Zamykane zabytki i woda rozdawana turystom. Upał wykańcza Europę
Południową część Europy nawiedzają fale upałów. W Grecji zamykane są zabytki, Włochy szykują się na rekordowe temperatury. Dlaczego jest tak gorąco i kiedy się ochłodzi?
Zamykane zabytki i woda rozdawana turystom. To rzeczywistość w Grecji, gdzie temperatura sięgnęła 39 stopni Celsjusza, a w niektórych miejscach 44 stopni Celsjusza. Ateński Akropol, największa atrakcja Grecji, został zamknięty w najgorętsze godziny między 12:00 a 17:00. Rozlokował się tam również Czerwony Krzyż, aby rozdawać butelki z wodą i w ten sposób pomagać odwiedzającym. Ustawiono też schronienia, gdzie można było odpocząć przed palącym słońcem.
Równie gorąco jest we Włoszech, gdzie przewiduje się wystąpienie upałów od 40 stopni Celsjusza do 45 stopni Celsjusza. Jest nawet szansa na pobicie obecnego europejskiego rekordu temperatury wynoszącego 48,8 stopnia Celsjusza, ustanowionego na Sycylii w 2021 roku.
Wysokie wartości temperatury obserwowane były również we Francji, Hiszpanii czy Polsce. Komplikują one plany podróży do popularnych miejsc, ale są też niezwykle niebezpieczne. Fala upałów, która nawiedziła Europę w 2003 roku, pochłonęła życie ponad 70 tysięcy osób. W 2022 roku zginęło prawie 62 tysięcy osób.
Skąd te fale upałów, czy to zmiana klimat?
Za wysokie wartości temperatury, które obecnie obserwujemy, odpowiada wyż Cerber, nazwany na cześć trzygłowego psa, który strzeże bram podziemnego świata w mitologii greckiej. To normalne zjawisko meteorologiczne, gdzie opadające powietrze z górnych warstw atmosfery sprzyja stabilnej suchej pogodzie z ograniczoną ilością chmur i słabym wiatrem.
Wyże mają tendencję do znacznie wolniejszego przemieszczania się niż układy niżowe, więc mogą utrzymywać się przez kilka dni, a nawet tygodni, a często są zjawiskami trwałymi lub półtrwałymi nad danym obszarem. Przykładem jest Sahara - powietrze unoszące się nad równikiem przemieszcza się w wyższych warstwach atmosfery i opada nad obszarem zwrotnikowym (na obu półkulach). Suche powietrze opada, nagrzewając się o 1 stopień Celsjusza na 100 metrów, dodatkowo podgrzewając ten region. Następnie powietrze to przemieszcza się ponownie w kierunku równika, tworząc układ stałych wiatrów zwanych pasatami.
Mimo dłuższego okresu przebywania nad Europą Cerber w końcu przemieści się dalej lub osłabnie, a upały nieco się zmniejszą. Według Włoskiego Towarzystwa Meteorologicznego upały mogą się jeszcze utrzymywać mniej więcej do końca lipca.
Pojedyncze zjawisko trudno przypisać zmianom klimatu. Jednak wraz ze wzrostem temperatur obserwujemy zmiany wzorców cyrkulacji atmosferycznej, które mogą prowadzić do częstszych występowania ekstremalnych temperatur i susz w Europie. Dane (m.in. Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu) pokazują wzrost częstotliwości i skali ekstremalnych zjawisk pogodowych od lat 50. XX wieku.
