Jak wyglądałby przyroda bez grzybów? Marnie. Zginęłaby w ciągu 30 lat

Grzyby są przykładem tego, że życie nie może istnieć bez śmierci. Co to oznacza? Na początek należy zrobić pewne ważne rozróżnienie. Grzyby mogą być saprotrofami, czyli odżywiać się martwą materią organiczną bądź pasożytami, czyli odżywiać się kosztem innych organizmów.

Te pierwsze odgrywają kluczową rolę w ekosystemie, ponieważ rozkładają substancje organiczne do nieorganicznych, które wzbogacają glebę. Dzięki nim materia nieustannie krąży w przyrodzie.

Świat bez grzybów zamieniłby się w jedno wielkie cmentarzysko. Wszędzie natrafialibyśmy na zamrożoną w czasie martwą materię organiczną. Co jednak to oznacza? Czy wyłącznie to, że wszędzie piętrzyłyby się stosy liści, powalonych drzew, traw, ciał zwierząt i ludzi? Zdaniem naukowców fakt, że zrobiłoby się o wiele bardziej tłoczno, byłby naszym najmniejszym zmartwieniem.  

Jak podaje mykolożka dr hab. Ruszkiewicz-Michalska dla portalu naukawpolsce.pl gdyby nie było grzybów rozkładających drewno, to w ciągu 25-30 lat zabrakłoby na kuli ziemskiej dwutlenku węgla. To z kolei oznaczałoby, że rośliny nie mogłyby przeprowadzać fotosyntezy. Jak wiadomo, bez fotosyntezy, nie byłoby tlenu koniecznego do życia zwierząt i ludzi.

Gdy spacerujemy po lesie, pod naszymi stopami znajduje się leśna grzybnia, która potrafi ciągnąć się przez wiele kilometrów. Jak podaje portal gluckpilze.com, łyżeczka do herbaty leśnej gleby zawiera dobrych kilka kilometrów strzępków grzybni [sic!]. Tylko jeden okaz grzyba w ciągu stuleci bytowania na danym terenie jest w stanie rozprzestrzenić się na terenie nawet kilku kilometrów kwadratowych i opleść siecią cały las.

Naukowcy nazywają tę podziemną sieć "wood wide web" - łatwo dostrzec analogię do "world wide web" zapisywanych skrótowo jako "www" w przeglądarce internetowej. Z "leśnego internetu" korzystają między innymi drzewa — znane jest to pod pojęciem mikoryzy.

W symbiozie mikoryzowej, grzyby łączą się z korzeniami roślin i tworzą struktury zwane strzępkami. Penetrują glebę i zwiększają zdolność korzeni roślin do pobierania wody i składników odżywczych z gleby, zwłaszcza fosforu, ale także azotu, siarki i innych pierwiastków. W zamian rośliny dostarczają cukry i inne związki organiczne do grzybów, które są dla nich ważnym źródłem energii.

Mikoryza ma wiele korzyści dla obu partnerów. Rośliny z mikoryzą są bardziej odporne na suszę, choroby i szkodniki. Mają również większą zdolność do przetrwania w glebach o niskiej zawartości składników odżywczych. Grzyby z kolei uzyskują w ten sposób lepszy dostęp do pożywienia i zwiększają swoją przewagę w konkurencji z innymi organizmami w glebie.

W ramach wood wide web, drzewa i inne rośliny są w stanie przekazywać informacje między sobą, dzięki czemu mogą się wzajemnie ostrzegać o zagrożeniach, takich jak ataki szkodników czy susza, oraz dzielić się zasobami, takimi jak woda i składniki odżywcze. Wyniki badań są niesamowite.

Naukowcy wykazali, że sosny wydmowe są w stanie przekazywać informacje o chorobach korzeni za pośrednictwem sieci grzybni. Drzewa te są również w stanie przekazywać informacje o niedoborach wody i innych czynnikach stresowych.

Z kolei buki zwyczajne są w stanie przekazywać informacje o szkodnikach, chorobach, a nawet o zmianach w oświetleniu za pośrednictwem sieci grzybni. 

Naukowcy zwracają uwagę na to, że wood wide web ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania ekosystemów leśnych i może być kluczowy dla przetrwania lasów w obliczu zmian klimatu i innych zagrożeń.

Oznacza to, że świat bez grzybów nie tylko straciłby zdolność do przetwarzania martwej materii, ale wiele organizmów straciłoby możliwość przekazywania sobie kluczowych informacji. 

Źródło: naukawpolsce.pl, P. Wohlleben, "Sekretne życie drzew", gluckspilze.com/faq, C. Bartnik, "Saprotrofy — rola w ekosystemie leśnym oraz możliwość ich wykorzystania w gospodarce leśnej"