System kaucyjny w Polsce to nadal morze niewiadomych
Cały czas nie znamy szczegółów na temat tego, jak dokładnie ma funkcjonować w Polsce system kaucyjny za opakowania z tworzyw sztucznych i szklane butelki. Fragmentaryczność przedstawionych rozwiązań może spowodować, że rozwiązanie będzie mało efektywne.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiada, że w 2024 r. w każdym większym sklepie powinny już stać automaty do recyklingu (recyklomaty). Będą one przeznaczone do przyjmowania, zgniatania i liczenia pustych opakowań. Jest jednak sporo niewiadomych w kwestii tego, jak system ma działać: kto za opakowania nie zapłaci, ile ich będzie, jak wysoka będzie kaucja i jakie produkty będą nim objęte. System ma kosztować kilka miliardów złotych.
Dziennik Gazeta Prawna ocenia, że system kaucyjny może się okazać rozwiązaniem fragmentarycznym, a jego efektywność we wzmocnieniu gospodarki odpadami będzie co najwyżej umiarkowana. Może się też niestety okazać, że system kaucyjny będzie "dysfunkcyjny" i "iluzoryczny". Ten scenariusz może się zrealizować szczególnie na wsiach, gdzie sklepy nie będą musiały rozliczać kaucji i przyjmować opakowań.
Na systemie kaucyjnym mogą stracić też sortownie odpadów, które utracą część wpływów ze sprzedaży surowców wtórnych. Do dziur budżetowych będą musiały dopłacić gminy, co może się skończyć kolejnymi podwyżkami opłat za śmieci dla mieszkańców.
Mimo że resort klimatu i środowiska od lat planuje system kaucyjny w Polsce, to jego wprowadzenie opóźni się prawdopodobnie do 2024 r. Według ministerstwa przepisy ustanawiające system wejdą w życie najszybciej w 2022 r.
Zanim jednak system kaucyjny ruszy na dobre, potrzeba będzie nawet 2 lat okresu przygotowawczego na utworzenie wszystkich potrzebnych rozwiązań. Już teraz wiemy jednak, że z systemu będą wyłączone np. puszki aluminiowe. Mimo postulatów organizacji branżowych kaucje obejmą tylko butelki na napoje do 3 litrów z PET oraz butelki ze szkła do 1,5 litra.
Innym kontrowersyjnym rozwiązaniem jest ograniczenie systemu przyjmowania opakowań tylko w sklepach o większej powierzchni. Małe sklepy będą zobowiązane pobrać kaucję, jednak ze względu na swoją powierzchnię nie będą zobowiązane do odbierania pustych opakowań od konsumentów.
Nie są znane także konkretne stawki kaucji za opakowania. Wiadomo jednak, że nie będzie do niej doliczany podatek VAT.
