Zimni Ogrodnicy i Zimna Zośka – skąd bierze się majowe załamanie pogody? Czy czekają nas przymrozki?
Niemal co roku w połowie maja notuje się znaczny spadek temperatury, a niekiedy nawet przymrozki. Te kilka dni ochłodzenia nosi miano Zimnych Ogrodników oraz Zimnej Zośki. Skąd wzięły się te nazwy? Kiedy wypada Zimna Zośka 2022? Czy powinniśmy przygotować się na zmianę pogody?
Maj zazwyczaj jest pierwszym miesiącem roku, w którym następuje spore ocieplenie. Temperatury w ciągu dnia często pokazują powyżej 20 stopni Celsjusza, natomiast w nocy utrzymują się na poziomie kilku kresek powyżej 0. W połowie miesiąca następuje jednak wyraźne ochłodzenie - to właśnie te kilka dni wyróżniających się mniej przychylną aurą nosi miano Zimnych Ogrodników oraz Zimnej Zośki.
Spis treści:
Zimna Zośka i ogrodnicy - skąd wzięło się to określenie?
Zapoczątkowane w 1881 r. badania, prowadzone przez Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego wykazały cykliczne występowanie na terenie Europy Środkowej charakterystycznego zjawiska klimatycznego. Utrzymujący się w tym okresie wyż baryczny na kilka dni zostaje zastąpiony niżem, niosącym ze sobą polarne powietrze. Prowadzi to do nagłego ochłodzenia - amplituda temperatury w ciągu dwóch kolejnych dni może wynieść powyżej 10 stopni Celsjusza.
Prowadzone przez 100 lat badania pokazały, że aż 95 razy zanotowano wyraźne ochłodzenie, a nawet przymrozki pomiędzy 1 a 25 maja, najczęściej wypadało ono natomiast między 10 a 17 dniem tego miesiąca. W oparciu o te obserwacje określone zostało zjawisko Zimnych Ogrodników. Każdy z nich otrzymał imię patrona danego dnia:
- św. Pankracy - 12 maja
- św. Serwacy - 13 maja
- św. Bonifacy - 14 maja
15 maja przypada natomiast Zimna Zośka, kończąca wiosenny okres chłodu.
Zimni Ogrodnicy i Zimna Zośka - przysłowia i porzekadła
Zjawisko to jest mocno zakorzenione w kulturze ludowej - na przestrzeni lat powstało wiele odniesień do tych kilku dni. Oto najpopularniejsze przysłowia na Zimnych Ogrodników:
"Jak się rozsierdzi Serwacy, to wszystko zmrozi i przeinaczy",
"Przed Pankracym nie ma lata, po Bonifacym mróz ulata",
"Pankracy, Serwacy i Bonifacy to wielcy dziwacy, a każdy zimnem raczy"
"Pankracy, Serwacy i Bonifacy chłodem się znaczą i zwykle płaczą"
oraz nawiązujące do Zimnej Zośki, kończącej wiosenne chłody:
,,Święta Zofija kłosy rozwija"
Co ciekawe, podobne określenie dla majowego załamania pogody funkcjonują również w innych krajach Europy Środkowej. W Niemczech jest to Eisheiligen (czyli Lodowi Święci) przypadający na 11-15 maja, w Holandii Ijsheiligen, natomiast we Francji Saints de glace.
Zimna Zośka a prace w ogrodzie
To kilkudniowe ochłodzenie jest szczególnie ważne dla działkowiczów oraz ogrodników. Zwykle dokładnie śledzą oni prognozy pogody, by przekonać się, czy mogą wystąpić przymrozki zagrażające młodym sadzonkom.
Część z nich decyduje się na przesunięcie terminu wysiewu czy sadzenia roślin oraz prac pielęgnacyjnych, takich jak przycinanie nowych pędów właśnie na drugą połowę maja.
Pogoda na Zimną Zośkę 2022 - czy będą przymrozki?
Aktualne prognozy pokazują, że tegoroczna Zimna Zośka będzie raczej łagodna. W przeciwieństwie do poprzedniego roku nie powinniśmy się spodziewać drastycznego ochłodzenia, synoptycy nie prognozują także przymrozków.
Najwyższej temperatury możemy się spodziewać w dniu Świętego Pankracego, czyli 12 maja 2022. W większości rejonów Polski przekroczy ona 25 stopni Celsjusza. W kolejnych dniach również prognozowana jest ciepła aura, mogą jednak pojawić się przelotne opady deszczu oraz burze.
Czytaj również:
Zobacz także:
