Najstarsza ryba na świecie żyje nawet 400 lat. Rekin zhakował swoje ciało
O tym, że rekin polarny jest królem długowieczności wiemy już od dawna. Niektóre szacunki mówiły, że może żyć 200, nawet 300 lat. Duńscy naukowcy idą jednak o krok dalej i twierdzą, że gatunek osiągać może wiek 400 lat. Wszystko, jak się okazuje, dzięki wyjątkowej umiejętności naprawy własnego DNA.
Pojawiały się informacje o osobnikach, które mogły mieć nawet 500 lat. Taki wiek wskazały metody do badania wykopalisk. Po latach tezy te jednak obalono. Niespotykana wręcz długowieczność rekinów polarnych - zwanych po angielsku też grenlandzkimi - jest jednak faktem.
Najdłużej żyjące zwierzę na Ziemi
Bardziej konserwatywne szacunki mówią, że ryby z tego gatunku mogą żyć 200-300 lat. To i tak niesamowicie długo. Wynik jest o tyle imponujący, że rekin polarny to nie tylko najdłużej żyjący rekin, nie tylko ryba, ale w ogóle kręgowiec.
Nie może się z nim równać dożywający 100 lat krokodyl różańcowy czy wal grenlandzki osiągający nawet 200 lat. Wszystko wskazuje jednak, że rekin polarny przebija kumpla z Grenlandii nawet dwukrotnie. Wskazują na to badania DNA.
Genom gatunku został przeanalizowany przez międzynarodowy zespół składający się z naukowców m.in. z Danii, Włoch i Niemiec. Badacze już na początku stanęli przed nie lada wyzwaniem, a była już nim sama wielkość genomu. U Somniosus microcephalus jest ona bowiem aż dwa razy większa niż u człowieka (ok. 6 mld kontra ok. 3 mld par zasad).
Nawet 400 lat. Dlaczego rekiny polarne żyją tak długo?
Badania pozwoliły jednak naukowcom na uchylenie rąbka tajemnicy odnośnie tego, dlaczego grenlandzkie rekiny potrafią osiągać tak niesamowity wiek.
Inne badania, których wyniki opublikowano w 2024 r., wskazywały, że długowieczność gatunku jest powiązana z adaptacjami metabolicznymi - starsze rekiny trawiły tak samo sprawnie jak młodsze. Mimo bardzo dojrzałego wieku, ich tkanki niemal się nie starzały.
Dociekania badaczy pod kierownictwem Arne Sahma z Uniwersytetu im. Fritza Lipmanna w Jenie zdradziły jednak coś jeszcze. U Somniosus microcephalus odkryto zaskakująco dużo tzw. skaczących genów. Zwykle łączy się je z krótszym życiem, ale w tym wypadku jest odwrotnie.
"Sądzimy, że w toku ewolucji rekin polarny znalazł sposób na przeciwdziałanie negatywnym skutkom przemieszczania się elementów DNA na stabilność genomu" - mówi Arne Sahm. "Zhakował system odpowiedzialny za transpozycję".
Najdłużej żyjący kręgowiec na świecie dorasta do długości ok. 7 metrów i może ważyć do 1,5 tony. Pływa bardzo wolno i preferuje zimne wody. Schodzi nawet ponad 2 kilometry pod powierzchnię wody.
Poluje na ryby i morskie ssaki, choć w żołądkach tych rekinów znajdowano też szczątki reniferów i niedźwiedzi polarnych (była to padlina). Jego mięso bez długiej obróbki jest toksyczne. Na rekiny polarne polowało się w celu pozyskania oleju i skóry.
Badania przeprowadzone w 2020 r. wykazały, że istnieją dwie odrębne populacje: jedna w Morzu Baffina, druga w północnej części Oceanu Atlantyckiego, między Nową Szkocją a Svalbardem.
