Puszczyki

Rodzina puszczykowatych obejmuje 21 rodzajów i 209 gatunków ptaków drapieżnych o bardzo szerokim zasięgu geograficznym. Występują one we wszystkich strefach klimatycznych i ekologicznych (z wyjątkiem Antarktydy). W naturze preferuje krajobraz leśny, rzadziej środowisko pustynne i tundrę. 

Puszczyki dobrze adaptują się do życia w otoczeniu przekształconym przez człowieka. Ich naturalnym miejscem lęgowym są przestronne dziuple i gniazda ptaków szponiastych. W miastach gnieżdżą się m.in. w budynkach i skrzynkach lęgowych.

Gatunki zaliczane do rodziny puszczykowatych prowadzą nocny tryb życia. Zdobywają pożywienie w o zmierzchu i po zapadnięciu zmroku. Polują na ssaki, ptaki, płazy i gady. Ważny składnik ich diety stanowią również bezkręgowce — owady, ślimaki i dżdżownice. Na łowy puszczyki wyruszają z gniazd ulokowanych w dziuplach lub nieużywanych gniazdach innych drapieżników. Czasem ptaki gnieżdżą się też na ziemi lub w norach. Uznaje się, że puszczyki polują z zasiadki. Zdarza się też, że kopią w ziemi, poszukując owadów i ich larw.

Puszczyki przeważnie wiążą się ze sobą na całe życie. Samica w okresie lęgowym składa od 1 do 14 jaj o kształcie zbliżonym do kuli. Liczebność potomstwa zależy od ilości spożywanego pokarmu. Pisklęta po wykluciu spędzają w gnieździe od 24 do 52 dni. 

Ciało puszczyków osiąga długość od 12 do 71 cm. Ptaki mogą ważyć od 40 g do nawet 4 kg. Największym gatunkiem z rodziny puszczykowatych jest puchacz zwyczajny, którego rozpiętość skrzydeł waha się od 160 do niemal 190 cm. W naturze można go spotkać m.in. w Polsce. 

Najmniejszym gatunkiem puszczyka na świecie jest kaktusówka, a w Polsce — sóweczka zwyczajna. 

Puszczykowate to ptaki o dość specyficznym wyglądzie, które łatwo da się odróżnić od innych rodzin. Cechują je duża głowa, szlara w kształcie okręgu oraz krótki i silny, jastrzębi dziób. Uwagę przyciągają duże oczy skierowane na wprost, które znajdują się niżej niż u innych ptaków. Kąt widzenia puszczyków określa się na 270 stopni. Nogi puszczyków są dość krótkie, pokryte upierzeniem i zakończone pazurami. Przeważnie samice osiągają nieco większy rozmiar ciała niż samce. Upierzenie puszczyków jest utrzymane w odcieniach brązu i szarości. Rzadziej spotyka się również gatunki z upierzeniem w kolorach bieli i czerni. Wzór z piór na ciele puszczyków przypomina deseń znajdujący się na skrzydłach ciem. 

Obecnie krytycznie zagrożonych wyginięciem jest 6 gatunków puszczyków. 7 z nich określa się jako zagrożone, a 10 jako narażone. Występujący w Polsce puszczyk zwyczajny jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. 

Największymi zagrożeniami dla puszczyków są usuwanie dojrzałych drzew dziuplastych, a także uszczelnianie otworów wlotowych do budynków rolniczych. Problem stanowi również duże rozdrobienie terenów leśnych. Ponadto puszczyki są narażone na kolizje z pojazdami. Giną również na skutek polowania większych drapieżników, np. kun, lisów czy kotów. Szkodzą im także środki chemiczne wykorzystywane w rolnictwie. Pestycydy zatruwają zarówno same puszczyki, jak i ich pożywienie.

Na długość życia puszczyków wpływa wiele czynników, uznaje się jednak, że ptaki te żyją średnio 5 lat. Najstarszy znany dziki puszczyk miał 18 lat. W niewoli osobnik należący do rodziny puszczykowatych przeżył ponad 27 lat. 

Sowa należąca do Harry’ego Pottera to puchacz śnieżny — gatunek zaliczający się do rodziny puszczykowatych. 

Głos puszczykowatych przypomina okrzyki, huczenie i syczenie.