Inwazyjny ssak jest już pod Warszawą. To nie przelewki, dziesiątkują ptaki

Rodzina szopów nagrała się wczesnym rankiem na fotopułapke w Kampinoskim Parku Narodowym. Jeszcze wiele lat temu taka scena w Polsce byłaby nie do pomyślenia. Szopy to zwierzęta z Ameryki, cała rodzina ssaków szopowatych występuje wyłącznie na kontynencie amerykańskim, przynajmniej w stanie naturalnym. To zwierzę, które latami znaliśmy tylko z kreskówek np. Disneya, książek czy zoo. Teraz mieszkają w Polsce.

Mieszkają - to mało powiedziane. Są tu intruzem i to inwazyjnym, co znaczy że bardzo groźnym. Szop sprawia sympatyczne wrażenie i nie kojarzy się z jakąś wielką groźbą, dlatego przyrodnicy i organizacje ekologiczne w Polsce, a także media starają się uświadamiać, że zagrożenie istnieje i jest duże. To nie jest rodzimy borsuk czy kuna, to nawet nie jenot, który też był gatunkiem inwazyjnym i żyje u nas od ponad półwieku (pochodzi z Dalekiego Wschodu). To zupełnie inna skala niebezpieczeństwa, gdyż szop jest znacznie bardziej ekspansywny i ma większy wpływ na naszą przyrodę. Chociażby przez dziesiątkowanie ptaków, ich gniazd i jaj, płazów, gadów, wszystkich małych zwierząt Polski.

Do tej pory szopy były liczne w zachodniej Polsce, gdyż inwazja nadchodzi z Niemiec. To tam znajduje się np. Kassel - najbardziej "zaszopione" miasto Europy, czyli miasto z największą liczbą miejskich szopów. Jest ich tam na kilometr kwadratowy więcej nawet niż w Filadelfii czy Waszyngtonie. Teraz jednak szopy spotyka się już nie t6ylko w Lubuskiem, na Pomorzu Zachodnim czy częściowo Wielkopolsce. Podbiły one cały kraj.

- W Kampinoskim Parku Narodowym i jego otulinie liczbę szopów szacujemy już na 300 osobników - zwraca uwagę dr inż. Adam Olszewski z Parku. Zdając sobie sprawę z zagrożenia jakim są szopy dla polskiej przyrody, służby Parku postanowiły walczyć z intruzem.

- Ta redukcja jest na poziomie stu osobników w roku. W 2024 było to 139 osobników, a gdyby jej nie było, liczba szopów rosłaby cały czas - mówi dr Adam Olszewski.

Walka z szopem nie jest łatwa. Jest zwierzęciem nocnym, doskonale kryje się w koronach drzew i jest jest oportunistą pokarmowym. Zjada z chęcią ptasie jaja, pisklęta, ryby, płazy, gady, nie pogardzi też ślimakami i małżami. Dr Olszewski wspomina, że gdy szopy dopadły w Kampinoskim Parku Narodowym szczeżuje, wyjadły te małże do ostatniej.

Joanna Kołodziejczyk z Instytut Przyrody Polskiej Akademii Nauk badała DNA szopów z Kampinosu. Okazało się, że w prostej linii pochodzą od szopów wypuszczonych na początku XX wieku na terenie Niemiec. - Przyszły z parku narodowego Ujście Warty, z zachodu Polski, a tam z kolei trafiły z Niemiec - wskazuje Joanna Kołodziejczyk.

Szopy z Kampinosu to potomkowie kilku niemieckich populacji które się ze sobą wymieszały. To właśnie to wysokie zróżnicowanie populacji czyli wiele wariantów genów to jeden z czynników które napędzają tę inwazję.

W Niemczech liczba szopów szacowana jest już na dwa miliony osobników. Tylko w samej Brandenburgii i Saksonii odstrzeliwuje się rocznie blisko 50 tysięcy tych zwierząt.

Jacek Banaszek z zarządu Okręgowego PZŁ w Zielonej Górze mówi, że w Polsce dochodzimy do siedmiu tysięcy sztuk w sezonie zabitych jako zagrażające Polsce i Unii Europejskiej.

Przyrodnicy w programie Czysta Polska podają przykłady: szop, który plądrował gniazdo gęsi gęgawy, inny dostał się do nory i całkowicie splądrował lęg zimorodka. Szkody poczynione przez szopy w ptasim sezonie lęgowym są porażające. Szop ma dostęp do wszelkich gniazd, umieszczonych w dowolnym miejscu.

Szopy nie tylko plądrują gniazda. Chwytają również ryby na tarliskach, a ostatnio niszczą uprawy rolne. - Wiele osób kojarzy szkody w kukurydzy, której mamy dużo w Polsce jako szkody powodowane przez dziki, jelenie a tym czasem okazuje się, że sprawcą jest szop - mówi prof. dr hab Dariusz J. Gwiazdowicz z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. - Dla rolników szop to też jest poważny problem.

Ponadto szopy przenoszą wiele chorób. Są wektorem wścieklizny, różnych nicieni, glist.