Stawonogi

Czwartek, 18 stycznia 2024 (16:16) Aktualizacja Środa, 24 kwietnia 2024 (15:26)
Stawonogi (Arthropoda) to grupa zwierząt, do której należą m.in. owady, pajęczaki, skorupiaki i dwuparce. Stawonogi mają zazwyczaj ciało podzielone na segmenty, które są połączone za pomocą stawów, co umożliwia im ruch i elastyczność.
Stawonogi Rośliny i zwierzęta - najważniejsze informacje
Kowale bezskrzydłe to stawonogi. /123RF/PICSEL

Stawonogi - najważniejsze informacje

  • Typ:

    stawonogi

  • Królestwo:

    zwierzęta

Co to są stawonogi? 

Stawonogi są najliczniejszym typem zwierząt. Mogą zamieszkiwać środowisko lądowe i wodne, na różnych wysokościach i głębokościach. Do stawonogów należą następujące gromady:
  • pajęczaki,
  • staroraki,
  • owady, 
  • kikutnice,
  • pareczniki,
  • skrzelonogi, 
  • skrytoszczękie,
  • dwuparce,
  • drobnonogi,
  • skąponogi,
  • pancerzowce,
  • łopatonogi. 
Ze względu na silne zróżnicowanie w obrębie tego typu zwierząt, gatunki stawonogów można zaobserwować w każdym środowisku na Ziemi. 

Aby opisać tryb życia stawonogów, należy rozróżnić je pod względem grup.

Pajęczaki

Pajęczaki zwykle są drapieżne i prowadzą nocny tryb życia. Istnieją także gatunki pasożytnicze żerujące na zwierzętach i roślinach. Lubią miejsca zaciemnione. W większości zamieszkują środowisko lądowe, natomiast niektóre gatunki bytują także w zbiornikach wodnych.

Skorupiaki

Skorupiaki w przeważającej większości żyją w zbiornikach słodko- i słonowodnych. Jednak istnieją gatunki, które preferują ląd, a w morzu jedynie dochodzi do rozrodu. Wśród skorupiaków można wyróżnić zwierzęta mięsożerne, padlinożerne, roślinożerne i wszystkożerne. 

Owady 

Większość owadów ma zdolność latania i żyje na lądzie – jednak niektóre gatunki preferują środowisko wodne. W tej gromadzie przeważają gatunki roślinożerne, choć zdarzają się mięsożercy i padlinożercy. Warto wiedzieć, że niektóre owady żyją w społeczności – to np. pszczoły czy mrówki. 

Anatomia stawonogów

Wszystkie stawonogi mają symetryczną budowę ciała i chitynowy pancerz. Natomiast liczba odnóży jest uzależniona od gromady – pajęczaki mają 6 par, z czego 4 ruchome, skorupiaki 5 par kończyn krocznych a owady 3. Różni się także ich budowa. Pajęczaki i skorupiaki mają głowotułów i odwłok. Natomiast u owadów wyróżnia się:
  • głowę, 
  • tułów, 
  • odwłok.
U większości stawonogów można zaobserwować dymorfizm płciowy – wyjątek są formy obojniacze. W zależności od gatunku rozmnażają się jajorodnie i żyworodnie, a także poprzez partenogenezę umożliwiającą rozwój niezapłodnionych zarodków. 

Stawonogi mają otwarty układ krwionośny, czyli hemolimfa krąży po całym ich ciele. 

Ochrona i zagrożenia dla stawonogów 

Stawonogi to najliczniejszy typ zwierząt na świecie – zatem nietrudno o to, aby osobniki polowały na siebie nawzajem. Jednak największe zagrożenie dla nich stanowią działalność człowieka i zmiany klimatyczne. W efekcie tych zjawisk dochodzi do wymierania niektórych gatunków. W Polsce wiele stawonogów podlega częściowej lub całkowitej ochronie. Zwykle dotyczy ona owadów i pajęczaków. Stawonogi pełnią olbrzymią funkcję w ekosystemie – np. dzięki pszczołom możliwe jest zapylenie roślin.  

Najdłużej żyją japońskie kraby pacyficzne – najstarszy okaz złapany przez człowieka miał około 40 lat. 

Obecnie do największych gatunków zalicza się japońskie kraby pacyficzne. Co ciekawe – w przeszłości stawonogi miały olbrzymie rozmiary. Naukowcy odkryli olbrzymie skamieliny tego typu zwierząt o długości 2 metrów.

Stawonogi - Wiadomości

Stawonogi - Wideo

Reklama
Reklama
Reklama