Nie tylko barszcz Sosnowskiego. Najbardziej inwazyjne rośliny w Polsce

Gatunki inwazyjne w Polsce to nie tylko zwierzęta, ale też rośliny. Zostały wprowadzone do ekosystemu umyślnie lub przypadkiem, a teraz spędzają sen z powiek rolnikom, zarządcom zieleni i w zasadzie każdemu, kto ma jakąkolwiek działkę. Jedną z najbardziej inwazyjnych roślin w naszym kraju jest barszcz Sosnowskiego. Ale nie tylko on.

Barszcz Sosnowskiego to jedna z najgroźniejszych roślin inwazyjnych.
Barszcz Sosnowskiego to jedna z najgroźniejszych roślin inwazyjnych. Grazyna Myslinska / FORUMAgencja FORUM

Barszcz Sosnowskiego grozi oparzeniami. Jak wygląda?

Gdy pomyślimy o roślinach inwazyjnych, w pierwszej kolejności przyjdzie nam zapewne do głowy barszcz Sosnowskiego. I słusznie, bo toksyczne właściwości tej rośliny grożą poważnymi oparzeniami. Dlatego ważne jest, aby szerzyć wiedzę na temat szkodliwości barszczu Sosnowskiego.

Barszcz Sosnowskiego trafił do Polski ze Związku Radzieckiego i naturalnie występuje głównie na Kaukazie. Z tego powodu przylgnęła do tej rośliny nazwa "zemsta Stalina", bo sprowadzono ją w głąb kraju zaraz przed jego śmiercią. W latach 50. i 60. XX wieku w Polsce badano właściwości barszczu Sosnowskiego, w tym pod kątem przydatności w rolnictwie. Z badań jednak nic nie wyszło, a uprawy pozostawiono na pastwę losu.

Barszcz Sosnowskiego od tamtego czasu rozprzestrzenił się praktycznie po całej Polsce i obecnie jest uznawany za jeden z najbardziej niebezpiecznych gatunków inwazyjnych w naszym kraju. 

Charakteryzuje go duża wysokość (nawet do 4 metrów) i chude łodygi zakończone baldachami. Pamiętajmy: barszczu Sosnowskiego nie wolno dotykaćGrozi to oparzeniami, których skutki utrzymują się nawet miesiącami. 

Usuwaniem rośliny zajmują się wyspecjalizowani pracownicy zakładów utrzymania zieleni.

Barszczu Sosnowskiego nie wolno dotykać. Grozi to dotkliwymi oparzeniami.Andrzej SidorAgencja FORUM

Jak zwalczyć rdestowiec ostrokończysty?

Rdestowiec ostrokończysty to kolejna, po barszczu Sosnowskiego, roślina, która może imponować wysokością. Osiąga niebagatelne 3 metry i wyglądem przypomina krzew. Do Europy trafił w XIX wieku z Azji. Jest to roślina bardzo ekspansywna, która potrafi obficie wyrastać nawet w wyjątkowo niesprzyjających warunkach takich jak gleby wulkaniczne czy gleby skażone metalami ciężkimi.

Mimo że rdestowiec ostrokończysty bardzo łatwo i szybko się rozprzestrzenia oraz wypiera rodzime gatunki, roślina ta ma też swoje zalety. 

Jest miododajna, może służyć do oczyszczania skażonych gleb oraz jako źródło biomasy. Rdestowiec ostrokończysty to roślina energetyczna. Z jednego hektara można uzyskać po spaleniu kilkaset gigadżuli energii.

Rdestowiec japoński to gatunek inwazyjny. Ale ma też swoje zaletyWikimedia Commons

Róża pomarszczona. Specyficzny gatunek rośliny inwazyjnej

Czy róże mogą być szkodliwe? Intuicja podpowiada, że roślina o takiej urodzie nie powinna nikomu szkodzić, chyba że słynnymi już kolcami. Jest jednak jej specyficzny gatunek - róża pomarszczona - który należy do roślin inwazyjnych.

 Zwana również japońską, Rosa rugosa, jak łatwo się domyślić, trafiła do nas z Azji. Hodowano ją w ogrodach, ale udało jej się "uciec" z upraw. Obecnie występuje prawie w całej Europie. Szczególnie upodobała sobie tereny nadmorskie.

Mimo tego, że obecność róży pomarszczonej wpływa negatywnie na okoliczne rośliny, bo ogranicza ich wzrost, to ma ona też sporo zalet. Wykorzystuje się ją w zielarstwie i przemyśle perfumeryjnym. Jej owoce są jadalne i bogate w witaminę C.

Róża pomarszczona szczególnie upodobała sobie tereny nadmorskie Portland Press Herald / ContributorGetty Images

Czeremcha amerykańska. W Ameryce ceniona, w Polsce inwazyjna

Kolejnym gatunkiem roślin, który rozprzestrzenił się w Polsce przez przypadek, jest czeremcha amerykańska. Sprowadzona w XIX wieku z Ameryki Północnej i testowana na naszych glebach przez leśników, wkrótce wymknęła się spod kontroli. Obecnie występuje w całej Polsce i jest uważana za jeden z najbardziej inwazyjnych gatunków Europy Środkowej.

Czeremcha amerykańska to gatunek inwazyjny. Ale w niektórych krajach jej drewno i owoce są cenioneJohan De Meester / ardea.com/EAST NEWSEast News

Czeremcha amerykańska wywołuje negatywne zmiany w europejskich ekosystemach leśnych. W Ameryce jednak jest ceniona, przede wszystkim z powodu drewna. Wykorzystywana jest także jako roślina lecznicza i ozdobna. Jej owoce są jadalne. 

Przemysław Białkowski podcast: Zanikająca bioróżnorodnośćStowarzyszenie Program Czysta Polska