Gdzie szukać grzybów w lesie? Grzybiarz zdradza największy sekret
Oprac.: Tomasz Wróblewski
Każdej jesieni Polacy pędzą do lasów w poszukiwaniu jadalnych grzybów. Są też osoby, które chętnie wybrałyby się na grzybobranie, ale nie wiedzą lub nie mają dostępu do odpowiednich miejsc, z których mogliby rzeczywiście uzyskać obfite zbiory. Czas poznać sekrety grzybiarzy i dowiedzieć się, gdzie szukać grzybów w lesie.
Czy są już grzyby w lasach?
Sezon na grzyby kojarzony jest głównie z jesienią, chociaż pierwsze gatunki pojawiają się w lasach już w maju. Jednak rzeczywiście prawdziwemu grzybobraniu towarzyszy jesienna aura. Grzyby w lasach najczęściej zaczynają obficiej rosnąć we wrześniu, czemu sprzyjają pogoda: nadal wysokie temperatury, burze i ciepłe deszcze. Mniej więcej od połowy września można zacząć chodzić do lasu w poszukiwaniu grzybów. Sezon na nie trwa zazwyczaj do listopada, a nawet niekiedy do pierwszych przymrozków.
Grzybiarze zaznaczają, że w zależności od tego, jakiego grzyba szukasz, zawsze jest mniej lub bardziej sprzyjający czas na jego znalezienie. Na przykład najlepszy okres na zbieranie borowików przypada na ciepły październik, natomiast po kurki i maślaki można udać się do lasu już w sierpniu i kontynuować poszukiwania we wrześniu i październiku. Sezon na podgrzybki i kanie rozpoczyna się w czerwcu i przy sprzyjających warunkach pogodowych może trwać nawet do listopada. Natomiast po opieńki najlepiej iść do lasu dopiero w październiku.
Gdzie szukać grzybów w lesie?
Marzeniem osób wybierających się na grzyby jest pełny kosz dorodnych okazów. Jednak entuzjazm szybko opada, kiedy po wejściu do lasu okazuje się, że nie ma nawet jednego małego grzybka. Grzybiarz zdradza, że ogólnie przed grzybobraniem warto jest poczekać na mocny deszcz lub kilka dni drobnego deszczu, a potem jeden lub dwa dni słońca i do tego ciepłe noce. Wtedy wzrasta prawdopodobieństwo, że twoje grzybowe polowanie będzie udane. Szansa na sukces jest jeszcze większa, jeśli trafisz na obszary, na których występuje grzybnia.
Według doświadczonych grzybiarzy najlepsze lasy na zbieranie grzybów w Polsce znajdują się:
- na pograniczu województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego;
- w województwie świętokrzyskim i małopolskim;
- w województwie lubelskim;
- w Wielkopolsce.
Wokół miejsca twojego zamieszkania są lasy, ale nadal zastanawiasz się, gdzie szukać grzybów? Grzybiarskich zdobyczy najlepiej poszukać w lasach, gdzie rosną dęby, buki lub świerki. Według lokalnych grzybiarzy mogą to być lasy typowo liściaste, iglaste lub mieszane. Ważne jest wilgotne poszycie, ale wiele zależy też od tego, jakich grzybów szukasz.
Po borowiki i prawdziwki najlepiej udać się do lasu, gdzie rosną świerki i sosny. Mogą też występować w lasach liściastych, gdzie królują dęby.
Koźlarze to grzyby, które preferują stanowiska pod leszczynami, brzozami, topolami, grabami i niekiedy sosnami oraz modrzewiami.
Podgrzybków wypatruj głównie w lasach iglastych, zwłaszcza pod świerkami i sosnami.
Po kurki można udać się zarówno do lasu liściastego, gdzie rosną buki, dęby lub brzozy, jak i iglastego z sosnami i świerkami.
Jeśli masz ochotę na kanie, szukaj ich w okolicach buków.
Maślaki rosną w trawach lub w lasach liściastych i mieszanych.
Rydze można znaleźć w pobliżu sosen i świerków oraz w dobrze nasłonecznionych miejscach w lesie.
Trzeba pamiętać, że nie można zbierać grzybów, które rosną na obszarach chronionych, takich jak rezerwaty przyrody lub parki narodowe oraz oznaczonych zakazem wstępu na terenach prywatnych.
Jak rozpoznać grzyby jadalne?
