Gryzonie
Czwartek, 18 stycznia 2024 (10:52)
Aktualizacja Środa, 10 kwietnia 2024 (09:26)
Gryzonie (Rodentia) to rząd ssaków, który obejmuje ponad 2000 gatunków, co czyni go najliczniejszym wśród ssaków. Charakteryzują się one obecnością zębów trzonowych oraz dużą szczęką. Zęby umożliwiają gryzoniom żucie i trawienie twardej roślinności. Gryzonie występują na całym świecie. Do gromady gryzoni należą takie gatunki jak myszy, szczury, chomiki, świnki morskie, a także bardziej egzotyczne gatunki, jak na przykład kapibary.

Gryzonie - najważniejsze informacje
-
Rząd:
gryzonie
-
Gromada:
ssaki
-
Typ:
strunowce / kręgowce
-
Królestwo:
zwierzęta
Gryzonie to wszędobylska i najliczniejsza grupa ssaków. Żyją na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Zasiedlają sawannę, tundrę, stepy, pustynie i półpustynie oraz wyspy oceaniczne. Szczególnie upodobały sobie niziny i tereny wzdłuż brzegów lasów. Niektóre gatunki przystosowały się również do życia obok człowieka – występują w środowisku antropogenicznym.
Co jedzą gryzonie?
Większość gryzoni to roślinożercy. Żywią się m.in. kwiatami, korzeniami, bulwami, liśćmi, nasionami i owocami. Jednak niektóre gatunki są wszystkożerne. W skład ich diety wchodzą owady i bezkręgowce o miękkim ciele. U gryzoni można zauważyć też koprofagię. Oznacza to, że jedzą one własne odchody, aby do reszty wykorzystać znajdujące się w kale składniki pokarmowe.
Gryzonie żyją zwykle w grupach. Jednak są i takie – np. popielice – które wybierają samotne życie. Mimo tego gryzonie najczęściej skupiają się w grupach rodzinnych. Tworzą je rodzice i młode. Potomstwo rozstaje się domem rodzinnym dopiero po osiągnięciu dojrzałości płciowej. Wśród gryzoni można wyróżnić gatunki monogamiczne i poligamiczne.
Zwierzęta te potrafią komunikować się ze sobą za pomocą węchu i dotyku. Wyczuwają zapach członków swojej rodziny, a odbierając wibracje (będące np. efektem drżenia jednego z osobników), otrzymują wiadomość o zbliżającym się niebezpieczeństwie. Wydają szeroki wachlarz dźwięki, za pomocą których przekazują między sobą informacje o zagrożeniu.
Jak wyglądają gryzonie? Anatomia
Największe gryzonie – kapibary wielkie – ważą nawet 66 kg. Jednak masa ciała większości gatunków oscyluje w granicach 100 g. Gryzonie mają krępe ciało, krótkie kończyny i dobrze rozwinięte zmysły wzroku, słuchu i węchu. W zależności od gatunku budowa ich ciała może być bardzo różna.
Mimo tego u większości z nich można wyróżnić wspólne cechy, a w tym:
- spłaszczona od góry i wydłużoną czaszkę – znajduje się w niej mała puszka mózgowa. Gryzonie mają elastyczną żuchwę i dużą jamę nosową. Natomiast znajdujące się w czaszce oczodoły są otwarte;
- dwie pary łap – przednia ma 5, a tylna od 3 do 5 palców. Większość gatunków jest stopochodna, co oznacza, że zwierzęta chodzą, wykorzystując całą powierzchnię stóp i łap (włącznie z palcami). U niektórych zwierząt kończyny są wyspecjalizowane i przeznaczone np. głównie do biegania, skakania, pływania, drążenia, a nawet szybowania. Tę ostatnią umiejętność mają wiewiórolotkowate;
- skórę pokrytą futrem, łuskami i kolcami – znajduje się na niej mało gruczołów potowych i dużo gruczołów łojowych;
- ogon – jest on zwykle długi. Może być on też pokryty futrem lub łysy;
- jądra schowane w jamie brzusznej lub znajdujące się w pachwinie i dwurożna macica;
- mózg z dwoma półkule i silnie rozwiniętym obszarem odpowiedzialnym za węch;
- żołądek o nieskomplikowanej budowie i jelito ślepe (nie mają go popielice).
Czy gryzonie są pod ochroną?
W Polsce ochroną czynną są objęte chomik europejski, żołędnica, suseł moręgowany i suseł perełkowany. Chomik europejski to gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem. Odpowiadają za to ekspansja monokultur rolniczych, rozwój przemysłu, zmiany klimatyczne i zanieczyszczenie środowiska. W takiej samej sytuacji jak chomik jest żołędnica.
Ciekawostki o gryzoniach
- Najdłużej żyjącym gatunkiem gryzoni są golce piaskowe. Dożywają one nawet 30 lat.
- Najmniejszy gryzoń świata występuje w Południowej Azji. Jest nim trąbkouszek beludżystański. Długość jego ciała bez ogona wynosi zaledwie 4,7 cm. Zwykle waży ok. 4g.
