Tajemnice kociego wzroku. Czy koty widzą w ciemności?

Koty dostrzegają świat dzięki dwóm rodzajom fotoreceptorów, znajdującym się na siatkówce. Różnią się wrażliwością na światło, jednak każdy z nich odgrywa ważną rolę w procesie widzenia. Dzięki czopkom możliwe jest rozróżnianie kolorów, ale tylko przy dużej ilości światła, które stymuluje je do działania. Natomiast pręciki odpowiadają za dostrzeganie kształtu i ruchu nawet przy słabym natężeniu oświetlenia.

W porównaniu do ludzi koty mają zdecydowanie mniej czopków, a więcej pręcików. Wobec tego widzą mniej kolorów, ale za to są bardziej wyczulone na wszelki ruch i to przy słabym świetle. Koty mają również szerszy kąt widzenia niż ludzie. U człowieka wynosi on 180°, podczas gdy u kotów mowa już o 200°.

Co ciekawe w kwestii ostrości widzenia, koty radzą sobie trochę gorzej niż ludzie. Przeciętny człowiek potrafi skupić wzrok na przedmiotach oddalonych o ok. 30 m. Natomiast koty mogą skupić się w tym samym stopniu na przedmiotach oddalonych maksymalnie do 6 m. Nie oznacza to jednak, że nie dostrzegą ofiary z większej odległości. Mniejszą ostrość widzenia rekompensuje im bowiem wspomniane wyczulenie na ruch.

Wciąż panuje błędne przekonanie, iż koty widzą jedynie w czerni i bieli lub ewentualnie w zakresie kolorów achromatycznych. Jest to nieprawda, ponieważ koty widzą kolory, jednak dostrzegają je w nieco inny sposób niż ludzie. Wszystko za sprawą stosunkowo małej ilości czopków na siatkówce, odpowiedzialnych za rozróżnianie barw. Koty mają słabość z dostrzeżeniem koloru czerwonego i wszystkich jego odcieni, co w tym przypadku jest ich cechą wspólną z psami.

Ograniczenie w dostrzeżeniu kolorów nie oznacza jednak, że świat widziany ich oczami jest pozbawiony barw. Koty widzą w tzw. trichromii, czyli dostrzegają odcienie zielonego, żółtego i niebiesko-fioletowego. Natomiast nasycenie widzianych kolorów nie jest tak samo intensywne jak u ludzi.

Koty widzą w ciemności znacznie lepiej niż ludzie, choć ta zdolność nie jest absolutna – wciąż potrzebują minimalnej ilości światła, aby orientować się w ciemnym otoczeniu. Dzieje się tak, ponieważ obecne na siatkówce pręciki potrzebują pobudzenia w postaci światła do prawidłowego funkcjonowania.

W trakcie ewolucji koty wykształciły szereg mechanizmów, zwiększających ilość światła wpadającego do oka. Mowa m.in. o rozszerzającej się w ciemności źrenicy oraz błonie odblaskowej za siatkówką, zwanej makatą. Błona ta odbija światło, kierując je z powrotem na siatkówkę. To z kolei wielokrotnie zwiększa szansę na pobudzenie komórek światłoczułych, tj. pręcików, a w konsekwencji dostrzeżenie kształtów oraz ruchu. Dzięki temu koty mogą dobrze widzieć w ciemności.

Źródła: Narloch, A. (2016). Postrzeganie i kategoryzacja barw (świat ludzi i zwierząt). , (16), 69-84. Scripta Neophilologica Posnaniensia