Krzyżak ogrodowy. Pająk z krzyżem na odwłoku. Czy jego ugryzienie jest groźne?
Pająk krzyżak występuje w całej Polsce. Spotkamy go w lasach i parkach, na łąkach, a nawet w domach. Jak sama nazwa gatunku wskazuje, krzyżaka ogrodowego (z charakterystycznym krzyżem na odwłoku) spotkamy też często w ogrodach i na działkach. Czy jego ugryzienie jest groźne?
Spis treści:
Gdzie występuje pająk krzyżak ogrodowy?
Pajęczak zwany krzyżakiem ogrodowym (Araneus diadematus) to gatunek, który występuje powszechnie w wielu miejscach na całym świecie. Krzyżaki można spotkać na terenie całej Europy, Bliskiego Wschodu, Turcji, Kaukazu, Rosji, Iranu, Azji Centralnej, Chin i Japonii. Gatunek został także wprowadzony do USA.
Pająk krzyżak w Polsce występuje na terenie całego kraju i jest jednym z najbardziej znanych pająków. Zamieszkuje wszystkie typy lasów, łąki i parki, także gospodarstwa wiejskie, a nawet budynki w miastach. Jak sama nazwa gatunku wskazuje, krzyżaka ogrodowego spotkamy też często w naszych ogrodach i na działkach. Doskonale znają go też grzybiarze czy miłośnicy spacerów po lesie.
Po czym rozpoznać sieci i wygląd pająka krzyżaka?
Wygląd to jedna z najbardziej charakterystycznych cech pająka krzyżaka. Jego charakterystyczna, biała plama w kształcie krzyża na odwłoku sprawia, że trudno go pomylić z innymi pająkami. Jego ubarwienie może być od żółto-brązowego do ciemnobrunatnego.
Co ciekawe, samice krzyżaka ogrodowego są dużo większe niż samce tego pająka. Osobniki żeńskie mają od 1 do 1,8 centymetra długości, zaś męskie - zaledwie 7 milimetrów. Jeśli zatem na naszej drodze spotkamy wyjątkowo dużego, około 2-centymetrowego krzyżaka, z dużą dozą pewności będzie to właśnie samica.
Charakterystyczne są także sieci, które budują pająki krzyżaki. Są one koliste, o regularnym, promienistym układzie nici. Średnica sieci krzyżaków ogrodowych wynosi maksymalnie 0,5 metra, a pająki budują ją zwykle na wysokości 1,5 - 2 metry. To właśnie dlatego nici krzyżaka są doskonale znane grzybiarzom i miłośnikom leśnych spacerów.
Sieci są jednak niezbędne tym pajęczakom, ponieważ to właśnie dzięki nim mogą chwytać swoje ofiary i w ten sposób zdobywać pożywienie. Krzyżaki żywią się najczęściej muchami, motylami, ważkami, chrząszczami, a także osami czy pszczołami. Ciekawy jest też fakt, że pająki te codziennie pożerają swoje sieci, aby na drugi dzień tworzyć nowe nici.
Dlaczego samce krzyżaka uciekają po kopulacji przed samicami
Oprócz wyjątkowego wyglądu pająka krzyżaka, bardzo ciekawy jest też sposób, w jaki rozmnażają się te pająki. Jak już wspomnieliśmy, samce są około dwa razy mniejsze od samic Araneus diadematus. Dlatego podczas okresu godowego muszą być bardzo, bardzo ostrożne.
Podczas okresu rozmnażania samiec krzyżaka ogrodowego wyczuwa nastrój godowy samicy po drganiach tkanych przez nią sieci. Zbliża się bardzo ostrożnie do swojej partnerki i po kopulacji... szybko ucieka. Jest to spowodowane tym, że żeński osobnik, który jest z reguły dwukrotnie większy, może po prostu pożreć pająka po zapłodnieniu.
Samica składa na jesień około 100 jaj i otacza je złocistym oprzędem. Po złożeniu jaj pajęczyca z reguły ginie od mrozu na początku zimy. Na wiosnę - na ogół w maju - wykluwają się młode pająki. Jesienią osiągają wielkość około 4 milimetrów i zimują wśród zeschłych liści lub pod korą drzew.
Czy pająk krzyżak jest jadowity?
Krzyżaki z reguły uciekają przed agresorami, ale gdy nie mają innego wyjścia - mogą zaatakować. Dzieje się tak na przykład gdy przyciśniemy pajęczaka dłonią. Pająki te mają na tyle silne szczękoczułki, że potrafią przegryźć się przez ludzką skórę i ukąsić człowieka.
Na szczęście krzyżak ogrodowy jest niegroźny dla człowieka. W przypadku ukąszenia w skrajnych przypadkach może pojawić się mała opuchlizna i lokalna martwica tkanek w postaci dwóch małych punktów po szczękoczułkach pająka.
Jad nie jest groźny i swym działaniem przypomina użądlenie przez osę. Ukąszenie przez krzyżaka może być groźne tylko gdy jesteśmy uczuleni na jego jad. Najczęściej gryzienie pająka krzyżaka kończy się jedynie bólem oraz obrzmieniem.
Co stosować po ugryzieniu pająka krzyżaka?
Jeśli dojdzie do ugryzienia przez pająka krzyżaka, zazwyczaj nie ma powodu do niepokoju. Wystarczy zdezynfekować ranę, najlepiej preparatem na bazie oktenidyny, wodą utlenioną lub spirytusem.
Aby zmniejszyć obrzęk i odczyn zapalny, warto zastosować żel chłodzący (taki jak po ugryzieniach innych owadów) lub okłady z produktów domowego użytku i domowej apteczki. Gdyby jednak opuchlizna się nie zmniejszała i dolegliwości występują przez dłuższy czas, ugryzienie przez krzyżaka ogrodowego należy skonsultować z lekarzem.
