowi dla nich duże zagrożenie, ponieważ wiele z nich pokonuje ścieżki przechodzące przez ruchliwe drogi. Z tego względu płazy giną na ulicach. Rozwiązaniem jest budowanie specjalnych tuneli, które pozwalają płazom bezpiecznie przemieszczać się z jednego miejsca w drugie.
Dużym zagrożeniem dla płazów jest również zmieniający się klimat. Promieniowanie UV uszkadza skórę płazów, a im gorszy stan środowiska naturalnego, tym więcej promieniowania dociera do powierzchni ziemi i niszczy żyjące organizmy.
Wszystkie gatunki płazów występujących w Polsce zostały objęte ochroną. Zasypywanie naturalnych zbiorników wodnych oraz zmiany klimatyczne sprawiają, że coraz mniej nowych osobników pojawia się na terenach polskich wód i mokradeł.
Ciekawostki o płazach
- Skóra płazów jest przepuszczalna dla wody.
- Wśród płazów pojawiają się roślinożercy, którzy żywią się głównie owocami i glonami.
- Płazy wydają z siebie dźwięki, a największy wachlarz tych umiejętności posiadają żaby.
- Największy żyjący obecnie płaz to salamandra Andrias sligoi osiągająca długość nawet 180 cm.
- Niektóre salamandry nie mają płuc ani skrzeli i oddychają za pomocą skóry, a także błony śluzowej jamy gębowej.
- Płazy po urodzeniu kończą etap rozwoju swojego organizmu. Z wodnego trybu życia przechodzą w lądowy i w jednocześnie stają się dorosłymi osobnikami.
- Istnieją w naturze gatunki płazów, które żyją w słonych wodach.
- Płazy przed setkami lat były pierwszymi kręgowcami żyjącymi na lądzie.
- Kolor płazów ma często na celu ostrzeganie drapieżników. Im bardziej toksyczny gatunek, tym bardziej jaskrawa barwa ciała.
- Niektóre gatunki płazów są niebezpieczne dla człowieka. Argentyńska żaba rogata oraz afrykańska żaba bucząca potrafią zaatakować dużo większe od siebie osobniki.
- Istnieją gatunki płazów, które aktywnie opiekuj się swoim potomstwem. Samce żaby olbrzymiej zajmują się zarówno skrzekiem, jak i kijankami. Dbają o to, aby zagwarantować im najlepsze środowisko do rozwoju.
