Koszmary ośmiornic. Głowonogi mogą śnić o groźnych drapieżnikach
Są niezwykle inteligentne i zdolne do rozwiązywania złożonych problemów. Najnowsze badanie wskazuje też, że ośmiornice mogą mieć bogate “życie wewnętrzne”. Badacze zaobserwowali zachowanie śpiącej ośmiornicy sugerujące, że śnił się jej atak drapieżnika.
Kamery monitorujące zachowanie ośmiornicy w laboratoryjnym zbiorniku zaobserwowały niezwykłe zachowanie śpiącego zwierzęcia. Naukowcy są przekonani, że to, co zaobserwowali, może sugerować, że głowonogi mają koszmary.
Ośmiornicom śnią się koszmary
Złowiona w 2021 r. u wybrzeży Florydy ośmiornica według badaczy szybko przyzwyczaiła się do życia w niewoli. W przeciwieństwie do dzikich krewniaczek, sypiała na otwartej przestrzeni - bo w akwarium nie było przecież żadnych drapieżników.
Pewnego ranka Eric Ramos z Uniwersytetu Rockefellera wszedł do pokoju z akwarium i zauważył, że woda jest mętna od atramentu. Sprawdził nagranie z kamery, aby zobaczyć, co się stało.
Okazało się że ośmiornica, którą badacze ochrzcili imieniem"Costello" na cześć jednego z siedmionogich kosmitów z filmu "Nowy Początek", spała spokojnie przy ścianie zbiornika. W pewnym momencie jednak śpiące zwierzę zaczęło się miotać, rozdymać swoje ciało i wypuszczać atrament. To wszystko sposoby, na jakie ośmiornice na wolności starają się bronić przed atakami drapieżników.
Zanim Costello trafił do laboratorium, miał co najmniej jedno nieprzyjemne spotkanie z drapieżnikiem - zwierzę straciło część jednej z macek.
O czym śnią bezkręgowce?
Przeglądając wcześniejsze nagrania, zespół znalazł trzy podobne, ale krótsze incydenty, kiedy śpiąca ośmiornica starała się najwyraźniej bronić przed niewidzialnym napastnikiem.
"Jeśli zgodzimy się, że bezkręgowce mogą mieć sny, to oczywistym jest, że mogą też mieć koszmary" - mówi autor opublikowanego właśnie badania poświęconego możliwym nocnym marom głowonogów, Marcelo Magnasco. "Życie zwierzęcia na wolności może być trudne".
Nie jest jasne, czy ośmiornice śnią w taki sam sposób jak my. Podczas snu ich skóra zwykle blednie i pozostają nieruchome. Ale przez krótkie okresy skóra śpiących ośmiornic zmienia kolory.
Badanie czterech ośmiornic pospolitych (Octopus vulgaris) przeprowadzone w 2021 r. przez Sidartę Ribeiro z Uniwersytetu Federalnego Rio Grande do Norte w Brazylii i jego współpracowników wykazało, że ta faza snu występuje co ok. pół godziny i trwa 1 lub 2 minuty. Oprócz zmiany koloru i tekstury skóry zwierząt, poruszają się również ich oczy i macki.
Sen ośmiornic przypomina sen ludzi
Wszystkie te zachowania przypominają ludzką fazę snu REM, podczas której śnimy. O ile jednak badanie ludzkiego snu jest stosunkowo proste, bo możemy bezpośrednio obserwować aktywność naszych śpiących mózgów za pomocą elektrod, monitorowanie ośmiornic jest o wiele trudniejsze. "Gdzie umieścić elektrody na zwierzęciu, które nie ma kształtu?" - pyta Magnasko.
Wiadomo jednak, że wszystkie gwałtowne reakcje Costello wystąpiły po tej zmieniającej kolor fazie snu. Jego zachowanie może być formą lunatykowania. Badacze nie wykluczają jednak całkowicie innych możliwości, na przykład jakiejś formy ataku epilepsji, choć w literaturze naukowej nie ma żadnych danych sugerujących, że takie ataki występują u bezkręgowców.
"Myślę, że hipoteza koszmaru nie jest nieprawdopodobna i zasługuje na dalsze zbadanie" - mówi Ribeiro.
Nawet jeśli głowonogi śnią, kolejnym poważnym pytaniem jest, czy ich sny mają struktury narracyjne charakterystyczne dla ludzkich snów - to znaczy, czy wyobrażają sobie jakąś sekwencję wydarzeń. Jeśli okaże się, że sny narracyjne wyewoluowały niezależnie u głowonogów, sugerowałoby to, że są one niezbędne w zaawansowanych mózgach i że pełnią istotną funkcję w naszym procesie poznawczym.
