Gniewosz plamisty nie jest groźny, a wszyscy go mylą z jadowitą żmiją
Gniewosz plamisty po zaskrońcu zwyczajnym jest najbardziej rozpowszechnionym wężem w Polsce, ale jednocześnie jednym z mało znanych wśród rodzimych gadów. Smukły jak żmija zygzakowata, często jest z nią mylony. Tymczasem ten "gniewny" wąż w przeciwieństwie do niej nie jest groźny. Gdzie występuje i jak go rozpoznać?
Spis treści:
Jak wygląda gniewosz plamisty?
Gniewosz plamisty (łac. Coronella austriaca) znany też jako żmija miedzianka to mały i najbardziej niepozorny wąż w Polsce. Osiąga długość zaledwie od 60 do 80 cm i średnią masę od 50 do 80 g. Jego ubarwienie waha się od szarego, szarobrązowego, oliwkowozielonego, brązowawego, czerwonobrązowego do gliniastożółtego koloru. Dzięki temu można go uznać za mistrza kamuflażu, bo bardzo dobrze wtapia się w otoczenie.
Po bokach głowy gniewosz plamisty ma ciemnobrązowy pasek, który rozciąga się od nozdrza do kącika ust. Charakterystyczny jest również rysunek w kształcie serca lub korony z tyłu głowy, któremu zawdzięcza swoją naukową nazwę (łac. coronella = mała korona). Ma gładkie łuski, które odróżniają go od żmii zygzakowatej, z którą często jest mylony.
Ponadto gniewosz plamisty ma małe oczy z okrągłymi źrenicami, podczas gdy jadowite żmije mają podłużne źrenice w kształcie szczelin. Porusza się bardzo wolno i cicho, więc nie słychać nawet, jak przesuwa się przez suche podłoże z liści.
Gdzie w Polsce występuje gniewosz plamisty?
W Polsce gniewosza plamistego można spotkać praktycznie w całym kraju z pominięciem północnych i północno-wschodnich krańców. Niewielka liczba stanowisk tego węża znajduje się na Nizinie Mazowieckiej i w Wielkopolsce. Natomiast przypuszcza się, że najliczniejsze siedliska występują:
- w zachodniej części kraju (w dolinie Odry i w Borach Dolnośląskich);
- na Opolszczyźnie;
- w Pieninach;
- na Roztoczu;
- w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.
Gniewosz plamisty jest spotykany głównie na zboczach trawiastych, zrębach, leśnych uprawach, wrzosowiskach i pobrzeżach lasów. Preferuje stanowiska słoneczne. W ciągu dnia, w zależności od pory roku, węże te są aktywne rano i wieczorem (latem) lub w południe (jesienią), aby wygrzać się w promieniach słońca.
Gniewosz na trwałą kryjówkę i schronienie na czas hibernacji często wybiera opustoszałe domostwa, wyrobiska, ruiny, hałdy lub pobocza dróg.
Czy miedzianka jest jadowita i groźna dla człowieka?
Żmija miedzianka w przeciwieństwie do żmii zygzakowatej jest gatunkiem niejadowitym. Nie stanowi zagrożenia dla człowieka. Wbrew swojej nazwie gniewosz plamisty wcale nie jest zawzięty i gniewny. Niesprowokowany nigdy nie zaatakuje pierwszy. W razie niebezpieczeństwa polega bardziej na kamuflażu i ucieczce niż na ataku.
Jedynie, gdy poczuje realne zagrożenie ze strony człowieka, który stanie mu na drodze, będzie podchodzić do samoobrony i ukąsi. Warto zapamiętać, że jedyny jadowity wąż, który naturalnie występuje w Polsce i jest groźny dla człowieka to żmija zygzakowata.
Czym odżywia się gniewosz plamisty?
Dieta gniewosza plamistego składa się głównie z jaszczurek i różnych rodzajów myszy. Ale może też jeść ropuchy grzebiuszki, duże owady i młode ptaki.
Większą zdobycz trzyma w pysku i dusi przez splątanie. Mimo że jest powolny, porusza się niemal bezszelestnie i gibko w zaroślach, co pozwala mu skutecznie zaatakować swoją ofiarę.
Wszyscy mylą gniewosza plamistego ze żmiją zygzakowatą
Osoby, które spotykają żmiję miedziankę, często nie rozpoznają w niej gniewosza plamistego i błędnie zakładają, że to żmija zygzakowata. Łatwo je rozróżnić patrząc im w oczy. Gniewosz ma okrągłe, a nie rozciągnięte pionowo źrenice. Ponadto, w przeciwieństwie do żmii zygzakowatej, ma odsłonięte łuski.
Jego ukąszenie jest całkowicie nieszkodliwe dla ludzi i często pozostawia nie więcej niż kilka zadrapań na skórze.
