2 miliardy lat temu plankton pomógł stworzyć góry na Ziemi

Podczas gdy powstawanie gór jest zwykle kojarzone z kolizją płyt tektonicznych, które powodują wyrzucanie ogromnych płyt skalnych w górę,  badania wykazały, że proces ten został wywołany przez obfitość składników odżywczych w oceanach 2 miliardy lat temu, co spowodowało eksplozję życia planktonicznego.

Góry są nie tylko pięknym tłem dla rekreacji, ale mają zasadnicze znaczenie dla sposobu funkcjonowania świata, poprzez ich wpływ na pogodę, klimat, dystrybucję słodkiej wody i erozję skał w celu stworzenia gleby nadającej się do uprawy.Zanim pojawiły się góry, ruchy płyt, które zmieniają rozmieszczenie oceanów i kontynentów, miały miejsce tylko na ograniczoną skalę. Jednak ruchy tych płyt są niezbędne do tworzenia gór. Ciśnienie jednej płyty napierającej na drugą - zazwyczaj płyta oceaniczna uderza w płytę kontynentalną - powoduje, że płyty skał oceanicznych odrywają się i układają jedna na drugiej, ponieważ są popychane od tyłu.

Przez miliony lat stosy skał narastają, tworząc góry, tak jak Himalaje zostały zbudowane ze skał oceanicznych pomiędzy Indiami a Eurazją, popychanymi na północ, aż ocean zniknął, a jego szczątki zostały wysoko wypiętrzone.Wiemy, że góry te pochodzą z oceanu, dzięki skamielinom morskim znalezionym na płaskowyżu tybetańskim, tysiące metrów nad poziomem morza. Ale spiętrzenie ogromnych płyt skalnych na taką skalę wymaga pewnego "smaru", w przeciwnym razie tarcie zatrzymałoby je. Tym smarem był węgiel, który stał się częścią skały oceanicznej, gdy martwy plankton opadł na dno oceanu i został pogrzebany.Plankton żyje w oceanach od ponad 3 miliardów lat, ale 2 miliardy lat temu ich liczba eksplodowała, gdy do wody dostały się obfite ilości składników odżywczych. W tym czasie życie nie było bardziej złożone niż ich pojedyncze komórki. Ale komórki stały się znacznie większe i zawierały więcej węgla.

Kiedy umarły, szybko zatonęły i zostały pogrzebane w mule, który stworzył skałę z niespotykanymi ilościami węgla, który później został przekształcony w grafit pod wpływem ciepła i ciśnienia. Grafit jest doskonałym smarem. Zawiasy, koła zębate, a nawet zamki błyskawiczne łatwiej poruszają się dzięki grafitowi - podobnie jak skały.Obfite zasoby grafitu, które nagromadziły się pod dnem oceanu, miały ogromny wpływ na budowę gór. Choć od dawna wiadomo, że procesy tektoniczne wymagały tego rodzaju substancji, nowe badania pokazują, że to właśnie obfitość węgla w oceanie odegrała kluczową rolę w pogrubieniu skorupy ziemskiej, która zbudowała łańcuchy górskie.

Od tamtego czasu proces ten trwa nadal, a inne substancje, takie jak sól, również odegrały w nim swoją rolę, ale złoża grafitu sprzed 2 miliardów lat były szczególnie śliskie, a niektóre z nich uczestniczyły w tworzeniu gór więcej niż raz.W badaniu naukowcy przyjrzeli się 20 przypadkom tworzenia się gór na całym świecie z tego okresu, od Australii po Chiny, od Ameryki Południowej po Arktykę i północno-zachodnią Szkocję. W każdym z 20 badanych starożytnych łańcuchów górskich odnotowano wyjątkowe ilości grafitu. W wielu przypadkach grafit jest na tyle obfity, że był wydobywany jako surowiec.Grafit jest obecnie pożądanym towarem, ponieważ jest on potrzebny w bateriach, które są centralnym elementem zielonej technologii (w baterii litowo-jonowej potrzeba znacznie więcej grafitu niż litu). Wiele z największych złóż grafitu na świecie powstało około 2 miliardów lat temu. Grafit, który pomógł nam stworzyć góry, może ponownie okazać się kluczowy dla naszej planety i odegrać kluczową rolę w jej zachowaniu dla przyszłych pokoleń.Bez węgla pochodzącego z niezliczonych komórek planktonu, rozmieszczenie płyt tektonicznych mogłoby ewoluować w zupełnie inny sposób, a my nie mielibyśmy gór w takim stanie, w jakim mamy obecnie.

_{Dołącz do ZIELONA INTERIA także na Facebooku}