Rower i natura nie zawsze idą w parze. Gdzie nie wjedziemy na dwóch kołach?

Poznawanie przyrody z perspektywy roweru to doskonały pomysł. Łączy w sobie aktywność fizyczną, jest ekologiczną metodą spędzania wolnego czasu i edukuje. W trakcie pokonywania tras i na postojach można zobaczyć wiele ciekawych i zachwycających zjawisk, które na co dzień dzieją się w naturze. 

Na rowerze możemy też pobawić się w przyrodników. To dobra okazja, żeby zwrócić uwagę na zmiany zachodzące w środowisku ze względu na zmiany klimatyczne, jak również dewastacje będące działalnością człowieka. Chcąc podróżować z naturą, należy jednak pamiętać, że na trasach poza ruchliwymi drogami nadal obowiązują przepisy o ruchu kołowym. Po pierwsze koniecznie trzeba sprawdzić stan techniczny pojazdu. 

Nie tylko sprawne hamulce i napompowane koła to wymagania do zrealizowania. Zadbajmy o pełne funkcjonowanie oświetlenia roweru, dzwonek lub inny generator o nieprzeraźliwym dźwięku oraz o kasku dla własnego bezpieczeństwa. Te nakazy obowiązują wszystkich i wszędzie, bez względu na rodzaj dróg jakimi będziemy się poruszali, nie tylko na łonie natury. 

Nie usprawiedliwia nas poruszanie się rowerem bez świateł na leśnych trasach rowerowych. W takich miejscach również możemy zostać zatrzymani i ukarani stosownym mandatem. Pamiętajmy również o najmłodszych, jeśli towarzyszą nam w podróży. Przyroda zapewnia nam relaks ale potrafi nas zaskoczyć. Pojawianie się jelenia lub dzika na trasie rowerowej jest bardzo emocjonujące, w szczególności dla dzieci.

Trasy rowerowe bez względu na lokalizację, mają swoje regulaminy. Można je podzielić na ogólne i szczegółowe ze względu na sposób użytkowania. Wszędzie jednak obowiązuje podstawowy zasady. 

Do najważniejszych i najczęściej spotykanych należą: 

• konieczność dbania o przyrodę,
• zachowywanie stosownej ciszy, 
• niewyrzucanie śmieci w miejscach niedozwolonych,
• zakaz utrzymywania otwartego ognia w miejscach innych niż wyznaczonych przez administratora trasy. 

Podróżując po terenach objętych przepisami ustawy o ochronie przyrody, np. po rezerwatach czy parkach narodowych, przed wjazdem na ich obszar trzeba zapoznać się z regulaminem tego obszaru. Znajdziemy tam m.in. informacje o godzinach, w których możemy poruszać się rowerem, dostępności w czasie roku, zakazach wjazdu w dane rejony, jak również o możliwych zagrożeniach i niebezpieczeństwach. Niektóre szlaki mogą być zamknięte dla rowerzystów.

W Białowieskim Parku Narodowym na trasie możemy spotkać żubry, w Narwiańskim - łosie, a na obszarach górskich i na podgórzu istnieje ryzyko osunięć skalnych. W takich sytuacjach brawura i pewność siebie nie są dobrymi doradcami. Trzeba zachować spokój, opanowanie i działać zdroworozsądkowo. 

Koniecznie należy przestrzegać szczegółowych wytycznych dotyczących ochrony przyrody obszaru, na terenie którego się znajdujemy. Pamiętajmy, że w parkach narodowych wszystkie elementy przyrody podlegają ochronie. Niedopuszczalne jest płoszenie zwierząt, zrywanie roślin i zarobkowe fotografowanie. 

Zdjęcie z wycieczki umieszczone w mediach społecznościowych nie jest zabronione. Za to robienie zdjęć i ich sprzedaż bez zezwolenia podlega karze. I na upomnieniu może się nie skończyć. To może słono kosztować. Nawet do 5 tys. złotych.

Przed rozpoczęciem wyprawy rowerem sprawdźmy, czy dana trasa nie wymaga opłat. O ile podmiejskie szlaki rowerowe na terenie Lasów Państwowych, na ogół pozbawione są tej konieczności, o tyle już w parkach krajobrazowych lub narodowych musimy zapłacić za tego rodzaju rekreację. 

