Morświn
Morświn (Phocoena) to gatunek małego ssaka morskiego z rodziny morświnowatych. Jest blisko spokrewniony z delfinami, lecz różni się od nich kilkoma cechami fizycznymi i behawioralnymi.
Morświn - najważniejsze informacje
Gdzie występuje morświn?
Morświny to ssaki żyjące w chłodnych wodach półkuli północnej i klimatu umiarkowanego. Występują jednak wyłącznie w strefach przybrzeżnych. Miejscem ich życia są atlantyckie wybrzeża Ameryki Północnej, Pacyfik, Morze Północne i Bałtyk, a także w Morze Czarne. Morświny występują również w strefach przybrzeżnych m.in. w Hiszpanii, Holandii, Francji, Irlandii, Islandii i Wielkiej Brytanii.
Czy morświn to ssak?
Morświny to ssaki, które prowadzą skryty tryb życia i unikają ludzi. Rzadko wynurzają się ponad powierzchnię wody. Prowadzą osiadły tryb życia i są samotnikami. Bywa, że tworzą małe grupy, na które składa się nie więcej niż 5 osobników.
Morświny pływają z prędkością do 22 km/h i zanurzają się na głębokość do 70 metrów. Żeby zaczerpnąć powietrza, wystarczą im zaledwie 2 sekundy ponad powierzchnią wody.
Na dietę morświnów składają się ryby żyjące w strefach przybrzeżnych. Ssaki te żywią się szprotami, gromadnikami, witlinkami, makrelami, sardynkami, śledziami oraz kalmarami i skorupiakami. Zwykle żerują samotnie.
Okres rozrodu morświnów przypada na lato. W tym czasie te zwierzęta współżyją z wieloma partnerami. Ciążą tych ssaków trwa od 10 do 11 miesięcy. Po tym czasie na świat przychodzi jedno młode – cielę. Matka karmi je mlekiem nawet przez rok. Morświny z Oceanu Atlantyckiego osiągają dojrzałość płciową w wieku 3-4 lat, a te z Bałtyku rok później.
Jak wygląda morświn?
Długość ciała morświna może wynosić od 152 do 224 cm. Ssaki te – w zależności od gatunku – ważą od 30 do aż 115 kg. Te zwierzęta mają:
- opływowe, ale masywne ciało;
- nieoddzieloną wyraźnie od reszty ciała głowę;
- okrągły pysk;
- ciemnoszary grzbiet i jaśniejsze, nakrapiane boki;
- jasną, spodnią część ciała;
- niewielkie, dłutowane zęby – w szczęce jest ich do 25, a w żuchwie do 28;
- otwór na czubku głowy, który służy im do wypuszczania pary wodnej.
Czy morświny są pod ochroną?
Morświn kalifornijski, żyjący w północnych wodach Zatoki Kalifornijskiej, ma status CR (przyznany przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody). Oznacza to, że jest krytycznie zagrożony wyginięciem.
Według tej samej organizacji morświny zwyczajne są gatunkiem najmniejszej troski. Nie dotyczy to jednak subpopulacji żyjącej w Bałtyku, która jest uznawana za krytycznie zagrożoną wyginięciem. W Polsce morświny są objęte ścisłą ochroną.
Przyczyną wysokiej śmiertelności tych ssaków w Morzu Bałtyckim jest używanie przez rybaków dużych ilości stawnych sieci skrzelowych. Morświny przypadkowo się w nie zaplątują, a wtedy bardzo trudno je uratować. Spadająca populacja tych zwierząt to również efekt coraz intensywniejszej żeglugi morskiej na wodach Bałtyku. Sygnały akustyczne wysyłane przez jednostki pływające wypłaszają morświny z ich siedlisk. To samo powodują detonacje pocisków na poligonach i uprawianie sportów motorowodnych.
Ciekawostki o morświnach
- Samice rodzą młode zwykle co 2 lata.
- Do lat 30. XX wieku morświny licznie występowały w Bałtyku.
- Morświny dożywają średnio do 15 roku życia. Jednak te z nich, które występują w Morzu Bałtyckim, żyją nie dłużej niż 8 lat.
- Pomnik morświna znajduje się przy Akwarium Gdyńskim.
- Samce morświnów mają największe jądra w stosunku do wielkości ciała w porównaniu do wszystkich innych ssaków.
- Niegdyś łowiono morświny ze względu na ich mięso i tłuszcz. Praktykowano to od XIV wieku.
- Morświny opanowały umiejętność echolokacji. Oznacza to, że wydają dźwięki, które następnie odbijają się od obiektów znajdujących się w wodzie i „wracają” do zwierzęcia. W ten sposób morświny potrafią określać swoje położenie.
