Gniewosz plamisty

Gniewosz plamisty dobrze czuje się w wielu środowiskach. Dlatego może żyć na skałach, w martwych drzewach, ale także w pustostanach, na hałdach i w kamieniołomach.

Gniewosz plamisty najczęściej je jaszczurki zwinki i inne drobne gady. Żywi się również płazami, ryjówkami, owadami, pisklętami i skąposzczetami. Zdarza się, że zjada przedstawicieli własnego gatunku. Po upolowaniu ofiary oplata ją, dusi, po czy czym spożywa w całości. 

Węże te zapadają w sen zimowy na przełomie września i października, a budzą się w maju. Kilkanaście dni po przebudzeniu odbywają się ich gody. Osobniki płci męskiej stają się wtedy agresywne i walczą o wybraną partnerkę. Jest to gatunek jajożyworodny, a samica rodzi młode zwykle w sierpniu lub na początku września. Podczas jednego porodu przychodzi na świat od 4 do 19 osobników.

Samica gniewosza plamistego ma długość do 95 cm, a samiec do 75 cm. Ciało osobników męskich jest rdzawobrązowe lub brązowe, natomiast samic gliniastoszare. Gniewosz plamisty ma:

Gniewosz plamisty to jeden z najrzadszych gadów występujących w Polsce. Dlatego węża objęto go ścisłą ochroną. Miejsca jego rozrodu są szczególnie chronione i mają status stref ochrony ostoi. Tym, co najbardziej zagraża populacji gniewoszy plamistych, jest zanik oraz degradacja ich siedlisk – np. przez wypalanie traw. Są one też bezzasadnie zabijane przez ludzi w obawie przed ukąszeniem.