- Najmniejszym gryzoniem żyjącym w Polsce jest Badylarka Pospolita. Długość jej ciała nie przekracza 7,5 cm.
- Przednie zęby większości gatunków gryzoni nigdy nie przestają rosnąć. Jednak nie są one nigdy zbyt długie, gdyż naturalnie ścierają się.
- Wśród gryzoni wyróżnia 1800 gatunków.
- Nutria ma pomarańczowe siekacze.
- Szczury nie potrafią wymiotować.
- Każdego dnia na świecie rodzi się 3,5 mln szczurów.
- Golec piaskowy to gryzoń, który jest uznawany za jedno z najbrzydszych zwierząt świata. Nie ma sierści, a jedynie wibrysy znajdujące się na pyszczku. Jest też niemal całkowicie ślepy.
Temat Gryzonie znajdziesz również w serwisie:
Więcej na temat Gryzonie
Gryzonie - Wiadomości
-
Niezwykła wiewiórka pojawiła się w Polsce. "Czegoś takiego nie widzieliśmy"
Niedziela, 9 lutego (15:26)Niecodziennie ubarwiona wiewiórka widywana jest w parku Potulickich w Pruszkowie. Zwierzę stało się już lokalną atrakcją. Zachwyca przepięknym połączeniem kolorów białego i rudego, nie... -
Ma kolce, pływa i chodzi po drzewach. Poruszenie w polskim zoo
Czwartek, 6 lutego (10:08)To nie są częste sytuacje. Chociaż gryzonie kojarzą się nam z masowym rozmnażaniem, akurat u tego pokrytego kolcami zwierzęcia na świat przychodzi jedno młode i to po długiej ciąży. Takie... -
Znaleźli bożonarodzeniową wyspę i gigantyczne szczury. Wkrótce było po nich
Środa, 25 grudnia 2024 (08:00)Wyobraźmy sobie naprawdę wielkiego szczura. Nie takiego, jakie czasem biegają po śmietnikach, ale znacznie większego. Na dodatek szczura, który wygląda jakby opchał się jedzeniem do tego... -
Nie takie słodkie jak je malują. Wiewiórki zaczęły pożerać inne zwierzęta
Czwartek, 19 grudnia 2024 (10:25)Niewiele gryzoni budzi tak pozytywne skojarzenia wśród ludzi jak wiewiórki. Są puszyste, słodkie i zajadają orzechy trzymane w przednich łapkach - a przynajmniej tak nam się wydaje.... -
Bobry w Polsce wchodzą tam, gdzie wcześniej ich nie było. Co się dzieje?
Wtorek, 3 grudnia 2024 (14:23)Bóbr przechodzący przez ulicę w mieście. Bóbr w miejskiej rzece. Wreszcie – jak ostatnio w Poznaniu – bóbr w miejskim Parku Sołackim, gdzie dotąd go nie widziano. Największy polski gryzoń... -
Chomiki uziemiły wielką maszynę. Potrzebne były posiłki
Wtorek, 19 listopada 2024 (10:27)Samolot portugalskich linii lotniczych TAP Portugal zdołał wylądować na lotnisku im. Jana Pawła II w Ponta Delgada na Azorach, ale już do lotu powrotnego nie wystartował. Powodem było... -
Gryzoń kontra wulkan. Mały ssak pomógł odrodzić się przyrodzie
Piątek, 15 listopada 2024 (08:53)Krajobraz wokół wulkanu Mount St. Helens po jego erupcji w 1980 roku wydawał się martwy i jałowy. Jednak niepozorny gryzoń, goffernik kreci (Thomomys talpoides) odegrał nieoczekiwaną rolę... -
Rekordowy śpioch mieszka w Polsce. We śnie niemal umiera i wstaje w czerwcu
Wtorek, 12 listopada 2024 (14:32)"Śpi jak suseł" - mówimy. "Borsuczy" - gdy ktoś staje się odludkiem. Wreszcie "stary niedźwiedź mocno śpi". Zwierząt, które mogłyby być symbolami długiego snu jest wiele, ale nie umywają...
Gryzonie - Wideo
-
Sowa zamiast kota. Latający drapieżnik wymiata gryzonie
Wtorek, 16 lipca 2024 (19:42)Masz problem z gryzoniami, a mieszkasz poza miastem? Zaproś do siebie sowę. Nie boi się szczurów i w konfrontacji z nimi jest znacznie skuteczniejsza od kota. Płomykówka w czasie wychowu... -
Dzikie chomiki w Polsce. Jest ich coraz mniej
Piątek, 21 czerwca 2024 (12:30)Przypomina dużą świnkę morską. Ma piękne rudo-czarno-białe ubarwienie i wojowniczy charakter. W obronie własnej potrafi stawić czoło nawet większemu od siebie przeciwnikowi. Mimo to ginie... -
Nutrie amerykańskie w Rybniku. Przyrodnicy ostrzegają
Środa, 16 sierpnia 2023 (10:52)Egzotyczne gryzonie w Rybniku. W mieście na dobre zadomowiły się nutrie amerykańskie. Niektórzy mówią, że stały się nawet miejscową maskotką. Przyrodnicy nie są jednak zachwyceni i...