Chryzantema
Chryzantema (Chrysanthemum) to popularna roślina ozdobna z rodziny astrowatych. Znana jest z pięknych, kolorowych kwiatów, które kwitną jesienią. Wyróżnia się różnorodnością kształtów i barw kwiatów – od białych, przez żółte, po fioletowe i czerwone. Chryzantemy symbolizują długowieczność i są często używane w bukietach oraz dekoracjach. W ogrodnictwie cenione są za łatwość uprawy i odporność na chłód, często wykorzystywane w kompozycjach rabatowych i doniczkowych.
Chryzantema - najważniejsze informacje
Chryzantemy rosną naturalnie w Azji Wschodniej i Azji Środkowej. Od 3 tysięcy lat uprawia się tam również odmiany ozdobne.
Dwa gatunki roślin z tego rodzaju można spotkać także w Europie, w tym jeden z nich w Polsce (chryzantema Zawadzkiego).
W naturze są przywiązane do określonego siedliska. Większość chryzantem przeznaczonych do uprawy cechuje się wysoką odpornością na niskie temperatury. Preferują podłoże lekko kwaśne, żyzne i przepuszczalne oraz nasłonecznione stanowiska.
Jak wyglądają chryzantemy?
Chryzantemy to półkrzewy lub byliny z pędami rozgałęziającymi się krzaczasto. Mogą być nagie bądź owłosione.
- Liście: ulistnienie skrętoległe. Liście klapowane, pierzasto lub dłoniasto złożone, czasem całobrzegie, blaszki o kształcie jajowatym.
- Kwiaty: języczkowate, skupione w koszyczki rosnące pojedynczo lub w kwiatostanach, w których szypułki kwiatów wyrastają na różnej wysokości, jednak na pędzie głównym dorastają do podobnego poziomu. Okrywa złożona z listków ułożonych w 4-5 szeregach, o brzegach w odcieniach bieli lub brązu. Dno kwiatostanowe wypukłe do stożkowatego, bez plewinek.
- Owoce: jajowate niełupki pozbawione puchu kielichowego.
Popularne odmiany chryzantem
Do popularnych w Polsce gatunków chryzantem należą:
- chryzantema wielkokwiatowa (Chrysanthemum grandiflorum) — ozdobna roślina doniczkowa, do której zaliczają się wszystkie odmiany powszechnie wykorzystywane w ogrodnictwie. Osiąga wysokość ok. 1 m. Kwitnie latem i jesienią lub przez cały rok (w zależności od wariantu). Ma charakterystyczną, lekko owłosioną i rozgałęzioną łodygę, która czasem drewnieje u dołu;
- złocień wieńcowy (Chrysanthemum coronarium) — dekoracyjna roślina jednoroczna powszechnie sadzona w przydomowych ogrodach. Dorasta do wysokości 30-80 cm. Kwitnie od czerwca do września. Wyróżnia się mocno rozgałęzioną łodygą;
- złocień trójbarwny (Chrysanthemum carinatum) — to jednoroczna roślina ozdobna obcego pochodzenia uprawiana w ogrodach. Osiąga wysokość od 40 do 80 cm. Kwitnie od czerwca do września. Cechuje się słabo rozgałęzioną łodygą;
- złocień polny (Chrysanthemum segetum) — to archeofit rosnący na terenie Europy, który pojawia się również w uprawach ogrodowych. Osiąga wysokość od 20 do 60 cm. Kwitnie w okresie od czerwca do sierpnia.
Co zrobić z chryzantemami po przekwitnięciu?
Chryzantemy uprawia się jako kwiaty rabatowe, doniczkowe lub na kwiaty cięte. Dzięki zastosowaniu odpowiedniej pielęgnacji można mieć dostęp do niektórych odmian przez cały rok.
Aby uzyskać duże kwiaty, należy obrywać boczne pędy chryzantemy i pozostawiać tylko główny pęd.
Przekwitnięte chryzantemy w doniczce można podciąć na wysokości 10-15 cm i następnie umieścić w chłodnym pomieszczeniu, w którym temperatura nie spada poniżej 5°C. W taki sposób można je przechować do wiosny. Warto pamiętać o regularnym, jednak nie zbyt obfitym i dość rzadkim podlewaniu.
W masowej uprawie chryzantem doniczkowych często stosuje się hormony wzrostu, aby zapewnić odpowiednio niski i zwarty pokrój roślin.
Chryzantemy znalazły się na obrazach wielkich malarzy takich jak Pierre-August Renoir, Claude Monet czy Camille’a Pissarro.
