Barszcz Sosnowskiego
Barszcz Sosnowskiego to trująca roślina, która stanowi duże zagrożenie w Polsce. Trzeba na nią uważać szczególnie latem, bo to właśnie wtedy barszcz jest najbardziej niebezpieczny.
Barszcz Sosnowskiego - najważniejsze informacje
Barszcz Sosnowskiego — występowanie i środowisko
Barszcz Sosnowskiego pochodzi ze wschodniej i centralnej części gór Kaukazu. Porastał też Zakaukazie i północną Turcję. W XX wieku był ceniony w ZSRR jako roślina pastewna.
Rozpowszechniano go w państwach bloku wschodniego, a nawet włączano do kolekcji ogrodów botanicznych. Do Polski sprowadzono go w latach 50. XX wieku. Szybko okazało się, że doskonale czuje się w polskim i umiarkowanym klimacie – zaczął szybko się rozprzestrzeniać. Po latach uznano go za roślinę inwazyjną. Dziś występuje w całej Polsce, a szczególnie często rośnie w dolinach rzecznych Podhala.
Barszcz Sosnowskiego pojawia się na polach, na brzegach rzek i jezior oraz przy drogach. Można go spotkać również w parkach, ogrodach i lasach. Występuje we wschodniej Europie, a na zachodzie jego zasięg kończy się w Niemczech i Danii. W innych krajach Starego Kontynentu rosną pokrewne gatunki barszczu Sosnowskiego – np. barszcz Mantegazziego. To roślina, która może przetrwać w najtrudniejszych warunkach. Najstarsze okazy są odporne na mróz sięgający do -40 °C.
Barszcz Sosnowskiego — morfologia i anatomia
Barszcz Sosnowskiego ma wysokość od 1 do 4 m oraz:
- głęboko i podłużnie bruzdowaną łodygę – ma ona od 3 do 6 powieźli. Jej średnica wynosi do 10 cm. Łodyga barszczu Sosnowskiego jest wewnątrz pusta, a na zewnątrz niekiedy porastają ją małe włoski. W dolnej części ma purpurowe plamki, natomiast na górze jest zielona;
- korzeń palowy składający się z głównej odnogi i małych korzeni bocznych. Rośnie do aż 200 cm w głąb ziemi. Jego największa i najbardziej masywna części znajduje się 30 cm pod powierzchnią gruntu;
- skrętoległe liście o średnicy do 150 cm. Mają krótkie, zaokrąglone ząbki;
- kwiaty zebrane w gęsty i duży baldach, którego średnica sięga do 50 cm;
- owoce w postaci owalnej rozłupni. Mają one długość od 8 do 10 mm i składają się z dwóch części – niełupek. W każdej z nich znajduje się jedno nasiono. Owoce barszczu Sosnowskiego są początkowo owłosione, a z czasem zyskują oliwkowy odcień.
Pytania o barszcz Sosnowskiego
- Czy barszcz Sosnowskiego jest groźny dla ludzi?
Tak! W wydzielinie włosków gruczołowych oraz w sokach rośliny znajdują się furanokumaryny. Pod wpływem promieniowania UVA i UVB wiążą się one z DNA ludzkiej skóry. Wywołują wtedy odczyn fototoksyczny oraz oparzenia I i II stopnia. Furanokumaryny mają też właściwości kancerogenne i mogą powodować uszkodzenia płodu.
- Czy są ofiary śmiertelne kontaktu z barszczem Sosnowskiego?
Tak. W 2015 roku na skutek poparzeń ciała wywołanych rośliną zmarła 67-letnia kobieta.
- Czy barszcz Sosnowskiego można usunąć?
Tak – metodami mechanicznymi i chemicznymi. Roślinę wykopuje się lub wycina na wysokości korzenia tuż poniżej poziomu gruntu. Do jej usuwania stosuje się też herbicydy.
- Czy można spotkać barszcz Sosnowskiego w mieście?
Istnieje taka możliwość. Może on rosnąć na terenach, na których kiedyś go uprawiano – jako roślinę ozdobną lub na paszę.
- Co zrobić w przypadku bezpośredniego kontaktu z barszczem Sosnowskiego?
Skórę należy obficie przemyć zimną wodą i chronić ją przed słońcem przez minimum 48 h.
- Z czym można pomylić barszcz Sosnowskiego?
Ta roślina jest podobna do kopru i arcydzięgla.
- Jak kiedyś wykorzystywano barszcz Sosnowskiego?
Był on wyskrobywany jako pokarm dla zwierząt oraz jako roślina miododajna. Pszczelarze chętnie rozsiewali ją wokół pasiek.
