Gryzonie

Czwartek, 18 stycznia 2024 (10:52) Aktualizacja Środa, 10 kwietnia 2024 (09:26)

Gryzonie (Rodentia) to rząd ssaków, który obejmuje ponad 2000 gatunków, co czyni go najliczniejszym wśród ssaków. Charakteryzują się one obecnością zębów trzonowych oraz dużą szczęką. Zęby umożliwiają gryzoniom żucie i trawienie twardej roślinności. Gryzonie występują na całym świecie. Do gromady gryzoni należą takie gatunki jak myszy, szczury, chomiki, świnki morskie, a także bardziej egzotyczne gatunki, jak na przykład kapibary.

Gryzonie Rośliny i zwierzęta - najważniejsze informacje — Mysz. /123RF/PICSEL

Gryzonie - najważniejsze informacje

Rząd:

gryzonie
Gromada:

ssaki
Typ:

strunowce / kręgowce
Królestwo:

zwierzęta

Gryzonie to wszędobylska i najliczniejsza grupa ssaków. Żyją na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Zasiedlają sawannę, tundrę, stepy, pustynie i półpustynie oraz wyspy oceaniczne. Szczególnie upodobały sobie niziny i tereny wzdłuż brzegów lasów. Niektóre gatunki przystosowały się również do życia obok człowieka – występują w środowisku antropogenicznym.

Co jedzą gryzonie?

Większość gryzoni to roślinożercy. Żywią się m.in. kwiatami, korzeniami, bulwami, liśćmi, nasionami i owocami. Jednak niektóre gatunki są wszystkożerne. W skład ich diety wchodzą owady i bezkręgowce o miękkim ciele. U gryzoni można zauważyć też koprofagię. Oznacza to, że jedzą one własne odchody, aby do reszty wykorzystać znajdujące się w kale składniki pokarmowe.

Gryzonie żyją zwykle w grupach. Jednak są i takie – np. popielice – które wybierają samotne życie. Mimo tego gryzonie najczęściej skupiają się w grupach rodzinnych. Tworzą je rodzice i młode. Potomstwo rozstaje się domem rodzinnym dopiero po osiągnięciu dojrzałości płciowej. Wśród gryzoni można wyróżnić gatunki monogamiczne i poligamiczne.

Zwierzęta te potrafią komunikować się ze sobą za pomocą węchu i dotyku. Wyczuwają zapach członków swojej rodziny, a odbierając wibracje (będące np. efektem drżenia jednego z osobników), otrzymują wiadomość o zbliżającym się niebezpieczeństwie. Wydają szeroki wachlarz dźwięki, za pomocą których przekazują między sobą informacje o zagrożeniu.

Jak wyglądają gryzonie? Anatomia

Największe gryzonie – kapibary wielkie – ważą nawet 66 kg. Jednak masa ciała większości gatunków oscyluje w granicach 100 g. Gryzonie mają krępe ciało, krótkie kończyny i dobrze rozwinięte zmysły wzroku, słuchu i węchu. W zależności od gatunku budowa ich ciała może być bardzo różna.

Mimo tego u większości z nich można wyróżnić wspólne cechy, a w tym:

spłaszczona od góry i wydłużoną czaszkę – znajduje się w niej mała puszka mózgowa. Gryzonie mają elastyczną żuchwę i dużą jamę nosową. Natomiast znajdujące się w czaszce oczodoły są otwarte;
dwie pary łap – przednia ma 5, a tylna od 3 do 5 palców. Większość gatunków jest stopochodna, co oznacza, że zwierzęta chodzą, wykorzystując całą powierzchnię stóp i łap (włącznie z palcami). U niektórych zwierząt kończyny są wyspecjalizowane i przeznaczone np. głównie do biegania, skakania, pływania, drążenia, a nawet szybowania. Tę ostatnią umiejętność mają wiewiórolotkowate;
skórę pokrytą futrem, łuskami i kolcami – znajduje się na niej mało gruczołów potowych i dużo gruczołów łojowych;
ogon – jest on zwykle długi. Może być on też pokryty futrem lub łysy;
jądra schowane w jamie brzusznej lub znajdujące się w pachwinie i dwurożna macica;
mózg z dwoma półkule i silnie rozwiniętym obszarem odpowiedzialnym za węch;
żołądek o nieskomplikowanej budowie i jelito ślepe (nie mają go popielice).

