Gawron
Gawron (Corvus frugilegus) to ptak z rodziny krukowatych, zamieszkujący Europę, Azję Zachodnią i północną Afrykę. Charakteryzuje się czarnym upierzeniem z białymi plamami na skrzydłach oraz metalicznym połyskiem. Jest inteligentny i społeczny, żyje w stadach, często w miastach. Jego nawoływania są charakterystyczne i łatwe do rozpoznania.
Gawron - najważniejsze informacje
Gawron to synantropijny gatunek występujący na obszarach miejskich kontynentu europejskiego i azjatyckiego. Kiedyś preferował tereny rolnicze i obszary oddalone od człowieka. Z uwagi na niekorzystne zmiany w strukturze upraw gawrony przeniosły się do miast lub na ich obrzeża. Tworzą gniazda na większości dużych drzew występujących w krajobrazie zurbanizowanym, np. w parkach czy na cmentarzach.
Co jedzą gawrony?
Gawrony należą to ptaków gniazdujących kolonijnie. W ciągu dnia poszukują pożywienia w pojedynkę, jednak nocą gromadzą się w miejscach oddalonych od człowieka.
Gawrony żerują prawie wyłącznie na ziemi, zdobywając pokarm na łąkach i polach. W ich diecie występują chrząszcze, dżdżownice, nasiona, resztki żywności i padlina. Czasem zjadają jaja i pisklęta innych ptaków.
Co ciekawe, gawrony często przebywają w towarzystwie kawek, z którymi łączy je podobne podejście do kwestii hierarchii i pozycji społecznej. Dominujący przedstawiciele gatunku nocują na gałęziach położonych wyżej i bliżej środka drzewa, co zapewnia im lepszą ochronę od wiatru i ataków ze strony rywali.
Gawrony mają jeden lęg rocznie. Po połączeniu się w pary gniazdowanie odbywa się stadnie w koronach drzew. Ptaki tworzą konstrukcje składające się z korzeni, gałęzi i patyków zespojonych gliną. Czasem wnętrze gniazda wykładają miękkim materiałem (sierścią, trawą, puchem). Samica po złożeniu od 2 do 5 jaj wysiaduje je przez 16-18 dni. Młodymi opiekuje się matka, która odpowiada za ich ogrzewanie i ochronę. Samiec w tym czasie dba o dostarczanie pokarmu. Potomstwo pozostaje w gnieździe przez 10-11 tygodni. Po 4-5 tygodniach młode potrafią już same latać. Dojrzałość płciową osiągają po 2 latach życia.
Jak wyglądają gawrony?
Wielkością gawrony nieco przypominają wrony. Osiągają długość ciała od 44 do 48 cm, przy czym ich ogon może mieć nawet 18 cm. Rozpiętość skrzydeł tych ptaków mieści się w zakresie od 81 do 100 cm, a ciężar — od 340 do 600 g. Samce gawronów osiągają nieco większe rozmiary niż samice. Ptaki obu płci mają smukłą budowę, a ich upierzenie wyróżnia się lekko fioletowym, metalicznym połyskiem.
Głowa gawronów jest od przodu nieco spłaszczona. Ptaki cechują krótki kark, nieuwydatniona pierś i nieco odstający brzuch. Ich dziób jest nieco zaostrzony i pokryty u nasady białą skórą. Krótkie nogi nie pozwalają gawronom na zbyt szybkie poruszanie się po lądzie. W powietrzu przemieszczają się lotem wymachowym, który zapewnia dość powolny, jednak wytrwały ruch.
Gawrony widzą światło ultrafioletowe, dzięki czemu postrzegają inne osobniki należące do gatunku zupełnie inaczej niż człowiek. Zamiast czerni, dostrzegają mozaikę kolorów, która informuje o płci, wieku i pozycji osobników w hierarchii społecznej.
Czy gawrony są pod ochroną?
Gawrony nie są zagrożone wymarciem, jednak notuje się duży spadek ich liczebności. W latach 2007-2018 wielkość polskiej populacji zmniejszyła się o 41%. Wpływ na to ma wiele czynników, m.in.:
- rozwój i chemizacja rolnictwa, które prowadzą do utraty siedlisk oraz przyczyniają się do zubożenia diety ptaków;
- niechęć społeczeństwa do tych zwierząt, objawiająca się płoszeniem, niszczeniem kolonii, usuwaniem gniazd czy wycinką drzew.
Obecnie coraz więcej mówi się o pozytywnym znaczeniu gawronów dla ekosystemu i o konieczności objęcia tych niezwykle pożytecznych ptaków ochroną.
Czy gawrony odlatują na zimę do ciepłych krajów?
Niektóre gawrony żyjące w Polsce migrują zimą w cieplejsze regiony Europy (na południe i na zachód). „Niedobór” uzupełniają wtedy ptaki przylatujące do nas z północy i ze wschodu. W ten sposób gawrony można obserwować w Polsce przez cały rok.
