Gniewosz plamisty
Gniewosz plamisty (Coronella austriaca) to gatunek niejadowitego węża. Jako miejsce do życia wybiera tereny nasłonecznione – trawiaste, kamieniste oraz zarośla. Można go spotkać w niemal całej Europie za wyjątkiem niektórych regionów Anglii i Hiszpanii. Nie występuje na większości terenów Skandynawii i w Irlandii. Gniewosze plamiste żyją też w zachodniej Azji. W Polsce ten gad najliczniej występuje w województwach świętokrzyskim, małopolskim i podkarpackim. Zauważono go także na Pomorzu Zachodnim – w rejonach Szczecina.
Gniewosz plamisty - najważniejsze informacje
Gniewosz plamisty. Co to za wąż?
Gniewosz plamisty dobrze czuje się w wielu środowiskach. Dlatego może żyć na skałach, w martwych drzewach, ale także w pustostanach, na hałdach i w kamieniołomach.
Gniewosz plamisty najczęściej je jaszczurki zwinki i inne drobne gady. Żywi się również płazami, ryjówkami, owadami, pisklętami i skąposzczetami. Zdarza się, że zjada przedstawicieli własnego gatunku. Po upolowaniu ofiary oplata ją, dusi, po czy czym spożywa w całości.
Węże te zapadają w sen zimowy na przełomie września i października, a budzą się w maju. Kilkanaście dni po przebudzeniu odbywają się ich gody. Osobniki płci męskiej stają się wtedy agresywne i walczą o wybraną partnerkę. Jest to gatunek jajożyworodny, a samica rodzi młode zwykle w sierpniu lub na początku września. Podczas jednego porodu przychodzi na świat od 4 do 19 osobników.
Jak wygląda wąż gniewosz plamisty?
Samica gniewosza plamistego ma długość do 95 cm, a samiec do 75 cm. Ciało osobników męskich jest rdzawobrązowe lub brązowe, natomiast samic gliniastoszare. Gniewosz plamisty ma:
- małą i spłaszczoną głowę, która jest słabo odgraniczona od reszty ciała i lekko zaokrąglona w przedniej części;
- nozdrza na środku tarczek nosowych;
- sześcioboczne, błyszczące łuski grzbietowe, które ściśle przylegają do siebie;
- ciemne pasy po bokach głowy – ciągną się one od nozdrzy, przez oko do tyłu głowy i bywa, że sięgają aż do tułowia;
- „rysunek” w kształcie motyla lub litery „X” znajdujący się na głowie;
- oczy z okrągłymi źrenicami.
Czy gniewosz plamisty jest pod ochroną?
Gniewosz plamisty to jeden z najrzadszych gadów występujących w Polsce. Dlatego węża objęto go ścisłą ochroną. Miejsca jego rozrodu są szczególnie chronione i mają status stref ochrony ostoi. Tym, co najbardziej zagraża populacji gniewoszy plamistych, jest zanik oraz degradacja ich siedlisk – np. przez wypalanie traw. Są one też bezzasadnie zabijane przez ludzi w obawie przed ukąszeniem.
Ciekawostki o gniewoszach plamistych
- Gniewosze plamiste są przysmakiem tchórzy, gronostajów, lisów, kun i ptaków.
- W czasie hibernacji ich metabolizm spada tak bardzo, że są w stanie przetrwać bez pożywienia kilka miesięcy.
- Kopulacja gniewoszy plamistych trwa 45 minut.
- Zwierzęta te zyskały swoją nazwę w wyniku błędnego przekonania ludzi o ich agresywnym zachowaniu i „gniewnej” naturze.
- Ciąża gniewosza plamistego trwa od 101 do 105 dni.
- Gniewosz plamisty może dożyć nawet 18 lat.
- Przed porodem samice gniewosza plamistego przestają jeść i przez większość czasu przebywają w pobliżu swoich kryjówek.