Opłaty na szczęście nie są zbyt wysokie. Koszt jednorazowego lub jednodniowego korzystania z wyznaczonej drogi waha się w przedziale od 5 do 10 zł dla osoby dorosłej. W większości przypadków koszty związane z podróżowaniem dzieci, uczniów lub osób niepełnosprawnych są niższe i wynoszą 50 proc. ceny podstawowej. Bywa również, że są bezpłatne. 

Warto wspomnieć, że koszty związane z rowerową aktywnością sportową, np. jazda ekstremalna lub wielodniową na terenie danego obszaru może wymagać uzyskania stosowanego zezwolenia, a jej koszty są wyższe. 

Ekonomia podróży rowerem na terenach przyrodniczych związana bywa z dodatkowymi kosztami ponoszącymi np. za korzystanie z toalet, pól biwakowych lub miejsc, w których można rozpalić ognisko lub grilla. Jednostkowe koszty ustalane są indywidualnie dla danego obszaru lub trasy. W przypadku toalet średnio wynoszą od 2 do 5 zł, pól biwakowych - od 10 zł wzwyż, podobnie jak za rozpalenie ogniska.

Trasy rowerowe pośród lasów lub łąk nie są tylko trasami dla rowerzystów lub pieszych. Są stałymi elementami, z których korzystają zwierzęta przez całą dobę i cały dzień.

Badania potwierdziły, że duże ssaki, takie jak: jelenie, dziki lub lisy traktują tego rodzaju infrastrukturę jako miejsca widokowe lub postojowe. Dla jeleni w okresie rykowiska stanowią pole walki o terytorium, a dla lochy z młodymi dzikami bywają dogodnym miejscem odpoczynku. 

Zauważono również, że lisy dość często przebywają przy trasach rowerowych w okresie migracji płazów i w okresie rozrodczym małych gryzoni. Rozjechana żaba lub myszą są łatwym łupem dla tego drapieżnika. Z tego też powodu podróżując rowerem koniecznie należy zachowywać ostrożność i unikać wszelkiej konfrontacji ze zwierzętami. 

Nierozsądne zachowania takie jak próba przepłoszenia, agresja, rzucanie kamieniami może wzbudzić w zwierzętach konieczność obrony. A tego rodzaju konflikty bywają bardzo niebezpieczne dla rowerzystów.

Korzystając z tras rowerowych zlokalizowanych na terenach przyrodniczych, warto patrzeć pod koła. Małe zwierzęta takie jak: ślimaki, owady naziemne lub płazy nie są w stanie szybko uciekać przed kołami rowerów. W ciągu jednego dnia, w czasie lata, na jednej trasie giną dziesiątki tych organizmów.

I dbajmy o porządek. Nie wyrzucajmy pustych opakowań po napojach i innych produktach spożywczych w miejscach do tego niewyznaczonych. Jedna butelka z pozostałościami słodkiego napoju wyrzucona do rowu lub w krzewy jest miejscem śmierci drobnych zwierząt. Śmieci zabierajmy ze sobą, nie pozostawiajmy ich w naturze.

Właściciele terenów, przez które przebiegają trasy rowerowe, coraz częściej w celu zapewnienia bezpieczeństwa montują różnego rodzaju urządzenia służące rejestracji obrazu i dźwięku. Warto o tym pamiętać, bo samowolne zachowanie może zostać uwiecznione i stanowić podstawę do wszczęcia postępowania cywilno-karnego. 

Tym samym organy dysponują dowodami o nieprzestrzeganiu regulaminu trasy, który obowiązuje użytkowników. Systemy monitorowania służą również do szybkiego reagowania w sytuacjach nagłych i kryzysowych. Stanowią element systemu przeciwpożarowego. A w suchym lesie nawet jeden niedopałek papierosa bywa przyczyną wielkiej klęski hektarów cennych ekologicznie terenów.

Podróżując rowerem w naturze, nie zapominajmy również o odpowiedniej ilości wody do picia i o kremie z filtrem przeciwsłonecznym. Odwodnienie lub przegrzanie organizmu są groźne, tym bardziej jeśli do najbliższego punktu medycznego będziemy mieli daleko.