Doświadczeni grzybiarze apelują, by zbierać tylko grzyby, które się zna. Nigdy nie próbuj sięgać po takie bez całkowitej pewności co do gatunku, bez konsultacji ze specjalistą i identyfikacji rodzaju zebranego grzyba. Jeśli masz wątpliwości, nie ryzykuj. Lepiej nie zabieraj do domu nieznanych okazów, bo nie warto narażać swojego zdrowia.
Jak więc rozpoznać grzyby jadalne? Na pewno nie sugeruj się tym, że każdy grzyb jadalny ma pod spodem „gąbkę”, a niejadalny „rurki”. Oczywiście tych pierwszych jest więcej, ale na przykład kurki lub pieczarki również mają „rurkowy” spód, a są jadalne. Nie patrz też tylko na kolor i błędne przekonanie, że wszystkie grzyby jadalne mają ciemnobrązowy lub żółtawy odcień. Są także trujące w tych kolorach, a jadalne mogą być również na przykład żółte – tak jak maślaki. Nie sugeruj się też smakiem grzybów i próbowaniem surowych, czy pieką w język lub są gorzkie. Takie postępowanie może skończyć się tragicznie.
By rozpoznać grzyby jadalne, zbieraj jedynie w pełni rozwinięte osobniki. Zbyt młode, niezbyt dobrze wykształcone owocniki mogą wprowadzić w błąd. Poza tym zawsze, kiedy masz wątpliwości, sięgnij po atlas grzybów i porównaj swój zbiór z opisem i zdjęciami gatunków przedstawionych w książce.
Jeśli pomimo sprawdzenia masz wątpliwości co do jakości zbioru, skonsultuj się ze specjalistą, który oceni, czy jest to grzyb jadalny, czy nie. Najlepiej zanieść wątpliwe okazy do oceny grzyboznawców pracujących w Stacjach Sanepidu (Powiatowych lub Wojewódzkich Stacjach Sanitarno-Epidemiologicznych) lub w punktach skupu.
Wykręcać czy wycinać grzyby?
Do udanego grzybobrania potrzebna jest nie tylko znajomość gatunków grzybów oraz miejsc, w których rosną. Warto znać również zasady prawidłowych zbiorów. Najczęstszy dylemat wśród początkujących grzybiarzy dotyczy tego, czy grzyby należy wykręcać, czy lepiej wycinać. Tak naprawdę dla samych grzybów nie ma znaczenia sposób ich wyciągana z ziemi. Najważniejsze jest niezniszczenie grzybni.
Przede wszystkim nie należy pozostawiać odkrytego miejsca po wyciętym lub wykręconym grzybie. Trzeba przykryć je ściółką, by grzybnia nie wyschła i za jakiś czas mogły z niej wyrosnąć nowe okazy. Wobec tego można zarówno wykręcać, jak i wycinać grzyby, przy czym warto pamiętać, że łatwiej jest ustalić gatunek wykręconego osobnika.
Grzybiarze nie zalecają także zbierania wszystkich znalezionych grzybów. Młodziutkie, jeszcze dobrze niewykształcone okazy lepiej zostawić, aby mogły dojrzeć, a starych nie wyrywać, bo będą rozprzestrzeniać zarodniki.
Do zbierania grzybów najlepszy jest wiklinowy kosz lub podobny pojemnik – taki, który ma otwarte przestrzenie i przepuszcza powietrze. Nie może to być foliowa reklamówka, ponieważ w takim opakowaniu świeże grzyby nabierają toksycznych właściwości.
Jeśli chcesz mieć mniej pracy przy oczyszczaniu grzybów w domu, grzybiarz radzi, by jak najbardziej oczyścić je już przed włożeniem do koszyka. Możesz to zrobić za pomocą małej szczoteczki do rąk lub do zębów, a nawet za pomocą scyzoryka, dzięki którym usuniesz z grzybów pozostałości ściółki, brudu i ziemi.
Pamiętaj, że grzybobranie to świetna, relaksująca przygoda, ale trzeba zachować ostrożność. Wiele rosnących w lesie grzybów jest trujących. Trzeba być bardzo uważnym, aby odróżnić grzyby jadalne od podobnych, ale niejadalnych. Niektóre gatunki trujących “sobowtórów” rosną obok jadalnych grzybów w tym samym środowisku, np. muchomor sromotnikowy przypomina kanię, a mleczaj wełnianka – rydze. Jeśli nie masz pewności, lepiej nie zbieraj wątpliwych okazów.