Czy gryzonie są pod ochroną?

W Polsce ochroną czynną są objęte chomik europejski, żołędnica, suseł moręgowany i suseł perełkowany. Chomik europejski to gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem. Odpowiadają za to ekspansja monokultur rolniczych, rozwój przemysłu, zmiany klimatyczne i zanieczyszczenie środowiska. W takiej samej sytuacji jak chomik jest żołędnica.

Ciekawostki o gryzoniach

Najdłużej żyjącym gatunkiem gryzoni są golce piaskowe. Dożywają one nawet 30 lat.
Najmniejszy gryzoń świata występuje w Południowej Azji. Jest nim trąbkouszek beludżystański. Długość jego ciała bez ogona wynosi zaledwie 4,7 cm. Zwykle waży ok. 4g.
Najmniejszym gryzoniem żyjącym w Polsce jest Badylarka Pospolita. Długość jej ciała nie przekracza 7,5 cm.
Przednie zęby większości gatunków gryzoni nigdy nie przestają rosnąć. Jednak nie są one nigdy zbyt długie, gdyż naturalnie ścierają się.
Wśród gryzoni wyróżnia 1800 gatunków.
Nutria ma pomarańczowe siekacze.
Szczury nie potrafią wymiotować.
Każdego dnia na świecie rodzi się 3,5 mln szczurów.
Golec piaskowy to gryzoń, który jest uznawany za jedno z najbrzydszych zwierząt świata. Nie ma sierści, a jedynie wibrysy znajdujące się na pyszczku. Jest też niemal całkowicie ślepy.

Temat Gryzonie znajdziesz również w serwisie:

Więcej na temat Gryzonie

Gryzonie - Wiadomości

Myśleli, że w starej dziupli będą dzięcioły - mylili się. "Cudne pyszczki"

Sobota, 16 sierpnia (04:25)

Ostatnio internet zalała fala słodyczy. Wszystko przez krótki filmik, który opublikowali twórcy profilu Korona Gór Brennej. Na nagraniu widać 3 pary czarnych oczu patrzących z...
Rzadki gryzoń niemal na zawsze zniknął z Polski. Pojawiła się nowa szansa

Poniedziałek, 28 lipca (10:47)

Ktoś powie: jak to chomik rzadki i niemal wymarły? Przecież tak wiele osób trzyma je w domach i biegają w kółeczkach, w klatkach. No tak, ale to nie są chomiki europejskie. A te mają w...
Wielu zachodzi w głowę czy to mysz, czy szczur. A ty wiesz?

Niedziela, 27 lipca (05:20)

To najliczniejszy rząd ssaków na świecie. Obejmuje około 2600 gatunków - około, gdyż liczba ta się zmienia i nadal opisuje się nowe. W Polsce mamy ich 31. Sprawdźmy, jak dobrze znasz się...

Reklama

Rzadki ssak wraca do Polski. Wypuścili je na wolność w lasach

Środa, 9 lipca (15:34)

11 samców i 12 samic, a zatem całkiem liczna grupa zwierząt, rozpocznie nowe życie w wielkopolskich lasach. Ich zadaniem jest odtworzyć populację rzadkich, nocnych gryzoni. Pracownicy zoo...
Latami był nieuchwytny, wreszcie go znaleźli. Szczur waży prawie 2 kg

Czwartek, 22 maja (14:32)

Największe i najbardziej dorodne szczury, jakie możemy znaleźć w naszych piwnicach czy kanałach, mogą ważyć ponad pół kilograma. Wełnistek górski z Nowej Gwinei jest ponad dwa razy...
Wielka akcja ratunkowa. Wkracza polskie zoo: odłowiliśmy zdrowe osobniki

Środa, 7 maja (06:20)

"A ja w domu mam chomika, kota, rybki oraz psa" - śpiewały swego czasu Fasolki. Z tego grona chomik europejski swój dom traci i ruszyła wielka akcja ratunkowa, która ma ocalić zagrożonego...